01.02.1982
Neðri deild: 35. fundur, 104. löggjafarþing.
Sjá dálk 2111 í B-deild Alþingistíðinda. (1767)
Umræður utan dagskrár
Magnús H. Magnússon:
Herra forseti. Eins og allir vita er loðnan þannig fiskur að hún safnast í torfur. Það er því auðvelt með nútímaveiðitækni að veiða síðustu torfuna þegar við höfum nætur sem eru mörg hundruð faðmar á lengd og tugi ef ekki hundruð metra á dýpt. Og það er líka auðvelt fyrir þorskinn að éta síðustu loðnuna. Þess vegna förum við aldrei of varlega.
Það er vitað líka, að loðnan er einhvers staðar á bilinu 40–60% af fæðu þorsksins, svo að það er ekkert skrýtið og engin mótsögn í því sem kom fram hjá hv. þm. Skúla Alexanderssyni. Hann sagði að það væri oft góð þorskveiði í lélegum loðnuárum. En það er einfaldlega vegna þess að þá étur þorskurinn allt sem að kjafti kemur. Hann tekur alla beitu vegna þess að hann hefur ekkert æti. Það er því oft mjög góð línuveiði þegar ekki er mikið af loðnu. Þegar loðnugöngur koma vestur með Suðurlandi vitum við það, a. m. k. í Eyjum, að þá étur þorskurinn svo mikið af henni að hann liggur í nokkra daga og getur sig ekki hreyft á botninum og veiðist ekki í nein veiðarfæri. Hann étur það mikið yfir sig því að hann er mjög sólginn í loðnuna.
Ég tek satt að segja ekki mikið mark á skipstjórunum, þó þeir séu margir ágætir kunningjar mínir, því að þeir hafa slík veiðarfæri að þeir geta náð í mikinn fisk þó að lítið sé af honum. Þar að auki hafa þeir fiskleitartæki þar sem þeir sjá nærri því hvert bein í sjónum í mjög mikilli fjarlægð. Þeir sögðu okkur 1963 og 1964 að allur sjór væri fullur af síld, og þegar höfð voru uppi varnaðarorð þá vildu þeir ekki hlusta á þau, sögðu bara að alltaf hefði verið nóg síld í sjónum, menn hafi vantað leitartæki og menn hafi vantað skip. En hvað skeði? Þeir veiddu svo mikið að við höfum ekki séð eina einustu síld af norskíslenska síldarstofninum nú í hér um bil tvo áratugi, ekki eina einustu, hvort sem það verður áfram þannig. Maður vonar að það verði ekki. En ég legg áherslu á það, að allur vafi á að hvetja til varúðar. Að vísu var ekki að marka talninguna frá því í haust þegar ís var yfir stóru svæði. Og það er vitað að nákvæmni mælinganna er ekki mikil. Skekkjumörk eru álitin vera plús 100 og mínus 50%. Eigi að síður er dæmið í dag hrikalegt. Allur vafi í þessum efnum á alltaf að vera okkur áminning um að fara varlegar.
Hæstv. sjútvrh. sagði að góð hrygning hefði oft komið af lélegum hrygningarstofni. Það er rétt. Ef skilyrðin í sjónum eru þannig getur það komið fyrir, sem betur fer, og hefur komið fyrir. Aftur á móti hefur það verið svo með loðnuna á undanförnum árum, að hún hefur ekki komist á sín bestu hrygningarsvæði, sem eru vestur með Suðurlandi, á Selvogsbankanum og þar fyrir austan. Veiðin hefur verið svo áköf að hún kemst ekki þangað suður fyrir. Hún hefur ekki sést þar um langan tíma, en þar er vitað að skilyrðin fyrir uppeldið eru best. Það er líka mikil hætta á ofveiði.
Ég ítreka það, að við verðum að fara mjög varlega í þessum efnum. Við megum aldrei huga það mikið að hagsmunum dagsins í dag að við gleymum morgundeginum. Við höfum álasað forfeðrum okkar fyrir að eyða skógi. Þeir höfðu varla í önnur hús að venda og vissu ekki nógu mikið. Við vitum miklu betur og framtíðin mun aldrei fyrirgefa okkur ef við gerum a. m. k. ekki það sem við getum til þess að koma í veg fyrir að loðnustofninum verði eytt.