28.11.1985
Sameinað þing: 23. fundur, 108. löggjafarþing.
Sjá dálk 1047 í B-deild Alþingistíðinda. (790)
148. mál, stefnumörkun í skólamálum
Guðrún Helgadóttir:
Herra forseti. Ég er hingað komin til að taka undir þessa tillögu hv. þm. Kristínar H. Tryggvadóttur og þeirra Alþýðuflokksmanna. Ég held að það sé afskaplega brýnt að nú þegar verði farið að vinna við stefnumörkun í málefnum grunnskólans og framhaldsskólans og þó fyrr hefði verið.
Ég vil byrja með því að benda á að árið 1981 flutti ég hér frv. á þingi um að gerð yrði námsáætlun fyrir dagvistarstofnanir. Það frv. varð að lögum nr. 40 frá árinu 1981 og nú s.l. laugardag var þessi námsáætlun
kynnt. Að gerð hennar unnu fjölmargir færustu uppeldisfræðingar þjóðarinnar og þetta plagg sem hér er heitir „Uppeldisáætlun fyrir dagvistarheimili, markmið og leiðir“. Og á 300 manna fundi með fóstrum s.l. laugardag fór það ekki fram hjá neinum hversu mikil ánægja ríkti með að þetta verk hefði verið unnið. Það er einmitt unnið eins og hv. þm. Kristín Tryggvadóttir var að lýsa, það er sveigjanlegt, það veitir stuðning starfsfólki sem í æ meira mæli tekur að sé uppeldi barna, en bindur ekki á þann veg að hver starfsmaður og hver forstöðumaður hafi ekki nokkurt svigrúm til þess að vinna að þeim markmiðum sem sett eru á sinn hátt. Ég held að slíkt hið sama þurfi svo sannarlega að gera með málefni grunnskólans og framhaldsskólans. En það verður því miður að segjast eins og er að áhugaleysi á þeim málum - og ég vil segja alger blinda á mikilvægi þeirra er alvarlegt mál í þessu þjóðfélagi.
Ég býst við að við myndum öll segja í hátíðarræðum að börnin og unglingarnir væru fjöregg þjóðarinnar, undir framtíð þeirrar væri framtíð þjóðarinnar komin. En það er eins og menn haldi að hlutir gerist af sjálfu sér. Heimurinn breytist frá degi til dags. Ótal þættir bætast inn í líf manna sem lítið sem ekkert hefur verið sinnt og þjóðfélagið krefst æ meiri þekkingar, ekki bara tækniþekkingar eins og menn halda gjarnan, heldur ekki síður húmanískrar menntunar, því tæknin er komin á það stig að slíka menntun þarf til að ráða við hana og stýra henni. Þetta er svo sem ekki mikil speki og allir skólamenn vita þetta, en það menntakerfi sem blasir við okkur á Íslandi í dag er, eins og hv. þm. og frsm. sagði, 700 réttindalausir kennarar og þeir illa launaðir og óánægðir með sín kjör, að sjálfsögðu. Þegar spara þarf í þjóðfélaginu er sparað þar sem enginn hagsmunaaðili á mikið undir. Sem sagt, það er gengið að menntun og menningu í landinu.
Fyrir tveimur dögum átti ég þess kost að ræða við sex unglinga í útvarpsþætti, skýra og fallega krakka, en aðspurð sögðu þau öll einum rómi að þau læsu aldrei bækur nema rétt nauðsynlegustu skólabækur. Ég held að hið háa Alþingi ætti að gera sér ljóst hvað það þýðir þegar unglingar hætta að lesa bækur. Börnin báru því við að þau skildu ekki orðin í alvarlegum skáldskap. Þegar börn hætta að skilja sína eigin tungu og lesa hana þá erum við komin í ákveðið ólæsisvandamál, og þegar manneskja kann ekki að lesa þá hættir hún líka að kunna að tala og þá hættir hún líka að kunna að hugsa. Ég held að þetta sé vandamál sem við verðum að bregðast við. Ég held að manneskjunni sé eðlilegt að tjá sig í máli og þess vegna sé það afskaplega mikilvægt að um tungu hverrar þjóðar sé staðinn vörður.
Ræða mín getur ekki orðið nema lausir punktar, rétt til að sýna þessu máli stuðning minn. En mér satt að segja óar það áhugaleysi sem virðist ríkja hér í þingsölum um allt sem lýtur að skólakerfi landsmanna. Það er látið afskiptalaust að mestu og reynt að leggja til þess eins lítið fé og hugsanlegt er og ég er hrædd um að þegar til lengdar lætur eigi þetta eftir að hefna sín. Nærvera hv. þm. hér í salnum er nú e.t.v. ljós vottur um áhuga á þessum málaflokki. Mér telst til að við séum fjögur stödd hér inni. (Gripið fram í: Fimm.) Fimm þó og skal ég ekki gleyma hæstv. forseta. En þetta er auðvitað meginmál að það takist að lyfta þessum málaflokki úr þeirri lægð sem hann virðist vera í hér. Það er nefnilega ekki rétt að menntun og andleg iðja sé ekki arðbær. Það er e.t.v. fátt arðbærara en vel menntuð og vel upplýst þjóð á hverjum tíma.
Herra forseti. Ég skal ekki hafa þetta lengra, en ég vænti þess að hv. allshn. Sþ. taki þetta mál til alvarlegrar umfjöllunar og veiti því brautargengi hér í þinginu.
Umr. (atkvgr.) frestað.