08.12.1981
Sameinað þing: 32. fundur, 104. löggjafarþing.
Sjá dálk 1321 í B-deild Alþingistíðinda. (1083)
45. mál, skattafrádráttur
Halldór Ásgrímsson:
Herra forseti. Ég skal ekki blanda mér í þau ummæli hv. þm. að nauðsynlegar efnahagsráðstafanir þessarar ríkisstj. væru kauprán og valdbeiting. Hins vegar fór hann viðurkenningarorðum um þær nauðsynlegu efnahagsráðstafanir sem við stóðum báðir að 1978, og ég get tekið undir það með honum, en mér finnst þá ekki gæta mikils samræmis í málflutningi hans að kalla aðgerðir núv. ríkisstj. kauprán og valdbeitingu, en mér skilst að þessi þáltill. sé m. a. flutt af því tilefni.
Í fljótu bragði sýnist mér að í þáltill. sé reynt að draga fram tvo efnisþætti, þótt vikið sé að ýmsum vandamálum í grg., sem ég vil gjarnan taka undir, en það er í fyrsta lagi það vandamál, hvort hægt sé að finna upp sérstakan frádrátt til þeirra sem búa öldruðu fólki heimili. Það vill svo til, að menn hafa reynt að gera þetta og reynt að finna því form. Það hefur ekki verið auðvelt að finna þessu ákveðið form vegna þess að það eru mjög mismunandi aðstæður og það eru mjög mismunandi útgjöld sem verða vegna slíkra aðstæðna. Þær eru mjög misjafnar. Þær þarf oft og tíðum að meta. Þess vegna hefur þótt nauðsynlegt að taka slík tilfelli sérstaklega inn í 66. gr. skattalaga, sem er heimild til lækkunar á tekjuskattsstofni, en þar kemur fram að skattstjóri skal taka til greina umsókn manns um lækkun tekjuskattsstofns, þegar svo stendur á sem hér greinir — og þar er m. a. í 3. lið: ef maður er með foreldra eða aðra vandamenn sannanlega á framfæri sínu. — Nú er það afskaplega mismunandi hvernig menn líta á „ að hafa fólk á framfæri“. Hins vegar mun þessi grein hafa verið túlkuð þannig, að það mun vera heimilt að taka tillit til þess þegar aldrað fólk er t. d. á heimilum barna sinna eða annarra vandamanna. Þannig er það ekki alveg rétt að í skattalögum hafi ekki verið gerð tilraun til að finna slíka leið.
Hitt er svo annað mál, að það er alltaf mjög vafasamt hvað á að ganga langt í því að nota skattalöggjöfina til jöfnunar á öllum sviðum. Það er að mínu mati rétt og nauðsynlegt á mörgum sviðum, en menn mega ekki ofmeta gildi tekjuskattslaga svo að menn ætli að það sé hægt að jafna allt, sem menn vildu jafna, í gegnum þá löggjöf. Það er því miður ekki hægt og þess vegna eru aðrar leiðir oft farnar. Menn hafa t. d. orðið sammála um það hér á Alþingi að betra sé að greiða hærri tekjutryggingu en aldrað fólk hafi sérstakan frádrátt vegna aldurs síns. Það eru mjög mismunandi aðstæður hjá fólki og þess vegna ekkert sem réttlætir það út af fyrir sig að menn fái sérstakan frádrátt aðeins vegna þess að þeir hafa náð tilteknum aldri. Sá frádráttur er að mínu mati ekki réttlætanlegur. Hins vegar er mjög nauðsynlegt að tryggja öllu fólki viðunandi lífskjör, og þess vegna tel ég þá leið rétta að tryggja þessu fólki ákveðnar lágmarkstekjur í stað þess að reyna að leysa vandamál þess í gegnum skattalög.
Í öðru lagi er annað efnisatriði í þessari þáltill., að það skuli kannað hvort auka megi frádrátt hjá þeim sem vinna langan vinnutíma fyrir sömu laun og þeir fá sem vinna miklu skemur, geti það dregið úr samanburðarstríði milli stétta og um leið úr verðbólguhvata. Það er út af fyrir sig sjálfsagt að athuga þetta, en ég hefði gjarnan viljað að flm. gerðu nánari grein fyrir því, með hvaða hætti þeir hafa hugsað sér að þetta fari fram. Ég held að það sé afskaplega erfitt að hafa skráningu á því hver vinnutími manna er. Það eru í gangi margs konar launakerfi í landinu. Sum byggja á því að menn vinni ákveðinn vinnutíma, sum byggja á því að menn skili ákveðnum afköstum, önnur byggja á því að menn sinni ákveðnu embætti, t. d. eins og á hv. Alþingi. Ég er ekki viss um að flm. séu tilbúnir að nefna tölur um hvað þeir telji t. d. að hv. þm. eigi að hafa í sérstakan frádrátt fyrir að vera hér í kvöld. Það eru einnig til launakerfi, eins og hjá sjómönnum, sem byggja á því að menn afli ákveðinna verðmæta. Vinnutími er því afskaplega mismunandi. Það er mismunandi mat og mismunandi skráning vinnutíma eftir þessum launakerfum.
Ég er þeirrar skoðunar, að því miður sé þetta ekki fær leið og sé út af fyrir sig óþarfi að setja sjö menn í að skoða það. Mér finnst afskaplega einfalt að lita á hið íslenska launakerfi og íslenska þjóðfélag til að sjá að slíkt er ekki fær leið.
Ég vildi aðeins, herra forseti, að þessar skoðanir mínar kæmu hér fram, og sé ekki ástæðu til að rekja þetta mál frekar.