02.04.1985
Sameinað þing: 67. fundur, 107. löggjafarþing.
Sjá dálk 4032 í B-deild Alþingistíðinda. (3347)
401. mál, orkuverð til Járnblendifélagsins
Fyrirspyrjandi (Ólafur Ragnar Grímsson):
Herra forseti. Ég hef á þskj. 650 flutt fsp. til iðnrh. um orkuverð til Járnblendifélagsins. Tilefni þessarar fsp. er að á síðastliðnu ári var gerður nýr samningur um orkuverð til Járnblendifélagsins í tilefni af því að nýr eignaraðili kom inn í það fyrirtæki. Forsenda þess að hinn nýi eignaraðili kom inn í fyrirtækið var greinilega sú að hið lága orkuverð Járnblendifélagsins, 6.6 mill væri framlengt um mjög langan tíma. Búin var til ágóðaformúla sem átti að gefa Landsvirkjun einhvern tíma í framtíðinni hugsanlega hlutdeild í hagnaði verksmiðjunnar en þó aðeins ef skuldir og önnur fjárhagsstaða fyrirtækisins mundi breytast mjög frá því sem verið hefur á undanförnum árum.
Nú er það ljóst að verulegur hluti erlendra skulda Íslendinga er vegna framkvæmda í orkumálum sem tengjast stóriðjuuppbyggingu í landinu. Hér hafa á undanförnum árum staðið miklar umræður um orkuverð til stóriðjufyrirtækja. Þær umræður hafa leitt til þess að gerður hefur verið samningur um hækkun á orkuverði til ÍSALs, fyrirtækis Alusuisse, sem hefur það í för með sér að fyrirtækið greiðir nú um 12.6 mill fyrir orkuna og þykir okkur sumum það verð vera greinilega of lágt miðað við kostnaðarverð okkar að framleiðslu orkunnar hérlendis. Ef Járnblendifélagið hefði greitt Landsvirkjun fyrir orkuna á árinu 1984 það sama og ÍSAL greiðir nú fyrir orkuna hefði Járnblendifélagið orðið að greiða Landsvirkjun um það bil tvisvar sinnum hærri upphæð fyrir rafmagnið en greitt var á s. l. ári. Landsvirkjun hefði þá fengið um 112 millj. til viðbótar fyrir orkuna og hagnaður Járnblendifélagsins hefði þá numið í kringum 20 millj. en ekki þeim 132 millj. sem mjög var básúnað í fjölmiðlum fyrir nokkru síðan að hagnaðurinn hefði verið. En ef miðað væri við orkuna sem ÍSAL greiddi í reynd á árinu 1984, áður en til hækkunarinnar kom skv. hinum nýja samningi, hefði Járnblendifélagið orðið að greiða Landsvirkjun 64 millj. kr. meira fyrir orkuna.
Ég veit að ég þarf ekki að minna hv. alþm. á það að almenningur í landinu greiðir núna margfalt þetta orkuverð. Landsvirkjun hefur talið sér nauðsynlegt að verðleggja orkuna til almenningsveitna á 32–35 mill til þess að geta skilað hallalausum rekstri á s. l. og yfirstandandi ári. Þess vegna er það ljóst að almenningur í landinu er í reynd að styrkja Járnblendifélagið um upphæð sem nemur röskum 100 millj. á ári eða yfir 1 milljarð á áratug samanborið við það orkuverð sem önnur stóriðja greiðir nú í landinu. Og auðvitað getur það ekki gengið til lengdar að almenningur sé í gegnum svo lágt orkuverð látinn styrkja þetta fyrirtæki svo að nemur risavöxnum upphæðum.
Ég hef þess vegna á þessu þskj., herra forseti, spurt hæstv. iðnrh. hvort hann sé reiðubúinn til að beita sér fyrir því að teknir verði upp samningar um nýtt orkuverð til Járnblendifélagsins og um leið spurt hæstv. ráðh. hverjar séu þær upphæðir á föstu verðlagi ársins 1984 sem ríkið hefur lagt fram í formi hlutafjáraukningar til Járnblendifélagsins og enn fremur lána með ríkisábyrgð á undanförnum árum.