10.12.1987
Neðri deild: 21. fundur, 110. löggjafarþing.
Sjá dálk 1884 í B-deild Alþingistíðinda. (1381)
168. mál, réttur til fiskveiða í landhelgi Íslands
Matthías Bjarnason:
Herra forseti. Frv. fjallar um breytingu á lögum sem eru 65 ára gömul og voru sett við allt aðrar aðstæður en nú eru og í raun og veru hafa verið sett mörg önnur lög síðar sem ákveða um rétt til fiskveiða í fiskveiðilandhelgi Íslands, sem er nú eins kunnugt er 200 sjómílur en var 3 sjómílur, og leyfi þegar þessi lög voru sett til að veiða í flóum og víða inni í stærri fjörðum en þá var nauðsynlegt að koma í veg fyrir óhóflega veiði útlendinga rétt uppi í landsteinum.
Ég skil vel hvað vakir fyrir flutningsmönnum þessa frv., að það er vafalaust flutt af mjög góðum hug til þessara tveggja grannþjóða okkar, bæði Færeyinga og Grænlendinga. Ég held að það sé rétt að endurskoða þessi gömlu lög. Að meginefni eru þau að mínum dómi orðin úrelt. Hitt fer ekki á milli mála að við eigum sameiginlegt hafsvæði einkum með þessum tveimur grannríkjum okkar, sameiginlegra hafsvæði en með nokkrum öðrum ríkjum. Þess vegna held ég að við eigum að nýta þær heimildir sem eru fyrir hendi jafnvel með öðrum hætti en gert hefur verið. Ég tel ekki rétt, þó að það sé margt rétt í því sem hv. 13. þm. Reykv. sagði hér áðan um óbilgirni Grænlendinga í samstarfi við okkur, að neita t.d. um löndun úr grænlenskum skipum sem hingað leita vegna bilunar og þess háttar. Ég held að við eigum a.m.k. að sýna í þessu tilfelli meira frjálslyndi en oft hefur verið gert.
Ég tel að það hefði átt, og það fyrir löngu, að vera búið að breyta þessum lögum og fella þau inn í önnur og yngri lög því að meginákvæði þessara 65 ára gömlu laga, eins og ég sagði áðan, eru orðin úrelt.
Varðandi það sem hv. 13. þm. Reykv. sagði um Grænlandssjóð verð ég að segja það eins og er að þessi sjóður er afskaplega veikur og það sem auðvitað má setja út á hann er það að Ísland skuli ekki hafa tekið myndarlegar á því og bætt við framlög til hans. En oft á tíðum er það að þegar menn flytja mál sem þeir hafa áhuga fyrir, og ég var 1. flm. þess máls á sínum tíma, leggja menn ekki í að hafa upphæðir mjög háar eða skuldbindingar í langan tíma. Maður lagði meira kapp á það að koma málinu fram. Ég tel að því fjármagni sem sjóðurinn hefur haft til ráðstöfunar til að veita sem styrki hafi yfirleitt verið vel varið og nú er farið að veita námsmönnum frá Grænlandi lán hér en það hefur verið lítið um þá námsmenn. Það hefur e.t.v. verið meira á því sviði að auka samskipti Grænlendinga við Íslendinga og þá á sviði hinna fjölmörgu menningar- og íþróttamála. Um það má deila hvort það hefði átt að veita þetta fjármagn eða ekki en sjóðstjórnin hefur ávallt verið sammála um allar fjárveitingar úr sjóðnum. Við höfum talið þetta rétt á meðan ekki var beðið um meira til náms hér á Íslandi en gert er ráð fyrir. En núna sýnist manni margt benda til þess að þarna sé ísinn brotinn og þá verðum við að taka tillit til þess, eða þeir sem með stjórn þessa fara. Hitt væri bæði mér og fleirum kærkomið ef Alþingi tæki sig til og yki framlög til þessa sjóðs þannig að það væri meira úr að spila.
Ég vil ekki lýsa yfir á þessari stundu afdráttarlausri andstöðu við frv. Ég tel að það sé flutt í mjög góðum tilgangi, tilgangi sem ég hef mikla tilfinningu fyrir, en ég tel að heppilegra væri að þetta mál færi í þann farveg að þessi gömlu lög væru endurskoðuð, jafnvel með það í huga að fella þau inn í önnur lög, t.d. lögin um fiskveiðilandhelgi Íslands.