11.09.1913
Efri deild: 52. fundur, 24. löggjafarþing.
Sjá dálk 1128 í B-deild Alþingistíðinda. (2389)
71. mál, löggilding verslunarstaðar í Karlseyjarvík
Þórarinn Jónsson:
Mjer kemur það ekki á óvart, þó að nokkur bið verði á því, að verulegar umbætur fáist á ábúðarlögunum. Það sem háttv. framsm. áðan var að segja, verð jeg að skoða sem gjaldþrota yfirlýsing nefndarinnar og úrræðin, sem hún bendir til, eru lítið betri. Stjórnin getur ekki haft tök á því, að undirbúa þetta mál vegna þess, að hún hefur ekki þekkingu til þess og ekki tíma til þess. Alt stendur og fellur með því, að þeir menn, sem undirbúninginn eiga að gera, sjeu nákunnugir landbúnaði. mjer heyrðist annars háttv. framsm. vera nú orðinn sammála háttv. þm. Barð. Hann lagði mikla áherzlu á, að málið vantaði undirbúning; það er satt, en það fær ef til vill aldrei betri undirbúning, en það hefur nú, þó það fari til stjórnarinnar. Jeg hygg, að alt muni bera að sama brunni, þegar fram í sækir, að allir verði sannfærðir nm, að það einasta rjetta sje að selja þjóðjarðir. Ef jeg ferðast um landið, þá get jeg, þó að jeg sje alókunnugur, bent á, hverjar jarðir sjeu í sjálfsábúð og hverjar ekki. Verkin sýna merkin.
Flestar beztu jarðir í hverri einustu sveit þessa lands eru í sjálfsábúð. Flestir ötulustu og beztu bændurnir í hverri sveit eru sjálfseignarbændur. Þannig er það.
Háttv. 3. kgk. gat þess hjer við umr. í gær, að hann væri meðmæltur að selja prestinum á Kolfreyjustað landspildu af Innri-Skálavík, vegna þess að landið væri þá partað niður, en það væri rjett að fjölga sem mest smábýlunum og því ekki athugavert að selja hluta af einstökum jörðum. En að öðru leyti væri hann á móti þjóðjarðasölunni. Mjer finst þetta mjög einkennilegt, og hugsun sú, er hjer kemur fram, ekki rökrjett, því að, ef þjóðjarðirnar eru partaðar niður og seldar þannig, þá fer svo að lokum, að þær hverfa allar úr eign landssjóðs. Og svo finst mjer um höfuðbólin okkar, að það sje næstum því synd að skerða þau, ef þau eru í dugandi framafarmanna höndum, því þá geta þau mjög verið til fyrirmyndar í búnaði vorum. Grasbýlin smáu, þau þrífast heldur ekki nema í kring um kauptún, kaupstaði eða höfuðból, vegna þess, að þeir sem taka þau til ræktunar, þurfa atvinnu annarsstaðar, geta ekki lagt alla sína vinnu í þau.
Þetta frv., eina og það er nú orðið, hygg jeg að sje til talsverðra bóta, og get því ekki greitt atkvæði með hinni rökstuddu dagskrá, sem fram hefur verið borin. En jeg vildi, að þeir menn, sem trúa á þá stefnu, að landssjóður eignist allar vorar jarðir, hefðu meira traust á sjer til að koma lagi í sambandið milli landsdrottins og leiguliða, en hjer hefur orðið raunin á.