22.01.1980
Sameinað þing: 14. fundur, 102. löggjafarþing.
Sjá dálk 453 í B-deild Alþingistíðinda. (503)
214. mál, eftirlitsskylda Tryggingarstofnunar ríkisins á gjaldtöku tannlækna
Fyrirspyrjandi (Alexander Stefánsson):
Herra forseti. Á þskj. 37 lagði ég fram fyrir jól eftirfarandi fsp. til hæstv. heilbr.- og trmrh. varðandi eftirlitsskyldu Tryggingastofnunar ríkisins á gjaldtöku tannlækna og framkvæmd laga um heilbrigðisþjónustu, nr. 57/1978, áður 56/1973, sem hljóðar svo:
„1) Hvernig er háttað eftirliti Tryggingastofnunar ríkisins á gjaldtöku (gjaldskrám) tannlækna og tannréttingalækna, miðað við þær greiðslur er ríkið, sjúkrasamlög og sveitarfélög greiða til þeirra samkv. lögum?
2) Hversu há fjárhæð var greidd til þessara aðila gegnum kerfið árið 1978 og það sem af er árinu 1979?
3) Hvernig er háttað eftirliti Tryggingastofnunar ríkisins með gjaldtöku og greiðslu til lækna í heilsugæslukerfinu almennt?
4) Hvað líður útgáfu margræddra reglugerða varðandi framkvæmd laga um heilbrigðisþjónustu, nr. 57/1978 (áður nr. 56/1973)?
5) Hvaða ráðstafanir hafa verið gerðar af hálfu heilbrmrn. til að jafna þann mikla aðstöðumun sveitarfélaga sem er varðandi greiðslu kostnaðar við rekstur heilsugæslustöðvar, sem ekki eru reknar í beinum tengslum við sjúkrahús?“
Þegar sú breyting á heilbrigðisþjónustu gekk í gildi, að ríki og sveitarfélög greiða tannlæknisþjónustu, sbr. 44. gr. laga um almannatryggingar, varð fljótlega ljóst að þessi breyting varð miklu meiri að umfangi kostnaðarlega en almennt hafði verið reiknað með. Sérstaklega voru mörg sveitarfélög vanbúin að mæta þessum miklu útgjöldum, sem jafnframt juku gífurlega hlut sjúkrasamlaga. Þess eru dæmi, að á s.l. ári nam þessi kostnaður í sveitarfélagi með um 1100 íbúa 7–10 millj. kr., þ.e. 50% kostnaður vegna tannlækninga skólabarna, sem þýðir 14–20 millj. kr. tekjur viðkomandi tannlæknis á árinu aðeins vegna skólabarna.
Í fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar 1979 voru áætluð laun hjá tannlæknadeild um 750 millj. Og í áætlun fyrir 1980 er gert ráð fyrir launum til skólatannlækna í hálfu starfi hjá borginni, rúmlega 400 millj. kr. Í blaðaskrifum á s.l. ári kom fram að laun skólatannlækna hjá Reykjavíkurborg á s.l. ári hafa numið 17–28 millj. kr., sé miðað við heils árs starf, eða 70–112 þús. kr. á dag. Hvort hér er um að ræða nákvæmar tölur vil ég ekki fullyrða, en augljóst er að hér er um gífurlegar fjárhæðir að ræða. Því er nauðsynlegt að fá að vita hvernig Tryggingastofnun ríkisins framkvæmir eftirlit með þessum útgjöldum. En samningar milli Tannlæknafélags Íslands og Tryggingastofnunar ríkisins eru dagsettir 19. apríl 1975.
Erfitt er að gera sér ljóst hvernig taxtar tannlækna eru gerðir. Miðað við upplýsingar, sem ég hef aflað, er miðað við rekstur eins manns stofu í 60 m2 húsnæði í ársbyrjun 1979, sem nemur 21 millj. kr. á ári. Þar er launaliðurinn um 51%, efni 11.6% og aðstoðarstúlka 10.7%. Síðan eru alls konar rekstrarliðir, þ. á m. afskriftir um 8%. Hvergi er sýnt hvaða breyting verður ef tannlæknir er í fríu húsnæði og gengur að fullbúinni tannlæknastofu. Þetta er aðeins brot af þessu vandamáli.
Þá er áhugavert að fá að vita hvernig eftirlit er með gjaldskrám lækna heilsugæslustöðva í sambandi við rekstur þeirra. Ég veit að menn hafa fengið þau svör hjá Tryggingastofnun ríkisins, að eftirlit sé mjög misjafnt eftir sjúkrasamlögum. En í gildi eru samningar við Læknafélag Íslands, þar sem launaréttur lækna er miðaður við 60% af rekstrarkostnaði stöðvar.
Haustið 1978 spurði ég um það hér á hv. Alþ., hvenær vænta mætti reglugerðar um framkvæmd laga um heilbrigðisþjónustu. Þá var svar hæstv. heilbrmrh. að fyrstu reglugerðir þar um væru væntanlegar strax eftir áramót 1978–1979. En þær eru því miður ókomnar enn, og veldur það mjög miklum erfiðleikum í samskiptum og rekstri þessara stöðva. Í sama skipti spurðist ég fyrir um ráðstafanir til að jafna aðstöðumun sveitarfélaga varðandi greiðslu kostnaðar við rekstur heilsugæslustöðva sem ekki eru reknar í beinum tengslum við sjúkrahús,en þess eru víða dæmi, að þessi munur er allt að því tí- eða tólffaldur.
Hæstv. félmrh. svaraði því til, að hann mundi láta skoða þetta mál og gera úrbætur. Þetta vandamál er að mestu óleyst enn. Heilbrigðismálin eru í dag einn þýðingarmesti þáttur útgjalda ríkisins, sem er áætlaður um 110 milljarðar, sem er 35% miðað við fjárlagadæmið 1980. Það hlýtur því að vera mikilvægt að yfirstjórn þessara mála og skipulag sé öruggt og í sífelldri endurskoðun og menn viti hvernig framkvæmdin er.
Þess vegna leyfði ég mér að bera fram þessar fsp. og vænti þess að fá svör.