27.04.1988
Efri deild: 81. fundur, 110. löggjafarþing.
Sjá dálk 6868 í B-deild Alþingistíðinda. (4792)
439. mál, söluskattur
Flm. (Margrét Frímannsdóttir):
Herra forseti. Á þskj. 789 hef ég leyft mér að flytja frv. til laga um breytingar á lögum nr. 10/1960, um söluskatt, með síðari breytingum. Breytingin hljóðar þannig:
„1. gr. Á eftir 6. gr. laganna komi ný málsgrein sem orðist svo:
Einnig eru iðgjöld af tryggingum bifreiða öryrkja undanþegin söluskatti. Fjmrh. setur í samráði við heilbrmrh. reglugerð um tilhögun þessarar undanþágu.
2. gr. Lög þessi gilda fyrir tryggingaárið frá 1. mars 1988 og áfram.“
Í stuttri grg. með frv. segir, með leyfi forseta: „Það er kunnara en frá þurfi að segja að tryggingaiðgjöld hækkuðu nú nýverið um nærri 100%. Hafa þingmenn Alþb. flutt um það tillögu hvernig lækka megi tryggingaiðgjöld.
Hér er flutt frv. um afmarkaðan þátt þessa máls, þ.e. iðgjöld af bifreiðum öryrkja. Það má öllum ljóst vera að iðgjöld af bílatryggingum eru láglaunafólki öllu ofviða, að ekki sé talað um fatlaða. Munurinn er hins vegar sá að fatlaðir eiga margir engan kost á því að komast um nema með bifreið. Hækkunin á iðgjöldunum jafngildir þess vegna algjöru ferðabanni á fjölda þessa fólks. Því er hér lagt til að ríkið felli niður söluskatt af iðgjöldum bíla fatlaðra.
Þetta frv. er í samræmi við ábendingar sem komið hafa fram frá fötluðum.“
Mér hefur líka borist tillaga frá framkvæmdaráði Öryrkjabandalags Íslands, lögð fram á stjórnarfundi 22. mars sl. Þar segir, með leyfi forseta: „Stjórn Öryrkjabandalags Íslands skorar á hæstv. fjmrh. að beita sér fyrir því að bótaþegar Tryggingastofnunar ríkisins sem eiga bifreiðar verði undanþegnir söluskatti af iðgjöldum bifreiðatrygginga. Rökstuðningur gegn því að leggja söluskatt á iðgjöld bifreiðatrygginga er að í raun er um tvísköttun að ræða þar sem tryggingafélögin greiða söluskatt af þeirri þjónustu sem þau kaupa vegna bifreiðaviðgerða, svo sem af varahlutum og viðgerðarþjónustu. Samkvæmt áreiðanlegum upplýsingum eru sambærilegir skattar ekki lagðir á iðgjöld bifreiðatrygginga á öðrum Norðurlöndum. Margir öryrkjar geta ekki án bifreiðar verið þar sem samfélagið kemur að litlu leyti til móts við þá með almenningssamgöngum. Þá eru iðgjöld bifreiðatrygginga að viðbættum söluskatti umtalsverður hluti tekna fjölda þeirra sem fá bætur frá Tryggingastofnun ríkisins og er þeim gert ókleift með þessu fyrirkomulagi að starfrækja eigin bifreið.
Að lokum skal bent á að iðgjöld auk söluskatts geta numið hærri upphæð en nemur bensíneyðslu á ári þar sem margir öryrkjar verða vegna fötlunar sinnar að hafa til umráða rúmgóðar bifreiðar en af þeim þarf að greiða hærri iðgjöld en af smábifreiðum.“
Þetta var samþykkt 22. mars 1988 á stjórnarfundi Öryrkjabandalags Íslands.
Við greinargerð, þó stutt sé, með þessu frv. er í sjálfu sér ekki miklu að bæta. Og hvað þá þegar búið er að lesa upp þessa samþykkt sem framkvæmdaráð Öryrkjabandalags Íslands gerir 22. mars sl. Það er deginum ljósara að öryrkjar þurfa mjög á því að halda að geta átt og rekið bifreið. Hins vegar hafa iðgjöld hækkað svo mikið að stórum hópi þessa fólks er gert nær ókleift að reka eigin bifreið. Það sem öryrkjar og ellilífeyrisþegar fá nú greitt mánaðarlega er elli- og örorkulífeyrir 8535 kr. á mánuði, tekjutrygging óskert 15247 kr., heimilisuppbót 5183 kr., sérstök heimilisuppbót 3565 kr. Hæst geta þessar greiðslur farið í 34 000 kr. Vasapeningar öryrkja sem eru á stofnunum eru á mánuði: 4423 kr. eða 5263 kr. Það segir sig sjálft að öryrkjum, sem flestir eru með bifreiðar sínar kaskótryggðar, oft og tíðum stórar bifreiðar, þurfa að greiða um 40–50 þús. kr. á ári í iðgjöld, duga ekki þessir vasapeningar sem þeim eru ætlaðir til að lifa af, til þess að kaupa sér fatnað, til þess að ferðast um og sinna öllu því sem þeir þurfa fyrir utan það sem þær stofnanir sem þeir búa á geta veitt þeim. Þá er ekkert eftir til að greiða iðgjöld af eigin bifreið sem er þó oft og tíðum lífsnauðsynleg fyrir þetta fólk til þess að komast um því eins og segir í rökstuðningi með þeirri samþykkt sem Öryrkjabandalagið gerði eru almenningssamgöngur þannig að það er í mjög fáum tilvikum sem þær sinna þörfum öryrkja.
Í stuttu máli má segja að bifreiðar eru mörgum öryrkjum lífsnauðsyn. Það er dýrt að eiga bifreið. Öll viðgerðagjöld hafa hækkað. Þau hækkuðu t.d. á síðasta ári um 40%. Sú hækkun út af fyrir sig gerir öryrkjum erfitt um vik en þegar iðgjöldin bætast ofan á og þar af leggur ríkið 25% skatt á iðgjöldin, 1/4 af því sem þessu fólki ber að greiða, þá þykir manni það eðlilegt og sjálfsagt að ríkið felli þessa gjaldtöku niður og komi til móts við þarfir þessa fólks og við þekkjum vel þau kjör sem það býr við.
Ef ætti að segja þetta í tveimur, þremur setningum, sem væri í sjálfu sér nóg, þá er það þetta: Það er nauðsynlegt fyrir margan öryrkjann að eiga bifreið og reka, en það er dýrt í dag og öryrkjar eiga ekki peninga.