09.04.1980
Efri deild: 60. fundur, 102. löggjafarþing.
Sjá dálk 1824 í B-deild Alþingistíðinda. (1676)

143. mál, meinatæknar

Félmrh. (Svavar Gestsson):

Herra forseti. Frv. það, sem hér liggur frammi um meinatækna, er samið í heilbr.- og trmrn. eftir beiðni Meinatæknafélags Íslands, og er það að verulegu leyti byggt á tillögum Meinatæknafélagsins. Frv. þetta er að flestu leyti samhljóða öðrum lögum, sem sett hafa verið á undanförnum árum til að tryggja hinum ýmsu heilbrigðisstéttum lögvernduð starfsréttindi og lögverndað starfsheiti.

Stétt meinatækna er tiltölulega ung hér á landi. Meinatæknafélag Íslands var stofnað í febr. 1967. Fljótlega eftir stofnun félagsins óskaði það eftir löggildingu á starfi og starfsréttindum meinatækna, en um þennan hóp giltu þá engin lög. Í framhaldi af þessari ósk félagsins skipaði heilbr.- og trmrh. nefnd til að semja frv. til l. um tæknimenntað aðstoðarfólk við lækningar. Var frv. þessa efnis borið fram á Alþ. og staðfest sem lög árið 1971, þ. e. lög um tæknimenntaðar heilbrigðisstéttir, nr. 64/1971.

Samkv. 2. gr. laganna um tæknimenntaðar heilbrigðisstéttir hafa þeir einir rétt til að starfa hér á landi sem heilbrigðistæknar sem lokið hafa prófi í einhverri grein heilbrigðistækni og hlotið löggildingu heilbrmrh. að loknu bóklegu og verklegu námi. Samkv. 2. gr. laganna setur ráðh. reglugerð með nánari ákvæðum um náms- og menntunarskilyrði fyrir hverja stétt í þessari starfsgrein.

Í grg. með frv. því, sem síðar varð að lögum nr. 64/1971, um tæknimenntaðar heilbrigðisstéttir, kemur m. a. fram, að ekki verði hjá því komist að skapa málum heilbrigðisstétta lagalegan grundvöll til þess að unnt sé að:

1 ) veita nýjum heitbrigðisstéttum viðurkenningu í formi löggildingar;

2) útiloka vanmenntað fólk frá slíkum ábyrgðarstörfum.

Á grundvelli heimildar í lögum um tæknimenntaðar heilbrigðisstéttir setti heilbr.- og trmrn. reglugerð um meinatækna 1973, reglugerð nr. 180/1973, sem tvívegis hefur síðan verið breytt.

Á undanförnum árum hefur það farið mjög í vöxt, að ýmsir hópar svokallaðra heilbrigðisstétta hafa sótt um sérstaka löggildingu, og hefur þá jafnan verið gripið til þess ráðs að setja sérlög um viðkomandi hóp, þrátt fyrir tilvist laga nr. 64/1971, um tæknimenntaðar heitbrigðisstéttir. Sannast sagna hefur einstökum tæknimenntuðum heilbrigðisstéttum verið heldur illa við að láta flokka sig undir hin almennu lög, þegar um aðrar heilbrigðisstéttir, sem ekki teljast tæknilegar, gilda sérstök lög um hvern starfshóp um sig. Á það skal enn fremur bent, að starfsvið heilbrigðisstétta getur verið mjög mismunandi. Þannig er oft óljóst hvort telja eigi heilbrigðisstétt tæknimenntaða eða ekki.

Lögin um tæknimenntaðar heilbrigðisstéttir, nr. 64/1971, vernda ekki starfsheiti þeirra hópa sem undir þau falla, þar sem í lögunum er aðeins minnst á svokallaða heilbrigðistækna sem samheiti allra þeirra er vinna sem tæknimenntaðar heilbrigðisstéttir. Þannig er starfsheitið meinatæknir ekki lögverndað sem slíkt.

Störf meinatækna eru á margan hátt vandasöm og eru því gerðar sérstakar kröfur til menntunar og þjálfunar þeirra aðila sem þau stunda. Störf meinatækna eru einkum fólgin í því að annast sjálfstæð og breytileg rannsóknastörf á sviði sýklafræði, blóðmeina- og meinafræði og lyfjafræði. Það er á verksviði meinatækna að gefa læknum, hjúkrunarfræðingum og öðrum leiðbeiningar um töku, meðferð og geymslu sýna, svo dæmi séu tekin. Við slík störf er mikil þörf á nákvæmni, árvekni og staðgóðri þekkingu á þeim sviðum sem nefnd eru hér að framan. Röng niðurstaða af rannsókn eða ruglingur á sýnum getur skipt sköpum fyrir sjúkling. Sérstaka gætni þarf enn fremur að sýna vegna sýkingarhættu við meðferð sýna.

Þótt hér að framan sé aðeins getið nokkurra atriða, sem að vísu skipta miklu máli, er augljóst að störf meinatækna eru margslungin og ekki á færi nema sérmenntaðs og sérþjálfaðs starfsfólks. Liggur því ljóst fyrir að nauðsynlegt sé að tryggja sem best að störf á þessum vettvangi skili sem bestum árangri landi og lýð til heilla.

Í 3. gr. frv. er gert ráð fyrir að þeir aðilar, sem ekki hafa réttindi við gildistöku laganna, en eru í starfi, sem að einhverju leyti telst eðlilegast að meinatæknar gegni, geti fengið takmarkað og/eða tímabundið starfsleyfi. Gert er ráð fyrir að ráðh. verði heimilað að fenginni umsögn Meinatæknafélags Íslands að veita slíku fólki umrædd tímabundin eða takmörkuð starfsleyfi, en slíku skal ekki fylgja réttur til að kallast meinatæknir. Ég tel rétt að útiloka ekki fólk, sem vinnur t, d. á sjúkrahúsum víðs vegar á landinu að störfum sem þessum, frá því að fá leyfi til að halda þeim störfum áfram. Enn fremur er nauðsynlegt að halda þeim möguleika opnum að unnt verði að ráða til meinatæknastarfa tímabundið, svo dæmi sé tekið, aðila sem hafa vissa þekkingu og starfsreynslu á þessu sviði í þeim tilvikum sem meinatæknar eru ófáanlegir.

Að öðru leyti sé ég ekki ástæðu til að fara frekari orðum um einstakar greinar þessa frv., en vísa til aths. við frv. sjálft og einstakar greinar þess.

Herra forseti. Ég leyfi mér hér með að leggja til að frv. þessu verði að lokinni 1. umr. vísað til 2. umr. og hv. heilbr.- og trn.