21.04.1982
Neðri deild: 67. fundur, 104. löggjafarþing.
Sjá dálk 4078 í B-deild Alþingistíðinda. (3646)

255. mál, almenn hegningarlög

Dómsmrh. (Friðjón Þórðarson):

Herra forseti. Ég leyfi mér að mæla fyrir frv. til laga um breytingu á almennum hegningarlögum, nr. 19 frá 1940, sbr. lög nr. 34 frá 1980, og um breytingu á sektarmörkum nokkurra laga.

Frv. þetta er komið frá hv. Ed. Ég ætla að fara um það örfáum orðum.

Frv. fjallar um breytingu á sektarmörkum nokkurra laga. Það er þá fyrst sektarákvæði almennra hegningarlaga, sem er í 50. gr. laganna, og enn fremur um breytingu á sektarákvæðum 52 annarra laga sem teljast til svonefndra sérrefsilaga.

1. gr. frv. fjallar um 50. gr. almennra hegningarlaga þar sem ákveðið er hámark sektar samkv. þeim lögum. Af því ákvæði ræðst einnig hámark sektar sem beita má samkv. öðrum lögum sem tiltaka ekki sérstakt sektarhámark. En annar meginþáttur þessa frv. er að fella brott úr refsilögum bundna krónutölu sekta.

Hámark sekta samkv. 50. gr. er 300 þús. kr., en í frv. er lagt til að það verði hækkað í 1 millj. kr. Síðast var þessu ákvæði breytt með lögum frá 1980. Er nú verið að færa mörkin upp vegna verðbólguáhrifa, bæði þeirra sem þegar eru orðin og eins með tilliti til þess, að ekki þurfi að breyta ákvæðinu aftur þegar á næsta ári.

Í 2.–53. gr. frv. er fjallað um viðurlagaákvæði 52 laga sem hafa að geyma sektarákvæði þar sem ákveðin er krónutala sektarfjárhæðar. Öll þessi ákvæði eiga það sammerkt, að þessi sektarmörk eru orðin úrelt, og í mörgum tilvikum hefur afleiðing þess orðið sú, að lögin hafa orðið óvirk.

Hegningarlaganefnd hefur tekið saman tillögur um breytingar á refsiákvæðum þeirra laga þar sem sektarmörk eru þannig bundin. Eru það um 200 lög. Í stað þess að bera fram frv. til breytinga á öllum þeim lögum var valinn sá kostur að velja úr þau sem að mati nefndarinnar og ráðuneytisins var mest þörf á að breyta í hinum fyrsta áfanga. Þessar tillögur voru kynntar öðrum ráðuneytum og varð samkomulag um að brtt. væru fluttar af dómsmrh. í einu frv. í stað þess að flytja 53 frv. Allar þessar breytingar eiga það sammerkt, eins og þegar er rakið, að niður eru felld ákvæði um tiltekin sektarmörk og lagt til að brot varði sektum, sem merkir þá að mat sektarupphæðar er lagt í hendur dómstóla innan marka ákvæðis 50. gr. almennra hegningarlaga. Þetta þýðir þó ekki að sektir almennt þurfi að hækka að raungildi, en að sjálfsögðu þýðir þetta að sektarákvæði verða virk þar sem þau eru óvirk nú.

Í einstaka tilvikum, svo sem í lögum um fuglaveiðar og fuglafriðun, er lagt til að viðurlög verði þyngd og að auk sektar verði heimilt að beita varðhaldi eða fangelsi, ef sakir eru miklar.

Þá er rétt að vekja athygli á því, að lagt er til að sektir renni almennt í ríkissjóð, en í nokkrum tilvikum eiga þær nú að renna í sveitarsjóði. Eftir að löggæsla er nú alfarið rekin á kostnað ríkissjóðs þykir rétt að sektartekjur renni þangað einnig.

Herra forseti. Ég vil leyfa mér að leggja til að frv. verði að lokinni þessari umr. vísað til 2. umr. og hv. allshn.