15.07.1914
Neðri deild: 12. fundur, 25. löggjafarþing.
Sjá dálk 812 í B-deild Alþingistíðinda. (795)
22. mál, vegir
Pétur Jónsson:
Háttv. flutningsm. (S. S.) sagði, að það kæmi í bága við grundvallarstefnu vegalaganna, að sýslurnar hefði þetta viðhald á hendi, en þar hefir hann ekki athugað, hvað hann fór með. Hann færði það til, að þetta væri þjóðvegur jafnframt akbraut, og var svo að heyra, sem hann héldi, að það færi ekki annarsstaðar saman, þjóðvegur og flutningabraut, eða að viðhald þjóðvega gæti ekki hvílt á sýslufélögum. Eg skal nú nefna nokkur dæmi til að koma honum í skilning um þetta.
Það er þá fyrst og fremst vegurinn frá Borgarnesi til Stykkishólma; þegar sá vegur var með sérstökum lögum gerður að þjóðvegi, var viðhald hans sett á héruðin. Í öðru lagi er flutningabrautin frá Borgarnesi upp Borgarfjörð reglulegur þjóðvegur, þótt hann sé það ekki eftir vegalögunum beinlínis. Öll flutningabraut um Húnavatnssýslu liggur saman við þjóðveginn í Húnavatnssýslu og hvílir þó viðhaldið á sýslunni. Hún er bara ekki komin enn, svo að það er ekki komið til að kosta viðhald hennar. Hinn hluti þjóðvegarins í Húnavatnssýslu, að því er hann verður akfær vegur, kemur á héraðið að viðhaldi samkv. 16. gr. vegalaganna.
Í Eyjafirði er alveg sama máli að gegna um veginn frá Akureyri upp um Hörgárdal og Yxnadal. Sú braut er nú komin nokkuð á veg, og viðhald hennar hvílir á héraðinu.
Í Þingeyjarsýslu verður líklega lagður akfær vegur frá Vaðlaheiði að Mývatni, ef það fæst nokkurn tíma fé til hans, og hvílir þá viðhald hans sömuleiðis á héraðinu. Þær flutningsbrautir, sem ekki eru jafnframt póstvegir, eru því eiginlega ekki nema stuttir stúfar í samanburði við hitt. Eg hefi tekið þetta fram til þess að sýna það, að með þessari viðhaldsskyldu Austursýslnanna er ekki ruglað »principi« vegalaganna, heldur er því einmitt haldið.
En ef það er satt, sem fleiri en einn háttv., þingmanna hafa haldið fram um vegina þar eystra, að illa hafi verið frá þeim gengið, þegar þeir vóru afhentir, þá er það annað mál. Þá hefði verið rétt, og væri ef til vill unt ennþá, að fá það lagað, og skyldi eg ekki verða meinsmaður þess, væri það sanngjarnlega flutt og röksamlega stutt, því að eg vil, að öllum sé gjört jafnt til, þegar vegirnir eru afhentir til viðhalds. En hinu get eg ekki annað en furðað mig á, að mér virðist það koma fram í ræðum þessara háttv. austan-þingmanna, að þeir öfundi þau héruð, sem engan veg hafa fengið lagðan hjá sér af landsfé. Það byggist víst á því, að Árnesingar þurftu ekki að biðja um sinn veg, hann barst alveg sjálfkrafa upp í hendurnar á þeim. En hvaða hlunnindi hafa þeir, sem hafa orðið að bíða eftir vegum í 20 ár og ekki fengið þá enn? Eða til hvers halda menn að vegir sé lagðir, ef það er ekki til hlunninda fyrir þau héruð, sem þeir liggja í? Eg álít, að þessir háttv. þingmenn megi ekki jagast um annað eins og þetta, einmitt þegar járnbrautarmálið stendur fyrir dyrum. Þeir eiga ekki að spilla fyrir því með svona rugluðum skoðunum á samgöngum.