18.12.1987
Efri deild: 28. fundur, 110. löggjafarþing.
Sjá dálk 2505 í B-deild Alþingistíðinda. (1845)
129. mál, kirkjugarðar
Dómsmálaráðherra (Jón Sigurðsson):
Herra forseti. Ég mæli fyrir frv. til l. um breytingu á lögum um kirkjugarða eins og það kemur frá Nd. a þskj. 317. Frv. er flutt af sömu ástæðu og frv. til 1. um sóknargjöld sem ég mælti fyrir fyrr á þessum fundi, þ.e. það þarf að ákveða að nýju tekjustofn fyrir kirkjugarðana í kjölfar gildistöku laga um einföldun og staðgreiðslu opinberra gjalda.
Drög að þessu frv. voru samin af sömu nefnd og að frv. um sóknargjöld. Þessi frumvarpsdrög voru síðan lögð fyrir kirkjuþing sem gerði óverulegar breytingar á þeim, síðan var samið það frv. sem hér er flutt.
Nd. gerði nokkrar breytingar á 3. gr. frv. að því leyti að í stað þess að áður sagði þar í 6. mgr. að úr sjóðnum skyldi veita lán til ákveðinna verkefna stendur nú að heimilt sé að veita lán til þessara verkefna og er ég samþykkur þeirri breytingu.
Ég vík svo nokkrum orðum að almennu efni þessa frv. Skv. gildandi lögum um kirkjugarðsgjöld eru þau lögð á sem tiltekinn hundraðshluti af útsvörum annars vegar og af aðstöðugjöldum hins vegar, þ.e. 1,5% af þessum gjaldstofnum sveitarfélaganna en þó allt að 4% ef sérstök heimild til hækkunar er veitt. Staðgreiðsla opinberra gjalda tekur aðeins til útsvars en ekki aðstöðugjalds. Í frv. er því gert ráð fyrir að ákvæði laganna um kirkjugarðsgjöld sem reiknast af aðstöðugjöldum haldist óbreytt. Hins vegar er með þessu frv. gerð sú tillaga að sá hluti kirkjugarðsgjaldanna sem nú reiknast af útsvari verði hluti af hinum nýja sameinaða tekjuskatti sem tillaga er hér um í þinginu eins og hann verður þegar staðgreiðslukerfi tekjuskatts hefur tekið gildi. Samtals nemur þessi hluti kirkjugarðsgjaldsins á þessu ári, árinu 1987, 145,6 millj. kr. Við þessa tölu hefur síðan verið bætt 1,5% og er þeirri viðbót ætlað að koma að nokkru á móti þeim tekjumöguleikum sem stjórnir kirkjugarðanna hafa nú skv. gildandi lögum til að hækka þetta gjald, en sú heimild fellur úr gildi, ef þetta frv. verður að lögum sem ég nú mæli fyrir. Við útreikning gjaldsins er því miðað við heildarfjárhæðina 147,8 millj. kr. sem kirkjugarðsgjöld fyrir landið allt. Í hana er svo deilt með fjölda þeirra manna sem eru 16 ára eða eldri í árslok 1986. Þannig fæst ákveðin grunntala, gjald á hvert nef á hverju kirkjugarðssvæði, sem notuð verður til að ákveða hlutdeild kirkjugarðanna í tekjuskattinum í framtíðinni. Þessi tala er í frv. eins og fram kemur tæpar 70 kr. á mann á mánuði eins og fram gengur af 1. tölul. 2. gr. Það má ætla að þessi tala verði nálægt 95 kr. á árinu 1988 eftir því sem tölur fjárlagafrv. benda nú til. Gert er ráð fyrir að þetta nefgjald fylgi þeim breytingum sem verða kunna á meðaltalstekjuskattstofni einstaklinga fram til hvers gjaldárs eins og lýst var áður fyrir sóknargjöldin.
Skv. gildandi lögum ber að greiða til kirkjugarðssjóðs 5% af álögðum kirkjugarðsgjöldum. Skv. þessu frv. er gert ráð fyrir að hækkun framlags verði upp í 8%, en það er meginmarkmið þessa sjóðs að jafna aðstöðu milli kirkjugarðssvæða og veita aðstoð þar sem tekjur kirkjugarðsins hrökkva ekki fyrir nauðsynlegum útgjöldum. Með þessu aukna framlagi ætti sjóðurinn að vera betur undir það búinn að gegna þessu hlutverki.
Í frv. eru nokkuð breytt ákvæði um stjórn þessa sjóðs. Skv. gildandi lögum er skipulagsnefnd kirkjugarða stjórn sjóðsins. Skv. þessu frv. er hins vegar gert ráð fyrir að kirkjuráð kjósi þriggja manna stjórn fyrir þennan sjóð. Þá eru og nokkur nýmæli um hlutverk sjóðsins og vísa ég til almennrar greinargerðar sem frv. fylgir.
Umræddar breytingar varðandi hlutverk kirkjugarðasjóðs eru að meginhluta til samhljóða tillögum sem kirkjuþing gerði á árinu 1986 og vísast um það til grg. fyrir frv.
Herra forseti. Ég legg áherslu á að þetta frv. fái skjóta meðferð í hv. deild, enda tengist það eins og hið fyrra frv. sem um var rætt, sóknargjaldafrv., gildistöku laganna um staðgreiðslu tekjuskatts í byrjun næsta árs. Ég legg til að frv. verði að lokinni þessari umræðu vísað til 2. umr. og hv. menntmn.