16.07.1913
Neðri deild: 12. fundur, 24. löggjafarþing.
Sjá dálk 246 í C-deild Alþingistíðinda. (192)
14. mál, vitagjald
Jón Jónsson:
Það hafa komið fram mótmæli gegn því að undanþiggja skemtiferðaskipin vitagjaldi, og borið við aðallega, að þau muni halda áfram að koma eins og áður. En við verðum fyrst og fremst að gæta þess, að þessi breyting á vitagjaldslögunum er ung, frá 1911, og þetta háa gjald í fyrsta skifti lagt á í fyrra. Þá sögðu forráðamenn skipanna, að þau myndu ekki koma aftur einmitt og eingöngu vegna vitagjaldsins. Nefndin hefir átt tal við ræðismann Þjóðverja, og mun það vera honum að þakka að skipin komu í sumar. Hann mun hafa gefið útgerðarfélögunum í skyn, að vitagjaldið yrði ef til vill lækkað á þessu þingi.
Því hefir frá upphafi verið svo háttað með þessi þýzku skemtiferðaskip, að þeim hefir ekki verið ætlað að koma til Reykjavíkur, heldur hefir þeim aðallega verið ætlað að sigla norður um höf, til Nordkap eða Spitzbergen, til þess að sjá miðnætursólina. En þýzki ræðismaðurinn hér hefir komið því til vegar, að skipin kæmu hingað, og eg álit það mjög illa farið ef þau hættu að koma. Við það misti bærinn mikið, bæði kaupmenn og ýmsir aðrir, því að engir ferðamenn verzla hér eins mikið og þeir, sem með þessum skipum koma. Þeir kaupa einmitt sérstaklega íslenzkan iðnað, svo sem ullarvöru, silfursmíði, skinn, útskorna muni o. fl., svo að hagnaðurinn er tvöfaldur. Auk þess leigja þeir mikið vagna og hesta, og eg álít að það sé ekki eigandi á hættu að missa af verzlun þeirra fyrir þetta vitagjald.
Háttv. þm. V.-Ísf. (M. Ó.) mótmælti því að vitagjald yrði afnumið fyrir þessi skip, en það mátti skilja á ræðu hans, að hann væri fús til að veita einhverja tilslökun, ef þau kæmu með yngri fram og þá líklega laglegri.
Það hefir verið gerður munur á skemtiferðaskipum og skemtiskipum. Skemtiskipin eru eign einstakra manna, og með þeim ferðast að eina auðmenn, sem hafa efni á að taka skipin á leigu eða gera þau út til skemtiferða fyrir sjálfa sig. En það er langt frá að farþegar á skemtiferðskipunum þýzku séu allir auðmenn. Þeir eru flestir menn, sem eiga við lík kjör að búa í sínu landi eins og við eigum í okkar landi, og munu ekki geta varið miklu fé til ferðalaga. Það er því ekki ólíklegt að þeir myndu hætta að koma ef fargjald yrði hækkað að mun, og verð eg því að halda því fram, að réttara sé að létta vitagjaldinu algerlega af skemtiferðaskipunum, þangað til eg sannfærist um að þau haldi áfram að koma þrátt fyrir gjaldið. Ræðismaður þjóðverja hefir sagt mér, að þýzk skemtiferðaskip hafi algerlega hætt að koma til Svíþjóðar eftir að vitagjald var hækkað þar, án þess að skemtiferðaskipin væru undanþegin, eins og þó er víða annarsstaðar.