13.02.1984
Neðri deild: 45. fundur, 106. löggjafarþing.
Sjá dálk 2794 í B-deild Alþingistíðinda. (2408)
129. mál, tekjuskattur og eignarskattur
Frsm. meiri hl. (Friðrik Sophusson):
Herra forseti. Vegna fsp. frá hv. 3. þm. Reykv., sem reyndar var beint fyrst og fremst til hæstv. fjmrh., en jafnframt til okkar hv. þm. Páls Péturssonar varðandi túlkun á síðustu brtt. á þskj. sem við flytjum brtt. á, þá er það rétt, sem fram kemur hjá honum, að orðalagið er það sama og í frv. sem flutt var á 105. löggjafarþinginu, þ.e. þinginu 1982–1983. Ég hygg að það sé alveg ljós túlkun þessa ákvæðis að eingöngu sé um að ræða skattskrá, en skilgreining á því hugtaki mun vera sú að það sé skrá sem verður til eftir að kærufrestur er útrunninn. Reyndar varð sú breyting á með þeim lögum sem sett voru 1981 um tekjuskatt og eignarskatt að horfið var frá því ráði að gefa út álagningarskrár. Í stað þess var birt svokölluð skattskrá, en það er sú skrá sem búið er að leiðrétta eftir að kærufrestur hefur runnið út.
Á sínum tíma urðu miklar umr. um þessi mál. Þótti þá rétt að gefa aðeins út skattskrá vegna þess hve gífurlega margar kærur koma fram og oftsinnis gerist það að menn lækka verulega í sköttum eftir að kærufrestur er liðinn.
Þannig má benda á að stundum er um áætlanir að ræða og eftir að kærufrestur rennur út breytast tölur mjög mikið. Man ég dæmi þess að birt var álagningarskrá þar sem efsti gjaldandi í einu sveitarfélagi reyndist eftir að kærufrestur rann út vera einn af þeim tekjulægri, enda hafði framtal ekki fundist og áætlaðar tekjur voru lagðar til grundvallar skattálagningunni. Í öðru lagi gerist það oftsinnis að ekki koma fram nægilega snemma ýmsar upplýsingar, t.d. varðandi tekjur af atvinnurekstri, sem eiga að koma fram í skattskrá, og koma fram mjög mörg tilvik þess efnis að við skatt bætist talsvert eftir að álagningu lýkur.
Þetta held ég þess vegna að sé skilningur á því ákvæði sem um er að ræða, en það er brtt. í lið nr. 4 á þskj. 239. Ég ætla ekki, frú forseti, að hafa mörg fleiri orð um frv. sem hér liggur til umr. Nokkrar umr. hafa þó orðið um álagningu útsvara. Í því sambandi er nauðsynlegt að gera sér ljóst að það eru auðvitað bæjar- og sveitarstjórnir sem leggja á útsvar og hafa til þess heimild í lögum. Það er yfirlýst stefna hæstv. ríkisstj. að gefa ekki út leyfi til aukaálags, en um það atriði er jafnframt ákvæði í lögum um tekjustofna sveitarfélaga. Hins vegar eru það sveitarstjórnirnar sem bera pólitíska ábyrgð á álagningu útsvara og er útsvarsprósentan mismunandi frá einu sveitarfélagi til annars.
Ein meginástæðan fyrir því að mörg sveitarfélög grípa til þess ráðs að halda 11% er sú að á undanförnum árum hefur verðbólgan verið miklu meiri en ráð var fyrir gert. Þannig hefur staða sveitarfélaganna versnað að mun og keyrði þó um þverbak í tíð síðustu hæstv. ríkisstj., sem hv. 3. þm. Reykv. átti sæti í, þegar verðbólguhraðinn fór upp í 130% um miðbik síðasta árs. Það er af þessum ástæðum fyrst og fremst sem það hefur gerst að ýmis sveitarféfög telja nauðsynlegt að rétta nokkuð hag sinn með því að halda útsvarsprósentunni fyrir ofan það sem eðlilegt gæti talist ef þau vildu að skattbyrði útsvaranna væri hin sama á yfirstandandi ári og á s.l. ári mæld sem hlutfall af tekjum greiðsluársins.
Þetta tel ég, hæstv. forseti, nauðsynlegt að komi hér fram því að þegar talað er um skattbyrði er oft verið að tala um tvennt í senn, annars vegar heildarskattbyrði af gjöldum til ríkis og sveitarfélaga og hins vegar eingöngu til ríkisins. Auðvitað er það frv. sem hér er til umr. einungis um bein gjöld til ríkisins, annars vegar tekjuskatta og hins vegar eignarskatta.