26.04.1988
Efri deild: 79. fundur, 110. löggjafarþing.
Sjá dálk 6782 í B-deild Alþingistíðinda. (4697)
5. mál, meðferð opinberra mála
Frsm. allshn. (Jóhann Einvarðsson):
Hæstv. forseti. Ég mæli fyrir nál. á þskj. 869 um frv. til l. um breytingu á l. nr. 74/1974, um meðferð opinberra mála. Þetta er 5. mál þingsins og flutt af hv. þm. Salome Þorkelsdóttur. Hún lagði til að brot sem falla undir XXI. og XXII. kafla hegningarlaga, um sifskaparbrot og skírlífisbrot, skyldu hafa sérstakan forgang varðandi rannsókn og meðferð umfram önnur hegningarlagabrot og dómur ganga innan 8 mánaða frá ákæru nema sérstakar ástæður hamli.
Allshn. þessarar deildar hefur rætt þetta frv. á nokkrum fundum og hefur skilað frá sér svokölluðu nál.:
„Nefndin hefur rætt frumvarpið og fengið á sinn fund Sigríði Ingvarsdóttur héraðsdómara, formann Barnaverndarráðs Íslands, Guðjón M. Bjarnason, starfsmann Barnaverndarráðs, Hallvarð Einvarðsson ríkissaksóknara, Högna Óskarsson sálfræðing og Svölu Thorlacius hrl. Einnig fékk nefndin skriflegar umsagnir frá ríkissaksóknara, Dómarafélagi Íslands, Lögmannafélagi Íslands og réttarfarsnefnd. Nefndarmenn hafa orðið sammála um að mæla með samþykkt frumvarpsins með þeim breytingum sem fram koma á þskj. 871.
Eyjólfur Konráð Jónsson var fjarstaddur lokaafgreiðslu málsins.
Skúli Alexandersson sat fundi nefndarinnar og er samþykkur áliti þessu.“
Á þskj. 871 leggjum við til að frv. breytist þannig að 1. gr. orðist svo:
„Brot, sem falla undir XXI. og XXII. kafla hegningarlaga, um sifskaparbrot og skírlífisbrot, skulu hafa forgang frúm yfir önnur refsilagabrot hvað varðar rannsókn, ákæru og dómsmeðferð.“
Ég held að það fari ekkert á milli mála að allir nefndarmenn voru sammála um að brot skv. þessum greinum, ekki síst gagnvart börnum og unglingum, skyldu hafa eins mikinn hraða í afgreiðslu allri og meðferð og nokkur væri kostur. Mörg dæmi eru fyrir því að slík mál hafi tekið jafnvel svo árum skipti og þessi áföll þolandans hafa kannski verið upprifjuð öðru hvoru og gert sálarástand og líkamsástand miklu verra en kannski efni stæðu til.
Umsagnir sem bárust voru flestar frekar neikvæðar varðandi það atriði að veita meðferð ákveðinna brota forgang gagnvart öðrum brotum. Nefndarmenn voru þrátt fyrir það sammála um að ástæða væri til að löggjafinn lýsti vilja sínum um það að brot gagnvart börnum og unglingum hefðu eins mikinn forgang og nokkur kostur væri. Því er þessu nú breytt frá því sem var í upphaflega frv. Breytingin felst í því að ákvæðið nái líka yfir refsilagabrot, ekki einungis yfir hegningarlagabrot, og skulu þau líka hafa forgang hvað varðar ákæru og dómsmeðferð. En í frv. upphaflega var þetta orðað „rannsókn og meðferð“. Það var fallið frá því að setja sérstaka takmörkun á því innan hvers tíma dómur skyldi falla því að það var talið ýmissa hluta vegna óframkvæmanlegt.
En aðalatriðið er þetta: Nefndarmenn eru sammála um að löggjafinn eigi — og með þessu geri hann það — að lýsa vilja sínum til þess að slík brot gagnvart börnum og unglingum hafi forgang svo sem nokkur kostur er á í meðferð hjá aðilum sem annast rannsókn, ákæru og dómsmeðferð þeirra.