04.09.1915
Neðri deild: 51. fundur, 26. löggjafarþing.
Sjá dálk 945 í B-deild Alþingistíðinda. (1795)
58. mál, ritsíma og talsímakerfi Íslands
Matthías Ólafsson :
Jeg get lofað háttv. flutningsmönnum þessarar brtt., að greiða atkvæði með henni, ef þeir geta sannfært mig um það, að það komi að nokkru gagni. En það hefir þeim ekki heppnast, og jeg kem ekki auga á það, meðan engu er slegið föstu um það, hvort botnvörpungaeigendurnir muni setja loftakeytaáhöld á skip sín, þótt þetta frumv. verði samþykt. Þá fyrst, er þeir gjöra það, á landið að rjetta þeim höndina. Verði þessi stöð, er frumv. heldur fram, reist, þá býst jeg við því, að hún eyði miklum tíma ársins í það að tala við sjálfa sig og einstaka útlend skip. Til þess að nokkurt gagn gæti orðið að henni, yrði jafnframt að gjöra öllum botnvörpungum það að skyldu, að útvega sjer loftskeytatæki. En þá færi skörin að færast upp í bekkinn, ef menn væru ekki látnir sjálfráðir um slíkt, og þá býst jeg við að háttv. þm. V.-Sk. (S. E.) fengi verulega ástæðu til þess að tala um, að ver- ið væri að leggja skatt á sjávarútveginn. Og jeg þekki sjómenn þá illa, ef þeir tækju slíkum valdboðum vel.
Það er svo margt, sem hljómar ósköp vel í eyrum, en er í raun og veru lítils virði, þegar það er athugað niður í kjöl inn. Formælendur frumv. segja, að stöðin geti sagt mönnum frá því, hvar fiskur sje í það og það skiftið. En hvernig eiga menn að vita það á landi? »Þeir fá skeyti um það«, segja þeir. En ætli það sje ekki fult eins títt, að menn reyni sem mest að dylja það, hvar þeir fá mestan aflann og jafnvel reyni að villa mönnum sýn, til þess að geta verið sem lengst einir um hituna. Að minsta kosti þekki jeg mörg dæmi til þessa. Það er auðvitað satt, að viti menn alment á landi um það, hvar fiskurinn er, þá er hægt að senda skeyti um það, en það er alveg eins hægt nú því að botnvörpungarnir skjótast svo oft inn á hafnir og síma þá venjulega, til þess að afla sjer frjetta um fiskinn.
Háttv. þm. Dal (B. J.) vitnaði í það, hve loftskeyti gætu komið að góðu haldi og bjargað mörgum, ef skip lenti í háska. Þetta er alveg rjett, en til þess að gagn verði að því, þá verða skipin að hafa tækin. Það tjáir lítið, þótt loft- skeytastöðin ein frjetti þetta. Það voru skip, er loftskeytaáhöld höfðu, er björguðu t. d. farþegum þeim, er komust lífs af, er »Titanic« fórst. En þá ber aftur að því, sem jeg sagði fyrst, til þess að stöðin kæmi að nokkru haldi, þá yrði því að vera slegið föstu, að skipin öfluðu sjer þessara tækja.
Það er líka rjett, að stöðin geti gefið upplýsingar um, hvar kol væri að fá á þessum og þessum tíma. En þetta hefir ekki verulega þýðingu, því venjulega hafa útgjörðarmenn fyrir fram trygt sjer kolabirgðir á ákveðnum höfnum, Eskifirði, Norðfirði, Önundarfirði, Ísafirði o. s. frv., og ganga alt af að þeim þar.
Ef jeg hefði vissu fyrir því, að von háttv.1. þm. Rvk. (S. B.) um það, að botnvörpungarnir útveguðu sjer þessi tæki, rættist, þá mundi jeg manna fúsastur greiða frv. atkvæði. En jeg kann því illa, að verið sje að færa ástæður, sem ekki eru til, fyrir málinu. Þess ber líka að gæta, að það mun vera lítt mögulegt fyrir skipin; að afla sjer þessara tækja, meðan ófriðurinn stendur yfir. Þess vegna væri það, að mínu áliti, best að láta málið bíða næsta þings, enda væri þá hægt að vera búinn að afla sjer vitneskju um það, hvort útgjörðarmenn mundu afla sjer loftskeytatækja, ef svipað frv. þessu yrði að lögum.