15.12.1981
Sameinað þing: 36. fundur, 104. löggjafarþing.
Sjá dálk 1548 í B-deild Alþingistíðinda. (1283)
1. mál, fjárlög 1982
Fjmrh. (Ragnar Arnalds):
Herra forseti. Í ræðu hv. 10 þm. Reykv., Friðriks Sophussonar, komu fram nokkur atriði þar sem hann hafði misskilið mig eða ekki tekið alveg rétt eftir því sem ég sagði. Ég tel því óhjákvæmilegt að leiðrétta það sem þar var um að ræða.
Það var ekki alveg rétt eftir mér haft, að ekki væru uppi áform um frekari niðurfellingu á aðflutningsgjöldum af aðföngum iðnaðarins. Ég sagði að vísu þetta en bætti við: á næstu vikum eða mánuðum. Sem sagt, það kemur til greina í tengslum við endurskoðun tollskrár síðar á þessum vetri eða á næsta hausti að taka atriði af þessu tagi inn í afgreiðslu málsins eða meðferð þess. Þetta mál snýst aðallega um það, hvað eigi að teljast aðföng iðnaðarins. Það er umdeilt hvað geti flokkast undir þetta heiti. Ég nefni bara sem dæmi mál sem búið er að deila um í mörg ár. Það eru vörulyftarar. Eru vörulyftarar aðföng iðnaðar eða eru þeir hluti af fjárfestingu fyrirtækisins? Um þetta hefur verið deilt í mörgum ríkisstjórnum milli fjmrh. og talsmanna iðnaðarins. Ég held að hægt sé að rekja þá sögu allt aftur til ársins 1977. Um þetta mál er enn deilt og viðræður verða áfram um það. Það eru fyrst og fremst svona atriði sem getur komið til greina að tekin verði á ný afstaða til. En í öllum meginatriðum hafa þegar verið felld niður aðflutningsgjöld af aðföngum iðnaðar. Og það er ekki rétt, að þetta komi ekkert frekar til umr., heldur verður þetta einmitt til nánari athugunar í tengslum við afgreiðslu tollskrár.
Hv. þm. fullyrti að draga mætti þá ályktun af máli mínu hér áðan, að gildistaka tollkrítar á næsta ári sé útilokuð. Ég vil ekki samþykkja þessa ályktun. Ég viðurkenni hins vegar að í fjárlagafrv. er ekki gert ráð fyrir neinum tekjumissi vegna tollkrítar. En af því þarf ekki endilega að draga þá ályktun að ekki sé hugsanlegt að málið verði afgreitt á þessu þingi með gildistöku á næsta ári. En ég tel að þá þyrfti að gera ráð fyrir einhverri tekjuöflun til þess að fylla í það skarð sem myndast við tilkomu tollkrítar.
Hv. þm. vék að því, að ég hefði ekki svarað fsp. um efnahagsaðgerðir. Það er rétt, að mér hafði láðst að svara þeirri spurningu. Ég vil fyrst og fremst vekja athygli á því, að það er enginn liður í fjárlögum sem heyrir til efnahagsaðgerða. Það er misskilningur hjá fyrirspyrjanda að svo sé. Og það er reyndar líka misskilningur sem fram kemur í nál. frá hv. þm. Karvel Pálmasyni, sem skipar 2. minni hl. fjvn., þar sem hann segir að liðurinn Til efnahagsaðgerða verði felldur niður af hálfu Alþfl. Slíkur liður er hvergi sérgreindur í fjárlagafrv., eins og raunar kom fram þegar frv, var lagt fram. Aftur á móti segir á bls. 229 í frv., í aths. við liðinn Vegna launa- og verðlagsmála, — þar segir:
„Í fjárlögum 1981 voru veittar 18 millj. kr. til þess að mæta óvissuþáttum. Að þessu sinni eru áætlaðar undir þessum lið 140 millj. kr. til að mæta óvissum útgjöldum í efnahags- og kjaramálum.“
Að þessi áætlun sé fyrir hendi í sambandi við launa- og verðlagsmál er ekki það sama og að ákvörðun hafi verið tekin um að veita 140 millj. kr. til efnahagsaðgerða. Það mál er sem sagt enn á sama stigi og var þegar fjárlagafrv. var lagt fram. Það hafa engar ákvarðanir verið teknar um þetta efni og því ekki neinu hægt að svara til um hvernig þessu fé verði ráðstafað. En það verður vissulega að viðurkenna, að í efnahags- og kjaramálum er enn töluverð óvissa ríkjandi varðandi komandi ár.
Hv. þm. kvartaði yfir því, að ég hefði ekki svarað spurningu hans um Iðnrekstrarsjóð, hvort ætlunin væri að greiða til baka þetta lán Iðnrekstrarsjóðs á fjárlögum næstu ára. Ég vil svara þessari spurningu neitandi, það hefur ekki staðið til. Hér er um að ræða að Iðnrekstrarsjóður útvegar fé af þessu láni til að hægt sé að framkvæma ýmis undirbúningsstörf í sambandi við orkufrekan iðnað. Gert er ráð fyrir að iðnfyrirtækin, sem hér er um að ræða, standi síðan undir þessum kostnaði og að lánin verði þá flutt yfir á þau. Það er því ekki um það að ræða, eins og hv. þm. grunaði, að hér sé einhver tilraun til þess að falsa fjárlög. Það hefur aldrei komið til tals að þessi kostnaður verði greiddur af fjárlögum næstu ára. Þarna er sem sagt um að ræða lánsfyrirgreiðslu sem gert er ráð fyrir að verði bókuð sem kostnaður á þau fyrirtæki sem byggð verða upp á sviði orkufreks iðnaðar.
Hv. þm. vék að Lánasjóði ísl. námsmanna og minnti á að ég hefði gefið yfirlýsingu fyrir þremur árum um það, að löngu væri kominn tími til að umframfjárþörf námsmanna væri að fullu brúuð, og spurði hvort ég væri enn sama sinnis eða hvort skoðanir mínar á þessu máli hefðu breyst eftir að ég varð menntmrh. og síðan fjmrh. Ég svara þessari spurningu alfarið neitandi og minni á það, að í tíð minni sem menntmrh. beitti ég mér einmitt fyrir samkomulagi við námsmenn sem gerði ráð fyrir að umframfjárþörf þeirra yrði að fullu brúuð, að 100% markinu yrði náð. Það var samið frv. um þetta efni og lagt fram hér í þinginu tvívegis, bæði vorið 1979 og haustið 1979. Ég hef líka samþykkt þetta markmið um leið og ákveðið var að flytja það frv. til l. um Lánasjóð ísl. námsmanna sem menntmrh. hefur nýlega flutt. Því fer þess vegna víðs fjarri að skoðanir mínar á þessu máli hafi neitt breyst á undanförnum árum. Og ég vænti þess, að við hv. þm. berum gæfu til að standa saman um að koma þessu markmiði fram.
Hv. þm. dró þá ályktun af máli mínu áðan að áformað væri að fella niður skatt af skrifstofu- og verslunarhúsnæði. Ég vil lýsa því yfir, að ég veit ekki til að nein slík ákvörðun sé uppi, en það gætu komið til greina einhverjar breytingar á skattinum. Það hefur fyrst og fremst verið talað um einhverjar breytingar á því frv. sem verður til meðferðar og afgreiðslu eftir nýár, en að fella þennan skatt niður er ekki á dagskrá. Þess vegna er fullkomlega eðlilegt að hans sé getið í tekjuhlið fjárlagafrv. Það hafa engar ákvarðanir verið teknar um hvaða breytingar verði gerðar á frv. Hins vegar lét ég þess getið áðan að það gæti komið til greina að um einhverjar, breytingar yrði að ræða.
Ég vil vekja á því athygli, að oft áður hefur það gerst að skattamál hafa ekki verið að fullu afgreidd þó að skatttekna sé getið í tekjuhlið fjárlagafrv. Hv. þm. Sighvatur Björgvinsson dró þá ályktun af umræðum seinustu daga að ekki stæði til að afgreiða frv. um verðjöfnunargjald nú fyrir jól. (SighB: Það kom fram hjá forsrh. í gær.) Ég held að sú ályktun sé ekki rétt og að ekki hafi mátt draga þá ályktun af orðum hæstv. forsrh. Hann lagði áherslu á að það væru einkum og sér í lagi tvö mál sem þyrftu að ná fram að ganga, þ. e. fjárlögin og lánsfjáráætlunin. En að sjálfsögðu fólst ekki í hans máli nein útilokun á því, að mál eins og verðjöfnunargjald verði afgreitt fyrir jól, enda er þar um að ræða skattgjald sem fellur niður um áramótin og því liggur í augum uppi að það verður að taka endanlega afstöðu til málsins fyrir jól. Mér fannst satt að segja, þó að ég léti vera að kveðja mér hljóðs þá, hv. þm. Sighvatur Björgvinsson nokkuð djarfur að draga ályktanir af máli hæstv. forsrh. hér í gær. Hann dró af því miklu víðtækari ályktanir en ástæða var til.