18.02.1909
Neðri deild: -1. fundur, 21. löggjafarþing.
Sjá dálk 1409 í B-deild Alþingistíðinda. (2646)
93. mál, löggilding Viðey
Jón Ólafsson:
Háttv. 2. þm. Rvk. (M. B.) sagði, að hér stæði svo einkennilega öðruvísi á en með aðrar hafnlöggildingar, þar sem Viðey væri alveg undir handarjaðri Reykjavíkur. Þm. hefir ekki athugað þetta vel, lítum t. d. á Skildinganes, Svalbarðseyri, Hjalteyri eða Hnífsdal, sem er fáa faðma frá Ísafirði. Ekki er þar fjarlægðinni til að dreifa. Og Skildinganes löggilt fyrir 4 árum er nær Reykjavík en Víðey. Að skýra frá, hve mörg skip taki og hafi tekið kol og salt í Viðey, skal eg alveg leiða hjá mér, en það sannar ekkert um málið, því að enn liggur á sá hafnarkostnaður til Reykjavíkur, sem farið er fram á að losa Viðey við, og höfn getur þar verið alveg eins góð fyrir því.
Það liggur í augum uppi, að skipum væri það ekki lítið hagræði að geta tekið af sér krók og stórkostnað til einskis.
Hinn virðulegi 2. þm. Húnv. (B. S.) talaði um ósamræmi í orðum okkar þm. S.-Múl., en þetta getur naumast stafað af öðru en heyrnarbresti, því að meining okkar var algerlega hin sama; að eins sagði 1. þm. S.-Múl. (J. J.), að skip mættu fara á aðrar hafnir, en báðir lögðum við aðaláherzluna á það, að þau þyrftu ekki að koma hingað. Báðir gátum við þess, að skip til Viðeyjar gætu, að minsta kosti oftast, sýnt skipsskjöl á öðrum stað.
Úr því að eg stóð upp, til að tala í þessu máli, verð eg að benda á ósamræmi í orðum 1. þm. Rvk. (J. Þ.). Hann sagði, að skipin, sem keyptu kol og salt í Viðey, gætu að vísu haft hag af því að koma á þessa höfn, en landsmönnum mundi það ekki til hagnaðar.
Eg get nú ekki skilið, að skip geti haft hag af því eingöngu, en ekki eigendur þeirra, og Íslendingar eiga þó ýms slík skip. Hann hefir því sjálfur játað það, sem hér er ágreiningsatriðið. Öll þilskip þurfa salt; öll ísl. gufuskip, t. d. botnvörpungar o. fl., þurfa kol.
Menn hafa tilfært það sem aðalástæðu móti þessu frumv., að útlent félag stæði á bak við ætti Viðey. En er nú nokkur sönnun fyrir því, að Viðey mundi verða útlendingum fastari við hendur, en margar aðrar íslenzkar eignir, er með tímanum hafa gengið úr greipum þeirra (útlendinga)? Til þessa hefir útlendingum ekki látið að reka hér fiskiveiðar, og útlendum hlutafélögum fáum haldist lengi á verzlun. Íslands gæti því orðið hagurinn síðar meir. Eg hefi ekki svo sterka trú á langlífi þessa félags, eins og þm. Reykjavíkur.