11.02.1981
Sameinað þing: 48. fundur, 103. löggjafarþing.
Sjá dálk 2257 í B-deild Alþingistíðinda. (2456)
187. mál, vegáætlun 1981--1984
Alexander Stefánsson:
Herra forseti. Aðeins örfá orð. Ég vil byrja mál mitt með því að fagna þeirri framför sem verður greinilega hvað snertir framlög til vegagerðar hér á landi, miðað við þá till. til þál. sem hér liggur fyrir, og miðað við það sem hefur verið hér síðustu ár. Það þarf ekki að fara mörgum orðum um hversu gífurlega þýðingarmikið mál þetta er fyrir þjóðina. Aukin vegagerð og auknar samgöngubætur eru væntanlega að allra mati eitt stærsta byggðamál hér á landi.
Ég tel ástæðu til að fagna sérstaklega nýrri stefnumótun í vegagerð. Hún kemur m.a. fram í þessari þáltill. og ekki síður í þáltill., sem hefur verið vísað til nefndar, um nýja stefnu í vegagerð næstu ára. Ég tel ákaflega mikilvægt, að framkvæmdir í vegagerð stigmagnist ár frá ári, og tek undir það með hæstv. ráðh. að mjög mikilvægt er að við vitum fyrir fram til langs tíma að hverju við stefnum, bæði í sambandi við útvegun fjármagns og undirbúning verka. Ég get tekið undir það með hv. síðasta ræðumanni, að mér finnst þurfa að auka þetta fjármagn, og ég vil vinna að því að markið verði sett hærra en 2% eða 2.1% af vergri þjóðarframleiðslu. Ég tel að við verðum að setja markið hærra því að þörfin er gífurleg fyrir þetta verkefni.
Ég vil undirstrika þá skoðun mína, að mér finnst ástæða til að við leggjum meiri þunga á undirbúning framkvæmda, þ.e. rannsóknir og hönnun verka, en til þessa hefur verið hægt. Við rekum okkur á það, að þessi þáttur í vegagerð á Íslandi er of veikur og það vantar mikið á að Vegagerðin, miðað við það fjármagn og þá möguleika sem hún hefur haft yfir að ráða, hafi getað eða gæti svarað stórauknum framkvæmdum ef allt í einu fengist fjármagn í stærri stíl en þekkst hefur til þessa. Ég tel að mjög mikilvægt sé að lögð sé rækt við þennan þátt í vegagerð. Það þarf ekki að tíunda að land okkar er stórt og erfitt og það hlýtur að kalla á meiri undirbúning stórframkvæmda en jafnvel annars staðar þekkist. Vil ég sérstaklega leggja áherslu á þetta.
Ég fagna því einnig, að hér kemur fram það sem almenningur í landinu virðist vera samstíga um að óska eftir, þ.e. meiri framkvæmdir við varanlegt slitlag á vegi. Ég tek undir það með hæstv. ráðh., að sú tilraun sem gerð hefur verið og er í gangi með klæðningu á vegi, verði studd. Ég er í engum vafa um, miðað við það sem við höfum fylgst með þeim tilraunaköflum sem gerðir hafa verið, að margt virðist benda til þess, að þetta sé æskileg aðferð þar sem umferð er ekki of mikil. Það mun örugglega flýta fyrir að ná því marki, sem við stefnum að, að hlutfall vega með bundnu slitlagi verði hærra en nú er eða hefur verið áætlað til þessa.
Það, sem fyrst og fremst varð til þess, að ég nota tækifærið og kem hér upp við 1. umr. um vegáætlunin sérstaklega, þar sem ég fæ tækifæri til að fjalla um málið í hv. fjvn., er eitt sérverkefni sem brennur mjög á okkur þm. Vesturl. þessa dagana og það er vegurinn fyrir Ólafsvíkurenni. Þessi vegur var á sínum tíma, þegar hann var gerður, með stærri verkefnum sem ráðist var í, sem Vegagerðin framkvæmdi, og var talinn á þeim tíma, þegar hann var lagður mikið mannvirki og leysti samgönguhnút milli byggða. Þann hnút var líka nauðsyn að leysa, því að eins og allir vita hafa byggðarlögin þarna á utanverðu nesinu margt sameiginlegt. Þau hafa dagleg samskipti í sambandi við ýmis öryggismál, heilsugæslumál og einnig vaxandi og mjög aukin samskipti í atvinnumátum. Ég get sagt sem dæmi um það, að allir skreiðarhjallar fiskverkenda í Ólafsvík eru fyrir utan Enni og eru þeir notaðir allan sólarhringinn, ef svo má að orði kveða, þegar vertíð stendur yfir.
Hvað sem því líður er þarna mjög mikið vandamál á ferðum, því að það hefur komið í ljós, sérstaklega í lok síðasta árs og það sem af er þessu ári, að Ólafsvíkurenni er bókstaflega að hrynja niður þar sem vegarstæðið er, ekki aðeins vegna snjóflóða, heldur er grjóthrun og skriðuhlaup daglegur viðburður. Eins og hv. alþm. hafa sjálfsagt orðið varir við í fréttum og tilkynningum er þetta orðið stórkostlegt vandamál á þessu svæði. Þess vegna vil ég minna á þetta hér við 1. umr. um vegáætlun fyrir árin 1981—1984, að ég geri ráð fyrir að ekki verði undan því komist að gera sér grein fyrir því, að þarna er um stórvirki að ræða, mikið verk sem mun kosta miklar fjárhæðir að framkvæma svo að viðunandi sé. Þarna er um verkefni að ræða sem mun kosta einhvers staðar á milli 2 og 10 mill jarða gkr. Ég tel þess vegna að það verði að fara fram á það núna við samþykkt vegáætlunar fyrir árið 1981, að útvegað verði tiltekið fjármagn á vegáætlun í sérstakt verkefni, þ.e. til að hefja lagfæringu eða endurlagningu á þessum vegi. Það er að sjálfsögðu mikið verk að rannsaka hvaða valkostir koma til greina, og kostar slík rannsókn mikið fé. Það er sameiginleg krafa íbúa þessa svæðis að framkvæmdir verði hafnar strax á þessu ári.
Ég taldi rétt að vekja athygli á þessu við 1. umr. um vegáætlunina og ekki hvað síst þegar í vegáætluninni er, eins og fram hefur komið, þannig um búið að stofnbrautir eru aðgreindar í almenn verkefni, bundið slitlag og sérstök verkefni. En svona stórvirki, eins og að leggja veg gegnum fjöll eða framan í fjöllum, svo sem er við þessar aðstæður í Ólafsvíkurenni, hljóta að flokkast undir sérverkefni og hefði svo verið ef vegáætlunin hefði verið í því formi, sem hún er núna, á þeim tíma þegar vegur þarna var lagður.
Ég ætla ekki að tefja umr. hér. Ég vildi aðeins koma þessu til skila við 1. umr. En ég fagna þessari till. til vegáætlunar fyrir árin 1981–1984 og ekki hvað síst þeirri stefnumótun, sem hér hefur áður verið til. umr. og verið vísað til n., um margra ára áætlun um stórvirki í vegagerð þar sem við stefnum markvisst og stigmagnandi ár frá ári að auknum framkvæmdum. Ég geri ráð fyrir að allir hv. þm. séu sammála um að þetta er eitt af hinum mikilvægustu málum og að við verðum að sameinast um að finna leiðir til að ná fram öllum þeim möguleikum sem geta orðið til að bæta vegagerð á Íslandi. Það er eitt stærsta málið.