27.07.1912
Neðri deild: -1. fundur, 23. löggjafarþing.
Sjá dálk 126 í B-deild Alþingistíðinda. (602)
16. mál, verslun og veitingar áfengra drykkja á Íslandi
Framsögumaður (Jón Magnússon):
Mér þykir vænt um, að háttv. 1. þm. Rvk. (L. H. B.) hefir lagt svo mikla rækt við þetta mál, en þess mátti reyndar vænta, því bæjarstjórn Reykjavíkur hefir lagt mikla áherzlu á að þetta frv. kæmi fram.
Það er satt sem hv. þm. segir, að með frv. sé gengið nærri persónulegu frelsi manna. En með þessu frv. er ekki gengið nær persónulegu frelsi, heldur en með aðflutningsbannslögunum frá 1909.
Það sem helzt er haft fyrir augum í 2. gr., er að koma í veg fyrir að veitingastaðir, sem fult er af hér austur um sveitir, geymi vínföng fyrir fólk. Mér fyrir mitt leyti er ekki svo fast í hendi með þetta atriði, en það sem eg aðallega vildi fá framgengt með þessu frv. er að loka áfengissölustöðum hér í bænum, sem ekki hafa vínveitingaleyfi en selja vín í félagsnafni, og ekki er hægt að loka eftir núgildandi lögum. Með ákvæðum frv. sumum, er vitanlega gengið nokkuð nærri persónulegu frelsi manna, en þingið hefir undanfarið ekki verið hrætt við það, og sýna það bezt aðflutningsbannslögin, og ekki hefði eg vogað að koma fram með þetta frv., ef þau hefðu ekki verið til.
Þeir sem viija, geta komið fram með brt., en nefndin þykist hafa íhugað málið svo rækilega að ekki sé ástæða til að taka það til yfirvegunar á ný.
Hv. 1. þm. Rvk. (L. H. B.) þykir sektarákvæðin of rúm. Mig furðar á þeirri mótbáru frá aðallögfræðingi landsins, hann hlýtur þó að vita, að það er nú viðurkent, að rétt sé að hafa hegningarákvæði mjög rúm. Og eg verð að álita að rétt sé, þegar um hegningu er að ræða, að láta dómarann alveg sjálfráðan um hvaða hegningu á að beita. Það er auðvitað, ef um meiri og minni brot er að ræða, þá verður að treysta dómstólunum til að beita ekki hæstu hegningu við lægsta broti. Eg skal nú ekki harma það mjög, þó ákvæði um einfalt fangelsi sé felt burt, eða sektarákvæðin að einhverju leyti milduð, ef 1. gr. fær að halda þeirri mynd, að þar með sé hindrað að vínveitingar geti farið fram undir yfirskyni félagsskapar. Eg hafði hugsað mér, að til þess að hafa vín um hönd í veizlum, gæti fengist sérstakt leyfi lögreglustjóra. Eg tel efasamt að vínveitingar í öllum veizlum eða fundum hér í bæ, séu lögum samkvæmar. En eg skal nú ekki fara frekar út í það atriði.
Þá hefir hv. þm. fundið að orðfærinu á frv. Má vel vera að því sé eitthvað ábótavant, en þó gat eg ekki sannfærst um að aðfinslur hans væru á rökum bygðar. Eg álit t. d. nauðsynlegt að það sé skýrt tekið fram, að félag megi ekki hafa um hönd áfengisveitingar „sín í milli“, því vel gæti verið að félagið veitti ekki einungis innan félagsskaparins, heldur og gestum. En auðvitað heyrir þetta undir það, sem bannað er með gildandi lögum. Eg get ekki séð að orðaskipunin sé svo mjög útlenzkuleg. Hún er oft lík í íslenzku og öðrum málum. Það getur verið að finna megi betra orð en „ráðendur“, en íslenzka er það.
Nákvæmar held eg að eg kæri mig ekki um að fara út í þetta. Eg hefi ekki heyrt aðrar mótbárur, sem eg get tekið til greina, en þá, að frv. skerði persónulegt frelsi manna, en það skerðir ekki persónulegt frelsi meira en aðflutningsbannslögin frá 1909, og þeim lögum greiddi hv. 1. þm. Rvk. (L. H. B.) atkvæði.