26.07.1917
Efri deild: 15. fundur, 28. löggjafarþing.
Sjá dálk 658 í C-deild Alþingistíðinda. (2938)
24. mál, sameining Ísafjarðar og Eyrarhrepps
Kristinn Daníelsson:
Jeg skal aðeins gera örfáar athugasemdir. Hv. 4. landsk. þm. (G.G.) kannaðist við það, að þingið væri ekki bundið við álit sýslunefndar, en kvað þó rjett að bíða eftir því. Jeg hafði ekki á móti því, að álit hennar væri fengið, en það væri oflangt gengið að bíða svo og svo lengi eptir þóknanlegu svari allra hreppsnefndanna, ef það er til skaða að draga málið.
Háttv. þm. (G.G.) þótti óskýr hugsanagangur í því, sem jeg sagði um atkvæðin í hreppsnefndinni. Jeg tók það beint fram og lagði áhersluna á, að þeir 3, sem atkvæði greiddu á móti sameiningunni, voru fulltrúar fyrir rúma 20 menn, en hinir 3, með oddvita á sínu máli, voru fulltrúar fyrir yfir 100 manns. Jeg lagði áhersluna á það, en ekki hitt, að 7. maðurinn, sem í nefndinni var, treysti sjer eigi að greiða atkv. á móti. En jeg hefi heyrt, að hinn sami maður hafi greitt atkv. með öllu málinu að öðru leyti og öllu samkomulagi um fjárskifti milli sýslunnar og hreppsins.
Þá mintist háttv. þm. (G.G.) á Hafnarfjörð. Jeg nefndi hann að eins til samanburðar, að sýslunefndin ljet þar ekkert álit uppi, og gerði enga tilraun til þess að koma í veg fyrir það, að hann fengi kaupstaðarrjettindi, þótt ólíku sje saman að jafna, hve miklu það skifti hagsmuni sýslunnar. Þetta hefir svo sem enga þýðingu fyrir Norður-Ísafjarðarsýslu, heldur að eins fyrir þessi 2 sveitarfjelög, bæinn og hreppinn. Jeg skyldi greiða atkv. á móti þessu undir eins, ef sannað væri, að hlutaðeigendur hefðu ekki meint neitt með þessu.
Háttv. þm. (G. G.) kvaðst ekki vita, hvort Keflvíkingar og Njarðvíkingar hefðu verið ánægðir með sameininguna, en þar voru báðir aðiljar ásáttir. Jeg sagði ekki, að þetta sveitarfjelag væri gengið úr Gullbringu- og Kjósarsýslu, heldur að þessari sameiningu fylgdi það, að Keflavík og Njarðvík nutu þeirra rjettinda, sem kauptún öðlast, sem er hreppsfjelag fyrir sig. Vegabótafje úr þeim hreppi fellur alveg frá sýslunni. Gullbringu- og Kjósarsýsla hefir mjög mikil útgjöld til vega og er
stórskuldug. Nú er þar að auki sýslugjöldunum jafnað þannig niður, að ? er goldinn eftir tölu verkfærra manna, en ? eftir jarðarhundruðum og ábúendafjölda. Í Keflavíkurhreppi er tala verkfærra manna hæst, en jarðarhundruð fá, að eins nokkur í Njarðvík, en sjálf Keflavík að eins um 24 hundruð á landsvísu. Af þessu sjest, að þetta hefir haft tilfinnanlegt tjón í för með sjer fyrir sýsluna.
Mjer fanst hv. þm. (G. G.) vilja gera orð mín nokkuð óskiljanleg. Jeg get ekki orðið honum sammála um málsaðiljana. Málsaðili er sýslan að eins gagnvart hreppsfjelaginu, svo sem um fjárskifti við það, en ekki gagnvart kaupstaðnum.
Jeg er á þeirri skoðun, að ekki sje rjett að svifta neðri deild rjetti sínum til þess að athuga málið. Það getur verið mismunandi um mál, hversu mikils þau varða, og er álitamál, hvort ekki sje rjettast, að um mál þetta sje fjallað í báðum deildum.
Neðri deild getur þá felt frv. eða breytt því og sent það hingað, og getur þessi deild þá ráðið niðurlögum þess.