15.05.1985
Neðri deild: 70. fundur, 107. löggjafarþing.
Sjá dálk 5351 í B-deild Alþingistíðinda. (4617)
430. mál, bankaráð ríkisbankanna
Flm. (Jóhanna Sigurðardóttir):
Herra forseti. Ég hef í sjálfu sér ekki miklu að bæta við ræðu hv. þm. Jóns Baldvins Hannibalssonar. Hann lýsti hér ítarlega forsögu þessa máls og aðdraganda þess.
Í síðari ræðu hv. þm. Stefáns Valgeirssonar kvaðst þm. ekki hafa heyrt það áður hvernig þessi umdeilda ákvörðun væri til komin og beindi orðum sínum til hv. þm. Jóns Baldvins Hannibalssonar sem sagði að það væri eftir ábendingum endurskoðenda bankanna vegna umdeilanlegrar skattalegrar meðferðar á þessum bílahlunnindum. Nú hefur komið áður fram í umr. um þessa launaauka bankastjóranna hver tildrögin eru að þessari ákvörðun. Það upplýsti hæstv. viðskrh. í umr. utan dagskrár 11. apríl, sem ég hygg að hv. þm. Stefán Valgeirsson hafi verið viðstaddur, en þar sagði hæstv. viðskrh. Matthías Á. Mathiesen, með leyfi forseta:
„Tildrög þessarar ákvörðunar bankaráðanna eru, skv. þeim upplýsingum sem fengist hafa, komin til eftir ábendingu frá löggiltum endurskoðendum bankanna þar sem tekið var fram að eldri reglan væri umdeilanleg í skattalegu tilliti.“
Þær upplýsingar hafa því legið fyrir áður á hv. Alþingi.
Hv. 3. þm. Norðurl. e. Stefán Valgeirsson hafði stór orð uppi um þetta frv., talaði um að frv. væri einstakt í sinni röð, þetta væri svívirðilegur frumvarpsflutningur og hann talaði um róg. Þetta eru stór orð. (SV: Réttmæt þó.) Í grg. með frv. er þessi frumvarpsflutningur rökstuddur. Það kemur fram, með leyfi forseta, fyrst í grg.:
„Eins og fram hefur komið samþykktu bankaráð ríkisbankanna nýlega að greiða bankastjórum árlegan launaauka að upphæð 450 þús. kr. í stað bifreiðahlunninda.“
Er þetta rógur, hv. þm.? Hér stendur líka:
„Þrjú af fjórum bankaráðum ríkisbankanna ákváðu einnig vísitölubindingu launaaukans sem þó er andstæð lögum.“
Varla er þetta rógur. (SV: Þetta er rangt.)
Hér hafa einkum talað bankaráðsmenn Búnaðarbankans og þeir hafa það sér vissulega til málsbóta að í ákvörðun bankaráðs Búnaðarbankans var ekki staðið að þessari umdeildu ákvörðun um vísitölubindinguna. En hv. þm. Jón Baldvin Hannibalsson hefur lýst því greinilega af hvaða ástæðum það var til komið. Bankaráðin brutu í bága við vilja Alþingis. Er það rógur, hv. þm.?
Það kemur fram í grg. og er þar vitnað í hæstv. viðskrh. þar sem segir: „Áætlaðar skattgreiðslur munu innifaldar í fjárhæðinni.“ Er það rógur? Ég spyr, hv. þm. „Þá greiða bankarnir rekstrarkostnað vegna bifreiða bankastjóra.“ Þetta er upplýst af hæstv. ráðh. og maður verður að trúa því að hann fari rétt með.
Í grg., sem hv. þm. Stefán Valgeirsson og reyndar hv. þm. Halldór Blöndal vitnuðu mikið í, er talað um „til viðbótar föstum launum sem ríkið greiðir opinberum embættismönnum eru reiknaðar áætlaðar skattgreiðslur embættismanna o þar talað um að sú ákvörðun hafi enga stoð í lögum. Ég hygg að það sem ég hef hér greint frá sé allt sannleikanum samkvæmt og hér sé ekki um róg að ræða, eins og hv. 3. þm. Norðurl. e. sagði.
Það hefur mikið verið talað um lögbrotið í þessari umr. og talað um að Alþfl., þm. hans og þeir sem standa að þessum frumvarpsflutningi séu að ásaka menn um að hafa brotið lög. Voru það þm. Alþfl. sem fyrstir létu þau orð frá sér fara að um lögbrot væri að ræða? Nei, aldeilis ekki. Það var formaður Framsfl., hæstv. forsrh. Steingrímur Hermannsson. Ég vitna þá í NT fimmtudaginn 4. apríl eða daginn eftir að NT upplýsti um þessa ákvörðun bankaráðanna, en þar segir, með leyfi forseta, og er vitnað í Steingrím Hermannsson:
„Þetta nær vitanlega ekki nokkurri átt og ef það er rétt að þetta sé vísitölubundið þá er það að sjálfsögðu brot á lögum, sagði hæstv. forsrh.“
Hv. þm. Stefán Valgeirsson sagði að það væri ekki sök hjá neinum bankaráðsmanni, þeir væru saklausir. Ég hygg, og vitna þá í þau orð sem ég var að lesa og höfð eru eftir forsrh., að formaður flokks hans sé ekki alveg á sama máli.
Og hvað er það sem lagt er til með þessu frv.? Við vitum að bankaráðin eru kosin af Alþingi og þau fara með vald sitt í umboði þess. Það liggur fyrir hver sú frvgr. er sem hér er lagt til að samþykkt verði. Hún er sú að fella niður umboð núverandi bankaráða og frá sama tíma eigi Alþingi að kjósa fimm menn í bankaráð fyrir hvern ríkisbanka og jafnmarga til vara. Ég hef lýst rökstuðningnum í grg. Ég sé ekkert svívirðilegt við slíkan frumvarpsflutning, ég sé ekkert svívirðilegt við það. Með þessari leið, sem hér er lögð til, gefst Alþingi tækifæri til að leysa þá frá störfum sem brugðist hafa skyldu sinni og jafnframt að veita þeim endurnýjað umboð sem Alþingi svo kýs. Ég get ekki séð neitt svívirðilegt við þennan frumvarpsflutning.
Hv. þm. Halldór Blöndal vitnaði hér í bréf sem, ef ég hef tekið rétt eftir, bankaráð Búnaðarbankans hafði ritað hæstv. viðskrh. í kjölfar ákvörðunar bankaráðs Búnaðarbankans. Nú er það svo að lögin um Búnaðarbankann eru eina bankalöggjöfin sem hefur ákvæði sem felur það í sér að laun bankastjóranna séu ákveðin af bankaráði með samþykki ráðh. Þessi orð, með samþykki ráðh., er ekki að finna í lögum annarra banka. Þess vegna bar bankaráði Búnaðarbankans vissulega skylda til þess að leita staðfestingar og samþykkis ráðh. á þessari ákvörðun.
Ákvörðun bankaráðs Búnaðarbankans er, að ég hygg, tekin í byrjun apríl eða um mánaðamótin marsapríl. Í umræðum utan dagskrár 11. apríl var lögð sú spurning fyrir hæstv. viðskrh.: Var leitað samþykkis ráðh. á ákvörðun um launaaukann, sbr. ákvæði 8. gr. laga nr. 28 1976, um Búnaðarbanka Íslands, en í þeim lögum segir að bankaráð ákveði launakjör bankastjóra með samþykki ráðh.? Svar hæstv. ráðh. við þessari spurningu er eftirfarandi, með leyfi forseta:
„Í dag hef ég fengið bréf þar sem leitað er staðfestingar á þeim málum eins og þau þar eru í dag, en skv. upplýsingum rn. hefur ákvörðunin um greiðslu 450 þús. kr. ekki komið til framkvæmda hjá Búnaðarbanka Íslands.“
Það er sem sagt allmörgum dögum eftir að þessi samþykkt er gerð hjá bankaráði Búnaðarbanka Íslands að leitað er staðfestingar og samþykkis ráðh. Nú væri forvitnilegt að fá að vita hvort í þessari samþykkt bankaráðs Búnaðarbanka Íslands hafi þessi ákvörðun, sem á blað var sett, verið skilyrt því að samþykki fengist hjá hæstv. ráðh. Það væri fróðlegt að fá það upplýst í þessari umr.
Ég skal ekki orðlengja þetta frekar, herra forseti, en ég vil þó segja það að lokum að hv. þm. Stefán Valgeirsson, fyrir utan sín stóru orð áðan sem ég lýsti, sagði að við sem stæðum að þessum frumvarpsflutningi ættum að biðjast afsökunar og fyrirgefningar á því að leyfa okkur að bera þetta frv. fram á Alþingi. Ég frábið mér það vissulega að biðjast afsökunar á því. Ég þarf ekkert að biðjast afsökunar. Ég er eingöngu að sinna hér skyldum mínum sem alþm. Ef það er einhver sem á að biðjast afsökunar eru það þeir sem að þessari ákvörðun í bankaráðunum stóðu.