07.12.1987
Neðri deild: 18. fundur, 110. löggjafarþing.
Sjá dálk 1531 í B-deild Alþingistíðinda. (1104)
54. mál, útflutningsleyfi
Frsm. 2. minni hl. fjh.- og viðskn. (Steingrímur J. Sigfússon):
Virðulegur forseti. Það er nál. 2. minni hl. sem mælt skal fyrir. Ég held að það sé ekki ástæða til að ýkja það hversu rækilega fjh.- og viðskn. tættist í sundur í þessu máli. Það liggja þar fyrir þrjú nál. og auk þess skrifa nokkrir hv. þm. undir nál. meiri hl. með fyrirvara. Er það til marks um það að ekki var algjör eining eða allir á eitt sáttir í þessu máli og rættist það sem sá sem hér talar spáði við 1. umr. að ýmislegt væri óathugað í sambandi við þessa kerfisbreytingu.
Ég sakna þess, virðulegur forseti, að hæstv. utanrrh. heiðrar okkur ekki með nærveru sinni. Er hægt að fá upplýsingar um það hvort hæstv. ráðherra er nærstaddur? (Forseti: Ég get upplýst það að hæstv. utanrrh. fór utan í morgun og mun hans ekki von hér á þessum fundi.) Það er upplýst að hæstv. utanrrh. hafi einu sinni sem oftar brugðið sér af bæ. Væntanlega er þá einhver hæstv. ráðherra tilbúinn að svara fyrir hann og hér er hæstv. viðskrh. og þeim hæstv. ráðherra er málið skylt með nokkrum hætti.
Það komu fram, virðulegur forseti, allathyglisverðar upplýsingar þegar hæstv. fyrrv. viðskrh. og núv. hv. þm. Vestf., Matthías Bjarnason, lýsti því að tveir hæstv. fyrrv. ráðherrar hefðu verið andvígir þessum breytingum í fyrri ríkisstjórn og sú staða hefði verið þar ljós eða ég skildi hann þannig, þ.e. þeir tveir ráðherrar sem höfðu þá mest um þetta að segja, hæstv. utanrrh. og hæstv. fyrrv. viðskrh. Það eru þá athyglisverð sinnaskipti hjá stjórnarflokkunum, þar sem báðir þessir ráðherrar tilheyrðu núverandi stjórnarflokkum og gera reyndar enn, að þetta skuli vera orðið að stjfrv. og keyrt fram hér með þeim fyrirgangi sem raun ber vitni. Ástæðan er nokkuð kunn. A.m.k. var aðdragandi þessa máls nokkuð kunnur þeim sem komu á fund hv. fjh.- og viðskn. því þar var það almennt viðkvæði þeirra sem kvaddir voru til ráðslags við nefndina að það þýddi víst lítið að vera að hafa skoðun á þessu máli. Væri ekki búið að ákveða þetta fyrir löngu? Og þá var vitnað til stjórnarmyndunarviðræðnanna þar sem það hafði lekið út að eitt af lykilatriðunum til að koma hæstv. ríkisstjórn á koppinn hefði verið að færa þetta verkefni undir verðandi hæstv. utanrrh. Það var því almennt uppgjöf í rómnum þegar tilkallaðir voru að tjá sig um þetta mál og þau áhrif sem það hefði á viðskiptalífið.
Ég held að þetta sé heldur óheppileg málsmeðferð, virðulegur forseti, ekki síst vegna þess að fyrir dyrum stendur væntanlega, eins og reyndar oft áður, að endurskoða lög um Stjórnarráð Íslands og skipan þess, framkvæma einhverja heildarendurskoðun á því. Það hefur oft áður verið á verkefnalistum ríkisstjórnar og staðið til og ef ég man rétt stendur það einnig fyrir dyrum hjá hæstv. núv. ríkisstjórn. Það er því óhjákvæmilegt að spyrja hvað knýi svo mjög á um þessa breytingu að það sé ástæða til að draga hana út úr umfjöllun eða skoðun skipulags stjórnarráðsins að öðru leyti. Og það eru nú ein meginrökin fyrir því að á nál. 2. minni hl. er ekki lagt til að málið verði fellt þó að undirritaður sé í raun og veru sammála 1. minni hl. hvað það varðar, að það sé ekki efni til að samþykkja frv. Ég tel hins vegar eðlilegri málsmeðferð að vísa málinu til ríkisstjórnarinnar í ljósi þess að það getur þá komið til skoðunar með öðrum atriðum þegar stjórnarráðið verður tekið til nánari skoðunar og heildstæðrar endurskoðunar sem í öllu falli er þörf á hvaða kraft sem hæstv. núv. ríkisstjórn hyggst leggja í það mál.
Virðulegur forseti. Þessi breyting er, eins og ég hef rakið, í raun tengd þessu samkomulagi stjórnarflokkanna frá myndun ríkisstjórnarinnar og þau rök sem helst hafa verið færð fram eru að með þessu náist betri nýting utanríkisþjónustunnar, en síðan bætti hæstv. utanrrh. því við svona inn í umræðuna, aðspurður, að það mætti einnig hugsa sér að þetta gæti orðið til að auðvelda samskipti okkar við Evrópubandalagið í framtíðinni. Það var ekki rökstutt í sjálfu sér mikið nánar en því svona slegið fram og eru það þá önnur rökin sem reynt er að færa fyrir þessari breytingu, a.m.k. af því tagi sem ég hef heyrt og talið þess virði að ræða þau. En það er skoðun undirritaðs að það verði að gera betur, það verði í raun og veru að færa mjög gild rök fyrir því að kerfisbreyting af þessu tagi sé til bóta og leysi einhver þau vandræði sem við er að glíma í núv. fyrirkomulagi, þannig að það fari betur, því að það verður ekki horft fram hjá því, eins og margoft hefur komið fram og tekið hefur verið undir af ýmsum aðilum, m.a. mörgum þeirra sem komu til viðræðna við hv. fjh.- og viðskn., að það getur fylgt því viss áhætta og visst óhagræði að sami ráðherra fari með málefni útflutningsviðskipta og pólitíska stefnumörkun og störf í utanrrn.
Undirritaður telur sem sagt, eins og fram kemur í nál., verulega skorta, á að þessar breytingar hafi verið studdar þeim rökum að það sé réttlætanlegt að hverfa frá fyrirkomulagi sem almennt er viðurkennt að hafi skilað allbærilegum árangri. Nú er það ekki svo að menn hafi í raun upp á störf þeirra sem sinnt hafa þessum viðfangsefnum að klaga. Þvert á móti hefur það iðulega komið fram að þar séu hæfir menn sem hafi náð miklum árangri og samstarf á þessu sviði sé í raun og veru ágætt, þannig að þetta er ekki sérstaklega rökstutt með því að þar verði einhver bót á.
Það verður einnig að átelja hversu litla vinnu og litla hugsun hæstv. ríkisstjórn virðist hafa lagt í þetta mál. Það virðist nánast hafa farið svo að eftir að þetta snjallræði var fundið upp í stjórnarmyndunarviðræðunum í vor og þar með ákveðið, eins og sumir kjósa nú að orða hlutina, og gleyma því þá jafnvel að til sé stofnun sem heitir Alþingi Íslendinga, hafi menn lítið haft af þessu áhyggjur fyrr en því var hent hér inn í þingið fyrir nokkrum vikum. Það verður a.m.k. ekki séð af rökstuðningi með frv. eða fylgigögnum eða öðru því sem hæstv. ríkisstjórn hefur haft fram að færa og ég sýni hv. þdm. örkina sem þetta mikla mál er nú flutt á. Hún er næsta bágborin. Það er ekki mikið lesmál eða mikil rök sem hér er að finna. M.ö.o., hæstv. ríkisstjórn hefur ekki talið ástæðu til að setja mörg orð á blað um þetta efni. Svona stuttaraleg athugasemd við lagafrv. sem snertir sjálfa lífshagsmuni íslensku þjóðarinnar, utanríkisviðskiptin eða útflutningsviðskiptin, hef ég bara sjaldan séð, virðulegur forseti.
Ég hef talið upp á nál. á þskj. 193 ekki færri en átta tölusett atriði sem ég tel að þurfi að athuga og fá svarað áður en viðunandi sé að afgreiða þessa breytingu og setja um það lög eða breyta um það lögum. Og ég vænti þess að þeir hæstv. ráðherrar sem hér hlýða á umræðuna og telja sér málið skylt, svo sem eins og hæstv. forsrh., fyrir þá hönd utanrrh. ef svo verkast því að ég sé engan flokksbróður hæstv. utanrrh. sem ber ráðherratign hér í salnum í augnablikinu, svari þá og einnig hæstv. viðskrh.
Ég vil í fyrsta lagi undirstrika það, vegna þess að helstu rök sem hafa verið færð fram fyrir breytingunni eru þau að með því fáist betri nýting utanríkisþjónustunnar, að enginn hefur sýnt fram á að utanríkisþjónustan sé sérstaklega vannýtt eins og hún er í dag. Þvert á móti var hæstv. utanrrh. að viðurkenna að í raun og veru væri þar við alveg nægjanleg verkefni að fást. Það væri því ekki ónotaður mannafli í stórum stíl sem biði bara á stólum úti um lönd og álfur eftir því að fá þessi verkefni, öðru nær. Þvert á móti er auðvitað utanríkisþjónustan mjög fámenn og hefur ærnum verkefnum að sinna. A.m.k. er það þannig í þeim sendiráðum sem tengjast störfum alþjóðasamtaka eða stofnana og það gera reyndar flest sendiráð Íslands utan Norðurlandanna.
Þetta liggur nokkuð ljóst fyrir þannig að það er ekki verið að slá miklar keilur hvað þetta varðar, enda upplýsti hæstv. utanrrh. að auðvitað þyrfti að stofna deild og ráða menn og bæta við til þess að utanrrn. gæti sinnt þessu verkefni. Í hverju felst þá sparnaðurinn? Í hverju felst þessi bætta nýting núverandi utanríkisþjónustu? Ég tel alveg óhjákvæmilegt að fá því svarað og vænti þar einhverra efnislegra svara, ekki bara almennra fullyrðinga um að það sé hugsanlegt að utanríkisþjónustan nýtist eitthvað betur.
Ég undirstrika einnig að samtök stærstu útflytjenda hafa bæði fyrr og síðar, bæði í skriflegum yfirlýsingum og álitsgerðum sem frá þeim hafa komið og einnig á fundum með hv. fjh.- og viðskn., undirstrikað það og lýst þeirri skoðun sinni að viðskrn. hafi unnið gott starf og að sú skipan mála að hafa sjálfstætt viðskrn. hafi reynst vel. Enn fremur hefur það komið fram hjá þeim aðilum sem gerst þekkja til, standa dagsdaglega í útflutningi og sinna utanríkisviðskiptum, að það sé hið ágætasta samstarf milli útflytjenda, viðskrn., utanrrn. og utanríkisþjónustunnar almennt. Það er því alveg nauðsynlegt að fá því svarað, í öðru lagi, hverju menn hyggjast ná fram sem ekki hefur verið við lýði og ekki hefur verið í sæmilegu lagi með því fyrirkomulagi sem við höfum haft.
Í þriðja lagi tel ég óviðunandi annað en að það sé rætt og hæstv. ráðherrar tjái sig um það, sem ítrekað hefur verið sett fram, að því geti fylgt óhagræði að farið sé með viðskiptamál og pólitíska stefnumörkun í utanríkismálum í sama ráðuneyti. Þessar ábending ar hafa ekki verið hraktar. Hæstv. utanrrh. gerði ekki tilraun til þess að neita því eða hrekja það að þetta væri svo. Vissulega væru þessir möguleikar fyrir hendi, að því gæti fylgt óhagræði að blanda þessum tveimur hlutum saman undir eitt ráðuneyti þannig að ekki væri hægt að mæta á alþjóðavettvangi með málefni útflutningsviðskipta eða utanríkisviðskipta undir sjálfstæðum stjórnvaldslegum hatti.
Í fjórða lagi vil ég benda á að það hefur ekki unnist tími til þess í meðferð Alþingis á málinu að fá skriflegar og formlegar umsagnir stærstu útflutningsaðilanna í landinu. Hv. fjh.- og viðskn. varð að láta sér nægja að fá þessa aðila til stuttaralegs fundar og óskum um það að beðið yrði eftir formlegum, skriflegum umsögnum þessara aðila, sem gefist hefði tími til að leggja fyrir stjórnir eða æðstu valdastofnanir viðkomandi samtaka eða fyrirtækja, var ekki sinnt. Þess var ekki kostur. Málið var afgreitt frá nefnd áður en slíkar skriflegar eða formlegar umsagnir bárust. Það er vissulega stór ókostur, herra for.seti, ekki síst í ljósi þess að fyrir liggur skrifleg og formleg afstaða sjö stærstu útflytjenda sjávarafurða frá frá því síðla árs 1983 og það álit er á þeim tíma mjög neikvætt, eins og fram kemur í fylgiskjal með nál. 1. minni hl. nefndarinnar. Þá skrifa raðamenn eftirfarandi samtaka undir nál.: Landssamband ísl. útvegsmanna, Samband ísl. samvinnufélaga, Samlag skreiðarframleiðenda, Síldarútvegsnefnd, Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna, Sölusamband íslenskra fiskframleiðenda og Sölustofnun lagmetis. Allir þessir aðilar, hafandi haft á þeim tíma ágætis tíma til að athuga málið og móta afstöðu til þess, lögðust eindregið gegn því að þessi eða hliðstæð kerfisbreyting yrði gerð. Og það kom fram á fundi fjh.- og viðskn. að a.m.k. lá stjórnarsamþykkt að baki slíkrar afstöðu hjá Síldarútvegsnefnd. Þeir menn sem mættu fyrir hönd þessara samtaka á fundum fjh.- og viðskn. núna voru ekki þeir sömu og undirrituðu álitin í flestum tilfellum árið 1983 og gátu því ekki fullyrt að stjórnarsamþykktir hefðu þá legið að baki í öllum tilfellum en töldu það líklegt og bentu á að þá hefði miklu meiri tími gefist til að fjalla um málið.
Þetta er því ekki æskileg málsmeðferð og það er því eðlilegt í fjórða lagi að spyrja hvers vegna liggi svo mikið á að afgreiða þessa breytingu nú. Eru einhverjir stórir atburðir í sigtinu nú um áramótin sem krefjast þess að lögin þurfi að koma þegar til framkvæmda, að ekki sé hægt að fresta gildistöku þeirra til að mynda fram eftir vetrinum og gefa sér þá meiri tíma til að fjalla um þau hér á hinu háa Alþingi, bíða skriflegra umsagna o.s.frv.? Ég vil spyrja t.d. hæstv. forsrh. hvort hann telji koma til greina að við það verði látið sitja að fjalla um þetta mál í Nd. og fela þá fjh.- og viðskn. Ed. að leita eftir formlegum umsögnum og gefa henni tíma til þess.
Í fimmta lagi vil ég benda á það að með þessari breytingu e: viðskiptamálefnum í landinu skipt upp á milli tveggja ráðuneyta og það m.a.s. sjálfum utanríkisviðskiptunum þar sem einungis er meiningin, ef ég hef skilið hæstv. utanrrh. og lesið þetta frv. rétt, að flytja útflutningsviðskiptin yfir í utanrrn. Innflutningsviðskipti og öll önnur viðskiptamal, svo sem það sem tengist meðferð gjaldeyris í tengslum við viðskipti, eiga að tilheyra viðskrn. áfram. Þar með er að mínu mati, virðulegur forseti, í raun gengið gegn anda laganna um Stjórnarráð Íslands þar sem það er meginmarkmið að skipa skyldum og samstæðum málum til eins og sama ráðuneytis.
Ég hvet menn til að kynna sér umræður og athugasemdir við frv. til laga um Stjórnarráð Íslands frá árinu 1969 þegar þau lög voru hér til meðferðar á hinu háa Alþingi. Það er alveg ljóst af lestri þeirra skjala sem því tilheyra að meginmarkmið og meginandi laganna gekk út á það, og gerir væntanlega enn, að skyld mál og samstæð mál ættu að heyra til eina og sama ráðuneytinu. Ég hélt að menn hefðu fengið sig fullsadda af þeim dæmum sem við höfum vegna gallaðs skipulags Stjórnarráðsins í dag þar sem samstæðir málaflokkar eru á tætingi milli margra ráðuneyta. Ég nefni umhverfismálin sem dæmi og mörg fleiri mætti reyndar nefna þar sem ráðuneyti og hæstv. ráðherrar lenda oft og iðulega í erfiðum málum og hnökrar koma á samskipti þessara aðila, sem oft er nú ekki á bætandi, vegna þess að Stjórnarráðið býður beinlínis upp á það með úreltu eða gölluðu skipulagi sínu. Aðalvandinn í flestum tilfellum er einmitt þessi: Að samstæð mál, sem þyrftu að tilheyra sama ráðuneyti, eru á tætingi út um allt. Og það er nákvæmlega það sem hæstv. ríkisstjórn hyggst gera með því að kljúfa viðskiptin upp með þessum hætti, m.a.s. sjálf utanríkisviðskiptin eins og ég hef rakið.
Í þessu ljósi einnig vil ég spyrja hvað valdi því að þessi breyting, sem gengur þannig gegn anda gildandi laga um Stjórnarráðið, er drifin hér áfram með þessum hætti. Hvers vegna er þá ekki beðið ítarlegri endurskoðunar laga um Stjórnarráðið? Menn þurfa þá væntanlega einnig að svara þessari spurningu: Ætla menn að falla frá því að hafa það meginreglu hinnar íslensku stjórnskipunar að samstæðum málum sé skipað undir eitt og sama ráðuneytið? Boðar þetta e.t.v. að hæstv. ríkisstjórn telji uppi einhverja aðra tíma í þessum efnum en var á árinu 1969 og að ekki sé lengur ástæða til að gera ráð fyrir því að Stjórnarráð Íslands skuli byggt upp með þessum hætti eða stefnt skuli að því að þannig sé?
Ég vil jafnframt taka það fram í sjöunda lagi og spyrja um hvers vegna ekki hefur verið kannað hvaða áhrif þessi breyting kunni að hafa á aðstöðu okkar innan Fríverslunarbandalagsins, innan EFTA. Það er mjög athyglisvert að hæstv. ríkisstjórn skuli ekki hafa kynnt sér það hvaða afleiðingar þessi kerfisbreyting kunni að hafa í þessu efni. Hæstv. utanrrh. var spurður að því hér við 1. umr. og hann viðurkenndi það — enda hreinskilinn maður og kunnur fyrir það af þjóðinni að vera ákaflega hreinskilinn í svörum, stundum rúmlega hreinskilinn — að þetta hefði ekki verið athugað. Ósköp einfaldlega. Hann hafði ekki kynnt sér það, hæstv. ráðherrann. Það vekur sérstaka athygli einmitt vegna þess að með þessu er lagt til annað fyrirkomulag en er hjá nokkru hinna EFTA-landanna. Ekkert hinna EFTA-landanna hefur þetta fyrirkomulag sem hæstv. ríkisstjórn ætlar að taka upp hér á Íslandi. Einhver hefði látið sér detta það í hug að ef hrófla ætti við þessu fyrirkomulagi, sem hefur verið við lýði og reyndar er þekkt víða annars staðar, m.a. hjá sumum EFTA-ríkjanna þar sem eru venjuleg sjálfstæð viðskiptaráðuneyti sem fara með öll viðskiptamálefni, þá hefðu menn frekar horft til þess að sækja hið nýja fordæmi til annarra EFTA-landa. Ég nefni Finnland og Svíþjóð sem dæmi sem hafa tiltekið skipulag í þessum efnum, þ.e. hafa viðskiptalega skylda stöðu okkur Íslendingum og hafa annað fyrirkomulag á þeim málum en hér er lagt til.
Þá vil ég í sjöunda lagi spyrja: Úr því að tekið var til við að ræða endurskipulagningu viðskiptamálefnanna, hvers vegna voru þá ekki kannaðir aðrir möguleikar sem til greina hljóta að koma þegar rætt er um að breyta núverandi viðskrn. eða verkaskiptingu á þessu sviði innan Stjórnarráðsins? Það verður ekki séð og hæstv. utanrrh. svaraði, ef ég man rétt, litlu eða engu til um það hvers vegna ekki hefði verið kannað til að mynda hvort betra væri að stofna sjálfstætt utanríkisviðskiptaráðuneyti eða færa utanríkisviðskiptin inn undir utanrrn. þó með þeim hætti að sjálfstæður utanríkisviðskiptaráðherra væri yfir þeim málaflokki. Það er í raun það fyrirkomulag sem frændur okkar á hinum Norðurlöndunum, sumir hverjir, hafa tekið upp og að því er virðist með ágætum árangri. Þá virðist manni að slá megi margar flugur í einu höggi. Séu menn að leita eftir nánara samstarfi og betri samnýtingu starfskrafta utanríkisþjónustunnar og þeirra sem fara með utanríkisviðskiptin, þá ætti þetta fyrirkomulag að duga til þess, en haldi menn eftir sem áður sjálfstæðum ráðherra sem fer með málaflokkinn þá er út á við hægt að koma fram fyrir hönd landsins með þessi mál, stjórnskipulega sjálfstæð. Og það er einmitt kostur sem margir hafa bent á að væri gott að hafa og galla á því kerfi sem hér er lagt til að svo yrði ekki.
Í áttunda lagi, herra forseti, er nauðsynlegt að minna á það hér að fáar þjóðir, ef nokkrar, eru jafnháðar þessari tegund viðskipta og við Íslendingar. Það var upplýst hér af hæstv. utanrrh., sem greinilega er oft vitnað til hér í umræðunni þó að hann sé fjarstaddur, við 1. umr. að veltan í þessum viðskiptum væri nálægt hálfum þjóðartekjum okkar Íslendinga. Og það er býsna myndarleg upphæð a.m.k. á okkar mælikvarða. Ég hlýt því að spyrja hvort mönnum hafi ekki þótt ástæða til að vanda betur vinnubrögð sín og taka sér ofurlítið betri tíma til að skoða þessi mál m.a. í ljósi þess hversu stórt mál er á ferðinni, hversu gífurlegir hagsmunir liggja hér að baki. Í raun öll okkar viðskipti, a.m.k. okkar utanríkisviðskipti, sem þetta hefur áhrif á og þar sem veltan er nálægt hálfar þjóðartekjurnar.
Það mætti tína margt fleira til, virðulegur forseti, en ég hef hér tölusett átta atriði sérstaklega. Ég vil taka það fram að þó að það sé mjög lofsvert að leitast við að efla útflutningsstarfsemi í landinu og vissulega göfugt markmið hjá hæstv. ríkisstjórn ef hún hefur þá trú að hún sé að gera það með þessum hætti, þá fellst ég engan veginn á það að rökstutt hafi verið með fullnægjandi hætti að sú kerfisbreyting sem lögð er til í frv. sé vænlegasta leiðin í þeim efnum. Ég fellst engan veginn á það, virðulegur forseti, og tel mig hafa tínt til nægilega margar spurningar sem ekki hefur verið svarað og velt því upp hvernig málsmeðferðin hefur verið. Þetta tvennt ætti að nægja til þess að benda á að það er bæði illa ígrundað og mjög ótímabært að ætla að drifa breytingu af þessu tagi í gegnum þingið fyrir áramót. Allur aðdragandi málsins er ekki með þeim hætti að það sé traustvekjandi.
Það er því niðurstaða 2. minni hl., sem hér hefur verið mælt fyrir, að leggja það til að frv. verði vísað til ríkisstjórnarinnar og hætt verði við að breyta verkaskiptingu innan Stjórnarráðs Íslands að þessu leyti að svo stöddu — að svo stöddu — þar sem engin rök hafa verið færð fyrir því a.m.k. að knýjandi nauðsyn sé til að framkvæma þessar breytingar akkúrat hér og nú. Engin rök. Ekki nokkur. Hæstv. utanrrh., hæstv. viðskrh. og hæstv. forsrh., enginn þessara hæstv. raðherra hefur fært nokkur minnstu rök fyrir því að nauðsynlegt væri að drífa þessa breytingu í gegn núna akkúrat um jólin. Einu rökin sem ég sæi fyrir þeirri málsmeðferð væru að það er búið að gera síldarsölusamninga við Sovétmenn, þannig að þetta mundi a.m.k. ekki spilla fyrir þeim á þessu ári, þar sem þeir eru búnir. Það voru líka einu rökin.
Það hefði verið fróðlegt, virðulegur forseti, að ræða einnig talsvert ákveðin efnisatriði sem komið er inn á í þessu frv., eins og hv. síðasti ræðumaður gerði, þ.e. hvað varðar sjálfa leyfisveitingu í utanríkisviðskiptunum, en ég hygg að ég geymi mér umræðu þar um, a.m.k. að svo stöddu. Ég vil fyrst fá svarað, ef einhver svör verða þá uppi, þeim spurningum sem ég hef lagt hér fram um sjálfa kerfisbreytinguna. Það er í raun og veru það stóra mál sem hér er fyrst og fremst til umfjöllunar vegna þess að frv. sem slíkt gerir ekki ráð fyrir neinum breytingum á því fyrirkomulagi sem viðhaft hefur verið við leyfisveitingarnar. Ég vil einnig spara umræðuna, herra forseti, með tilliti til þess að það sýnast vera talsverð verkefni fram undan hér á hinu háa Alþingi, býsna mikil, og ég vil því leggja mitt af mörkum, eftir því sem kostur er, til þess að stytta umræður og hafa þær sem allra efnislegastar og knappastar og skorinorðastar og tel að ég hafi verið að því og mun áfram reyna það.
Ég hef því ekki mál mitt lengra að sinni, virðulegur forseti, en ég vænti að sjálfsögðu svara frá hæstv. ráðherrum við þeim fjölmörgu spurningum sem ég hef borið upp.