02.03.1983
Efri deild: 53. fundur, 105. löggjafarþing.
Sjá dálk 2388 í B-deild Alþingistíðinda. (2141)
218. mál, vegalög
Sjútvrh. (Steingrímur Hermannsson):
Herra forseti. Ég mæli fyrir frv. til l. um breytingu á vegalögum nr. 6 frá 25. mars 1977, 218. máli. Hér er um að ræða tvær breytingar sem samkomulag varð um í nefnd allra þingflokka sem á s. l. ári vann að gerð langtímaáætlunar. Nefndin taldi nauðsynlegt að breyta þessum tveimur ákvæðum.
Fyrri greinin fjallar um stofnbrautakerfið og breytingar á því. Er þar gert ráð fyrir að færðir verði yfir í stofnbrautaflokkinn fleiri vegir en nú eru sem tengja ýmsa þéttbýliskjarna við stofnbrautakerfið. Fylgir með í grg. upptalning á þeim stöðum sem njóta mundu þessarar breytingar. Eins og þar kemur fram er þar samtals um 38.4 km að ræða. Þótt þessir vegarspottar hafi ekki að öllu leyti fullnægt þeim reglum sem gilt hafa um stofnbrautir til þessa, þá tengja þeir mikilvæga byggðakjarna stofnbrautakerfinu. Þótti nefndinni því réttmætt að þeir féllu undir stofnbrautakerfið.
Síðari greinin fjallar um að fella niður það ákvæði í vegalögum sem gerir ráð fyrir því að 12.5% af mörkuðum tekjum Vegasjóðs til þjóðvega fari til þjóðvega í þéttbýli, en svo hefur verið frá 1964. Þetta ákvæði var sett inn á sínum tíma til þess að hraða lagningu bundins slitlags og betri vega í þéttbýli. Segja má að á þessum tíma hafi þetta orðið til þess að vegir í þéttbýli hafa verið mjög bættir. Eins og segir í grg. hafa þjóðvegir í þéttbýli tekið miklum stakkaskiptum. Er þar birt tafla sem sýnir lengd þessara vega og ástand eins og það var í ársbyrjun 1982. Þar kemur fram að rúmlega 80% af akfærum vegum hafa nú bundið slitlag. Þeir vegir sem teljast óakfærir eru í flestum tilvikum vegir, sem hafa verið teknir inn í aðalskipulag en vart er tímabært að byggja, þ. e. vegir sem eru á teikniborðinu. Þess er jafnframt getið hér að til samanburðar er bundið slitlag á þjóðvegum landsins samtals um 7.5% eða 17% af stofnbrautum.
Með tilvísun til þess hvað mikið hefur áunnist og jafnframt þess hve þetta dreifist misjafnt á milli hinna ýmsu þéttbýlisstaða lagði nefndin til að þetta ákvæði yrði fellt niður, en í staðinn tekin upp sérstök fjárveiting til að aðstoða þá þéttbýlisstaði við lagningu bundins slitlags og betri vegi sem skemmra eru á veg komnir. M. ö. o. er fallið frá þeirri höfðatölureglu sem gilt hefur um úthlutun þess fjármagns, en til þess ætlast að því verði úthlutað við samþykkt vegáætlunar. Í vegáætlun fyrir árið í ár er gert ráð fyrir 5 millj. kr. byrjunarframlagi í þessu sambandi.
Þess skal þó getið að ýmsir aðrir vegir en þjóðvegir í þéttbýlisstöðum hafa orðið mjög út undan og ég vil skýra frá því að á vegum félmrn. hefur verið gerð áætlun um bundið slitlag á slíka vegi í þéttbýli. Sú áætlun er miðuð við 5 ára framkvæmdatíma. Í þeirri till. sem liggur fyrir í vegáætlun ásamt því fé sem fást mundi úr 25% sjóði og af þéttbýlisfé í þessu skyni er gert ráð fyrir því að unnt verði að ljúka lagningu bundins slitlags á þjóðvegi í þéttbýli á þessum tíma. þ. e. á 5 árum. Jafnframt hefur verið um það rætt að veitt verði lánsfé til sveitarfélaga til þess að vinna að gatnagerð á öðrum vegum í þéttbýliskjörnum en þjóðvegum. Mér sýnist því að með þessari breytingu og því framlagi sem gert er ráð fyrir í vegáætlun ætti að vera fullnægt þeirri hugmynd sem fram kemur í áætlun þessari sem ég hef nefnt og gerð hefur verið á vegum félmrn.
Herra forseti. Ég sé ekki ástæðu til að hafa fleiri orð um þetta mál. Því er allvel lýst í grg. En ég legg á það áherslu að þetta er fylgifrv. með vegáætlun og endurtek að það er flutt að tillögu þeirra þm., sem sátu í nefnd um langtímaáætlun s. l. ár.
Ég legg svo til að málinu verði að þessari umr. lokinni vísað til 2. umr. og hv. samgn.