03.05.1911
Neðri deild: -1. fundur, 22. löggjafarþing.
Sjá dálk 1707 í B-deild Alþingistíðinda. (2058)
133. mál, ritsíma- og talsímakerfi Íslands
Sigurður Gunnarsson:
Eg virði mjög hinn mikla áhuga flutningsmanna, og þá sérstaklega hv. þm. S.-Þing. (P. J.) á þessu. Eg verð að segja það, að eg hefi aðallega unnið að þessu frumv. til þess að mér gæfist tækifæri til þess að láta þá skoðun mína í ljós, að slíkt frv. hefði átt að leggjast fyrir þingið þegar í upphafi, áður en símamálin hefðu yfirleitt verið tekin til meðferðar. Aðalstefnu frv. tel eg því rétta, en eins og nú er komið, tel eg það afarmikinn galla, að það hefir komið svona seint fram. Í sjálfu sér er ekki mikið við flokkun frv. að athuga, en þegar farið er út í einstök atriði, getur margt verið nokkuð athugavert. Eg skal þá fyrst benda á 17. lið 2. gr. þar sem lagt er til, að lagður verði hliðarsími til Vestmannaeyja. Eg tók skýra afstöðu til þessarar tillögu í nefndinni, vegna afstöðu minnar í loftskeytamálinu, og enn er ei séð fyrir endann á því máli. Einnig skal eg taka það fram, að mig greindi á við hv. flutningsm. um 5. gr., sem ræðir um tillögin frá héruðunum. Eg álít það sanngjarnast, að héruðin þyrftu sjálf ekkert að leggja til þeirra símalagninga, sem lagðar væru eftir skynsamlegu »plani« um alt land, eftir því sem þingi og stjórn sýndist sanngjarnast og mundi mega við hlíta í næstu framtíð. Eg skal að vísu játa, að einhver takmörk þarf að setja, en þau ætti ekki að vera mjög vandasamt að finna.
Hv. flutningsm. (P. J.) líkti þessum símalagningum við vegalagningar, en eg tel þar nokkru öðru máli gegna. Símalagningamar fara beint í þá átt, að auka atvinnuvegi viðkomandi héraða og gefa því beinar tekjur, en vegirnir gefa að eins óbeinar tekjur. Þess vegna virðist mér landssjóður einn eigi að kosta símana, en af því leiðir aftur, að framlög héraða, sem þegar eru borguð, ættu að endurgreiðast. Hv. frsm. (P. J.) áleit þessi héraðatillög snjallræði, því að þau væru prófsteinninn eða sönnunin fyrir símaþörfinni. Eg hefði ekkert haft á móti þessu, ef því hefði verið beitt
þegar frá upphafi, en nú er það ekki gert fyr en langt er komið með símalagningarnar um landið. Þau héruð, sem eftir eru, eiga eins mikla heimtingu á að fá síma og hin, sem áður hafa fengið þá endurgjaldslaust. Að ýms héruð hafa lagt fram talsvert mikið fé, og sum meira en þau í raun og veru þola, til þess að fá símasamband, sýnir að eins, að þessi héruð hafa heldur kosið, af tvennu illu, að taka á sig þungar byrðar, en þurfa að bíða svo og svo lengi. Það er og öllum ljóst, að þau héruð, sem út undan hafa orðið, eru nú ver sett en áður, þegar enginn sími var, vegna þess að þau hljóta að standast ver samkeppnina við héruðin í kring, sem hafa fengið síma.
Eg skal ekki að öðru leyti vera langorður, en að eins benda á þessa afstöðu mína til frumv. og taka það fram, að eg hefi aldrei hugsað mér, að það gæti orðið samþykt til fullnaðar á þessu þingi, en eg hefi ekki viljað tálma því, að það væri athugað og rætt. Breyt.till. hefi hvorki eg né hinir meðnefndarmenn mínir, sem ritað höfum undir með fyrirvara, viljað koma fram með af þessari ástæðu. Eg vildi að frumv. yrði rætt í ró og athugað sem bezt, án þess að það væri tætt í sundur af brt.till. Auðvitað vil eg, og líklega hinir meðnefndarmenn mínir, áskilja sér rétt til þess að koma fram með breyttill. við
3. umr. og mun eg greiða atkvæði með að frumvarpið fái að ganga áfram í deildinni.