19.03.1909
Neðri deild: -1. fundur, 21. löggjafarþing.
Sjá dálk 570 í B-deild Alþingistíðinda. (1176)
2. mál, fjáraukalög 1908 og 1909
Jón Ólafsson:
Herra forseti! Ekki get eg að því gert, að hafa nú yfir málsháttinn: »Ekki er lengi að breytast veður í lofti«.
Í fyrra vetur gerði hér mikinn hvassviðris-garra, er stóð austan úr Rangárvallasýslu. Hann blés hvassan í einu »meiriháttar« blaði hér í bænum, og geri eg ráð fyrir að háttv. framsm. (B. J.) beri enn þá meiri virðing fyrir því blaði, heldur en eg. Var þar blásið hart á syndaregistur stjórnarinnar og þingsins, og að því fundið meðal annars, að Rangæingum hefði verið synjað um brú á Rangá. Nú er það almælt, að framsm. (B. J.) sjálfur hafi samið þessa klausu fyrir »Hellis«manninn og aðra; að minsta kosti tók hann þetta upp sem sitt mál, þótti Rangæingar illu beittir o. s. frv.
Þetta var nú reyndar ekkert kynlegt úr þeirri átt, en þegar hann ræður nú sjálfur lögum og lofum, þá hefði þó mátt ætla, að hann myndi fyrstur manna vilja framkvæma það, er hann vítti þáverandi þing og stjórn fyrir að hafa látið ógert. En það er nú síður en svo, að hann geri það. Í þessu er ósamræmi mikil, og því endurtek eg málsháttinn: »Ekki er lengi að breytast veður í lofti«.
Að því er snertir símann til Vestmannaeyja, þá hefi eg aldrei litið svo á, að Eyjarnar einar hafi þar mest eða alt gagnið af. Það yrði öllu heldur til gagns fyrir alt landið, fyrir langmestu atvinnugrein Íslendinga sjávarútveginn, og kannast jafnvel frsm. (B. J.) við þetta. En þó segir hann, að nú beri ekki brýna nauðsyn til þessarar símalagningar, það megi fresta þessu verki þangað til komið sé í ljós, hvort ekki verði komið á loftskeytasambandi við Eyjarnar, með ódýrara móti, en unt er með símanum. En það gæti nú orðið nokkur bið á því. Auk þess vil eg minna á það, að samkvæmt áreiðanlegum skýrslum mun starfrækt og reksturskostnaður við 2 loftskeytastöðvar í Noregi 8 þús. kr. á ári, 4000 á hvorri. Það er sama sem fjórðungur allar þeirrar fjárupphæðar, sem farið er fram á eitt skifti fyrir öll til lagningar Eyjasímans. Þessi sparnaður virðist því nokkuð kynlegur.
Þá sagði hann, að tífalt meira gagn yrði að loftskeytastöð, ef henni væri komið upp. En hverjum yrði það gagn? Ekki landsmönnum, því að þeim kemur ekki að haldi annað samband en það, sem þeir fá með símanum. En það væru skipin, sagði hann, er mikið gagn hefðu af því. En eg veit nú ekki til, að neitt af þeim skipum, er oss við kemur, hafi þesskonar tæki, að þau gætu notað slíkt samband. Það eru víst að eins fá, ef nokkur. Eg býst við, að Birma hafi haft þau, þegar konungur var hér á ferð síðast, og ef til vill eitt lystiskip annað. Tíðast hafa skip, sem hér eru á ferðum, ekki loftskeytatæki.
Ef loftskeytasamband kæmist einhvern tíma á, sem vonandi verður með tímanum , þá yrði auðvitað ódýrra að hafa eina stöð. Það sparaði sem svarar 1 þúsund kr. á ári í rekstrarkostnað einn.
Skal eg svo ekki tala frekar um þessi mál nema um fjárveitinguna til forngripasafnsins: vona eg að háttv. deild sjái það, að fjárveitingin þarf einnig að vera fyrir yfirstandandi ár, því að til þess má þó ekki ætlast, að safninu verði nú lokað, er sumarið fer í hönd og ferðamanna er von, er fýsast að sjá safnið.