21.02.1983
Efri deild: 46. fundur, 105. löggjafarþing.
Sjá dálk 2104 í B-deild Alþingistíðinda. (1818)
187. mál, fólksflutningar með langferðabifreiðum
Helgi Seljan:
Herra forseti. Ég tek undir það með hv. 3. þm. Suðurl. að það er vissulega til bóta að fá fulltrúa Sambands ísl. sveitarfélaga í skipulagsnefndina þó að hann hljóti auðvitað að vera minnihluta maður þar. Ég tel hins vegar að skipulagsnefnd fólksflutninga fái í raun og veru of mikið vald, sérstaklega í sambandi við að veita leyfi aftur, því að þar er mjög erfitt inn í að brjótast. Það er kannske ósköp eðlilegt að menn hafi nokkra tryggingu fyrir því að fá þessi sérleyfi sín aftur. En ef einhverjir nýir aðilar koma þarna inn í, t. d. heimaaðilar sem vilja koma beint inn í ákveðnar leiðir, þá komast þeir það naumast samkv. þessum lögum. Það er varla kleift af þeirri einföldu ástæðu að fyrri sérleyfishafi þarf hreinlega að hafa brotið stórlega af sér til þess að fá það ekki aftur.
Þetta hefur t. d. verið þannig hjá okkur eystra, að við vorum lengst af með samgöngur við Norðurland að austan, og ég vissi til þess að Norðlendingar höfðu ekki nema allt gott um það að segja út af fyrir sig. Síðan féll þetta niður um skeið og snerist svo aftur við. Samgöngur við Austurland eru nú eingöngu á vegum sérleyfishafa á Akureyri. Síðan er það sama sagan sunnan að. Það er fyrirtæki á Suðurlandi, Austurleið með lögheimili á Hvolsvelli, sem er svo aftur með samgöngur að sunnan og austur. Þar gegnir að vísu nokkuð öðru máli vegna þess að bílstjóri frá þeim Austurleiðarmönnum er búsettur á Höfn í Hornafirði.
Nú hafa Austfirðingar viljað fá nokkra hlutdeild í þessum akstri yfir sumarið. Það hefur ekki tekist að fá neina hlutdeild í þessum akstri yfir sumarið, þ. e. þeim akstri sem eitthvað er ábatasamur, en sannleikurinn er auðvitað sá, að sá sérleyfishafi sem stundar þennan akstur á sumrin frá Akureyri og austur hefur engar skyldur yfir vetrartímann. Hann er laus allra mála frá því einhvern tíma í sept. og þangað til í júní þannig að hann hefur eingöngu ábatann af þessu. Austfirðingar sjá hins vegar um þær leiðir sem þeir eru með innan fjórðungsins allt árið og þurfa að sinna þeim yfir þá erfiðustu tíma sem eru hvað dýrastir fyrir rekstur þeirra. Það er þess vegna engin furða þó að þeir hafi verið og séu býsna óánægðir. Ég þykist vita að þeim þyki sem þarna sé ekki gengið nægilega til móts við þeirra sjónarmið, heimamannasjónarmið.
Við skulum þó vona að sveitarfélagafulltrúinn í þessari skipulagsnefnd beri sigurorð af Félagi sérleyfishafa, því að sannleikurinn er auðvitað sá, án þess að ég ætli að tala nokkuð um það félag út af fyrir sig, það hefur ekki málsvara hér, að Félag sérleyfishafa er þannig upp byggt að í þeim félagsskap ráða hinir fáu og stóru nær öllu, það er ekkert leyndarmál. Menn vita mætavel að þar ráða þeir. Og þeir eru meira að segja með sína menn þarna inni, sem eiga beinna hagsmuna að gæta og skipta sér af þessum málum og úthluta þessum sérleyfum.
Ég ætla sem sagt ekki að flytja brtt. við þetta frv., en bendi aðeins á það, að þetta frv. réttir a. m. k. ekki að mínu viti hlut heimamanna, sem við vorum að berjast fyrir í fyrra varðandi þann þátt samgöngumála sem þá leiddi til vandræða.