13.03.1987
Neðri deild: 63. fundur, 109. löggjafarþing.
Sjá dálk 4156 í B-deild Alþingistíðinda. (3785)
119. mál, umferðarlög
Guðrún Agnarsdóttir:
Herra forseti. Ég ætta að segja nokkur orð í þessari umræðu, en ég fór fram á það við 1. umr. þegar ég talaði í þessu máli að ég fengi aðild að þeirri nefnd sem fjallaði um frv. og hafði ég áheyrnaraðild að nefndinni og fylgdist þar með umfjöllun frv. Þó komst ég ekki á alla fundi nefndarinnar vegna þess að ég þurfti að sækja aðra fundi á fundartímum hennar. En við umfjöllun í nefndinni varð mér enn ljósara en áður hversu erfitt það er að hafa svo stuttan tíma til að fjalla um svo viðamikið mál eins og þetta frv. tekur á og mér varð líka ljóst að það vantar mikið á að frv. sé í raun fullunnið og nægilega vel úr garði gert til að yfirgefa þingið sem lög ef menn ættu að setja fyllstu kröfur. Hins vegar eru svo mörg atriði sem eru til bóta hvað breytni varðar í þessu frv. að það er mjög erfitt að standa gegn því að samþykkja það. Vel ég því þann kostinn og vonast til þess að lagfæringar verði gerðar á ýmsum atriðum frv. í síðari meðferð þingsins.
Ég ætla að víkja lítillega að nokkrum atriðum, en mun ekki tæpa á nærri öllum sem ég hefði þó viljað fjalla um. Það er þá í fyrsta lagi að ég vil gjarnan styðja þá brtt., sem flutt hefur verið, að bifreiðum skuli ekið með ljós allan sólarhringinn. Reyndar fór ég fram á það í nefndinni og vakti máls á því við 1. umr. að nauðsynlegt væri að leita umsagnar frá fötluðum og öldruðum hvað varðaði sérstök ákvæði frv. Það hafði ekki verið gert og hafði ég sjálf samband við fulltrúa Öryrkjabandalagsins og fulltrúa Þroskahjálpar sem tjáðu sig um málið. Ég bar erindið frá Þroskahjálp inn á nefndarfund og hafði reyndar verið tekið tillit til þeirra breytinga sem þeir höfðu farið fram á, en mér barst bréf frá Öryrkjabandalaginu ekki fyrr en í gærkvöld. Í athugasemdum þeirra er lagt til að 1. mgr. 32. gr. hefjist svo: „Við akstur bifreiðar skulu lögboðin ljós vera tendruð allan sólarhringinn árið um kring.“ Rökin fyrir þessari beiðni eru þessi: Víða í íbúðahverfum myndast þannig birtuskilyrði vegna samspils ljóss og skugga að vegfarendur, einkum þeir sem eru sjóndaprir, eiga mjög erfitt með að sjá aðvífandi bifreiðar. Ég tel fyllstu ástæðu til að taka tillit til þessa hóps í þjóðfélaginu því að það mun auka öryggi í umferðinni. Því mun ég styðja þá brtt.
Varðandi ökuhraðann hafði ég lýst því yfir að mér þætti vafasamt að auka hann til muna. Tilhneiging manna er að fylgja löglegum hraða og jafnvel sífellt fara fram úr honum. Ég tel að það hefði verið nær að halda hraðanum lægri og beina síðan sérstökum samþykktum að því að hækka hraðann á ákveðnum svæðum eða vegarköflum. Enn fremur tel ég mjög mikilvægt að það sé hægt að beita reglugerðum og lögreglusamþykktum um að draga úr hraða þar sem vegir eru vondir eða vænta má slysahættu því að nóg er um slíkt á Íslandi.
Þriðja atriðið sem mig langar til að minnast á er varðandi hjólreiðar og þá sérstaklega varðandi börn á hjólum. Ég gerði athugasemdir um þetta í nefndinni og fann að því hversu ung þau börn væru sem mættu hjóla á akbraut án leiðsagnar, þ.e. ég gerði athugasemd við það að aldurstakmarkið hefði verið fært niður frá fyrra frv. en þar var það níu ára og var fært niður í sjö ára. Rökin fyrir því að færa aldurstakmarkið niður komu fram í nefndinni. Þau eru á þann veg að víða úti á landi þar sem lítil hætta stafar af umferð fyrir börn á reiðhjólum sé mjög erfitt að framfylgja þessum lögum. Þau yrðu þráfaldlega brotin. Þar eru kannske ein eða tvær götur í þorpinu eða bænum og mjög erfitt væri að hemja börn yngri en níu ára frá því að hjóla á þessum akbrautum. Ég vil leggja það til og af því að hæstv. dómsmrh. er hér í salnum eindregið benda honum á að það verði settar lögreglusamþykktir eða reglugerðir sem taka til þess að börn yngri en tólf ára megi ekki aka reiðhjólum eða hjóla á stofnbrautum. Það nær engri átt að í lögum skuli vera samþykkt fyrir því að sjö ára börn megi hjóla t.d. á Miklubrautinni þar sem við vitum öll að meðalhraði er væntanlega nálægt 60 km á klukkustund eða meir. Auðvitað má segja að þetta sé í raun uppeldisatriði og foreldrum í lófa lagið að reyna að halda börnum sínum frá slíkum akbrautum, en það er mjög vænlegt að veita foreldrum stuðning með lögum og lögreglusamþykktum eða reglugerðum og þess vegna auðveldara fyrir samfélagið að taka þátt í uppeldi barna á þennan hátt. Því vil ég beina því alveg sérstaklega til hæstv, ráðh. og starfsliðs hans að taka til greina að reglugerð eða lögreglusamþykkt verði samin um að takmarka umferð barna yngri en tólf ára á miklum umferðargötum.
Það hefur almennt verið valin sú leið að lækka aldurstakmörk í frv. við umfjöllun þess hér í þinginu. Ég styð það í raun ekki eða mér finnst það ekki ráðlegt. Ég tók sérstaklega til þess í máli mínu við 1. umr. að mér þætti t.d. óráðlegt að aldurstakmörk fyrir ökukennara skyldu lækkuð frá 25 og niður í 21 árs aldur. Rök mín fyrir því voru þau að akstursferill manna allt að 24 ára aldri sýnir að þetta eru hættulegustu bílstjórarnir. Langverstir eru þeir sem eru 17-19 ára, en þeir sem fylla hópinn allt að 24 ára aldri eru hættulegastir í umferðinni. Af þeim sökum taldi ég ráðlegast að hækka þessi aldursmörk. Á móti komu þau rök að það væri líklegra að fólk gerði þetta að atvinnu sinni og sinnti því þess vegna betur ef það réðist til þessara starfa yngra. Ég er ekki viss um að ég taki fullt mark á þeim röksemdum og vil benda á röksemdir um ökuferil sem ég áður gat um.
Mikið var rætt í nefndinni um kröfur sem þyrfti að gera til ökukennslu, til ökukennara og kennslu ökukennara, og fengum við einmitt upplýsingar um hvernig slíku er fyrir komið á Norðurlöndunum. Ég hygg að eftir framsögu formanns nefndarinnar og nál. hljóti hæstv. dómsmrh. að taka tillit til þess sem þar kemur fram.
Í 1. umr. um málið vék ég að því hversu ágætt væri að nú skyldu vera komin sektarákvæði varðandi notkun öryggisbelta í bifreið. Mér þykir því mjög miður að nú skuli vera komin fram tillaga um að afnema slíkt. Það er engin spurning í mínum huga, eftir að hafa kynnt mér tölur um bifreiðaslys og tegund slysa sem verða við árekstra af ýmsu tagi og jafnframt þá breytingu á hegðun manna sem verður eftir að sektarákvæði eru tekin upp um notkun öryggisbelta, að þetta er leið sem á að fara. Þess vegna þykir mér mjög miður að þessi till. skuli komin fram. Ég hef ekki í höndunum neinar tölur um þessi efni, en ég gæti flutt flm. brtt. þessar tölur og sýnt þeim, bæði frá nágrannalöndum okkar og eins t.d. frá Bretlandi þar sem jafnvel nú er verið að hugleiða að beita sektarákvæðum ef menn nota ekki bílbelti í aftursæti vegna þess hve mjög notkun þeirra dregur úr dauðaslysum, alvarlegum slysum, innlögnum á sjúkrahús og fjölda veikindadaga eftir árekstur.
Ég kom með till. um að sérstaklega yrði kveðið á um það í 71. gr., sem varðar notkun öryggisbelta, að börn, sem væru í framsæti bifreiðar með foreldrum, skyldu ævinlega vera einnig í belti. Sú röksemd kom á móti í umræðu í nefndinni að auðvitað ætti bara einn farþegi að vera í framsæti. Það væri alls ekki ætlast til þess að þar væru tveir. Hins vegar er það samt svo að foreldrar halda oft á ungum börnum sínum sem ekki geta setið ein og hafa þau alls ekki alltaf í öryggisbelti eða þá að börnin standa við hlið foreldra sinna í rúmgóðum bílum. Því miður er þessi breytni ekki aflögð og mér fannst sérstök ástæða til þess að fyrirbyggja slíkt ef ákvæði væri þar um í lögum. Það þótti ekki ástæða til að taka tillit til þessarar till. og finnst mér það miður.
Ég mun ekki fara fleiri orðum um þetta mál. Ég hafði þó fleiri uppástungur og till. en mun ekki flytja brtt. sérstaklega um þau atriði. Að lokum skora ég á hv. þm. að styðja þetta frv. og veita því brautargengi í gegnum þingið og vil biðja þá í öllum bænum að láta ekki leiðast til að fella ákvæði um sekt eða viðurlög við notkun öryggisbelta. Til þess er allt of mikið í húfi.