09.08.1913
Efri deild: 27. fundur, 24. löggjafarþing.
Sjá dálk 502 í B-deild Alþingistíðinda. (1890)
93. mál, hallærisvarnir
Sigurður Eggerz:
Mjer virðist alt þetta hallæristal bera vott um einhverja veiklun, að minsta kosti lýsir það ekki miklu trausti á þjóðinni. Það er satt, að þungir tímar hafa gengið yfir þetta land, en á síðustu áratugum hafa líka verið gerðar margvíslegar ráðstafanir móti harðindum og hallærum. Síminn, samgöngubæturnar, læknafjölgunin og allar ráðstafanir yfir höfuð að tala eru ráðstafanir gegn hallærum. Jeg mintist á það við fyrri umræðu málsins, hvað mikið gott mætti gera við þá peninga, sem hjer er ráðgert að setja fasta í sjóð. Jeg vil nú leyfa mjer að taka eitt dæmi; Það er áætlað, að 60,000 kr. eigi árlega að renna í hallærissjóðinn. Það er jafnmikið og ætlað er til gufuskipaferða. Ef nú um þetta tvent væri að velja, hvort vjer ættum heldur að leggja fje í sjóðinn eða til skipanna, hvort setli yrði þá ofan á ? Skyldi mönnum ekki finnast meiri hallærisvörn í skipaferðunum heldur en í sjóðnum ? Jeg býst við, að allir yrðu sammála um það. Og eins finst mjer, að allir ættu að vera sammála um, að betra væri að verja þessum 60,000 kr. til aukinna samgöngubóta, heldur en að leggja þær í hallærissjóð. Það hefur verið sagt, að hafísinn banni oft allar samgöngur og megi menn því ekki byggja of mikið á þeim. En hvað ætli sjóðurinn dugi, ef allar hafnir eru lokaðar? Menn hugsa sjer þó víst ekki, að senda hjálpina með símanum ! Nei, ef stór óhöpp ber að hendi, þá á landssjóður að hlaupa undir bagga, að svo miklu leyti sem hann getur, en að öðru leyti verðum við að byggja alt á tápi og forsjálni landsmanna sjálfra.
Jeg er annars hræddur um, að þetta hallæristal geti stórspilt fyrir landinu í útlöndum. Það má raunar segja, að það geri ekki mikið til, hvað menn skrafa, en jeg óttast þó, að allur þessi eymdaróður geti veikt lánstraust landsins til muna. Ef svo skyldi fara, að þessi sjóður yrði stofnaður, ætti hann að minsta kosti að heita eitthvað annað en hallærissjóður. — Jeg hef áður minzt á það, að menn ættu að fara gætilega í að leggja nýja skatta á þjóðina, því að af miklum sköttum getur leitt hallæri. En það lítur nú út fyrir, að alþingi sje ekkert verk ljúfara en að leggja nýja skatta á.