08.08.1919
Efri deild: 24. fundur, 31. löggjafarþing.
Sjá dálk 1695 í B-deild Alþingistíðinda. (1430)
66. mál, aðflutningsgjald af salti
Fjármálaráðherra (S. E.):
Háttv. þm. Vestm. (K. E.) taldi hallann of hátt reiknaðan hjá stjórninni. En hann hefir ekki athugað það, að það sem á vantar ½ miljón, kemur fram við það, að vel getur svo farið, að selja þurfi saltið undir 150 kr. tonnið: landsverslunin hefir þegar neyðst til þess að færa verðið niður, og það getur orðið enn lægra. Það er altaf óvarlegt að hafa áætlanir of lágar, og eftir upplýsingum frá landsversluninni má gera ráð fyrir ½ miljón kr. halla, og lætur þá nærri, að hallinn jafnist á 4 árum. En verði saltflutningurinn sjerlega mikill, þá vinst hallinn auðvitað upp á styttri tíma.
Það var eitt, sem jeg skildi ekki í ræðum hv. 2. þm. G.-K. (K. D.) og hv. þm. Vestm. (K. E.), en það var það, að þeir sögðu, að líta bæri á landsheildina, og að lán þetta væri í hennar þágu, en ekki sjávarútvegarins eins. Fyrir mjer stendur það svo, að alt, sem hlynt er að sjávarútveginum eða landbúnaðinum, sje gert fyrir landsheildina En þegar saltið er keypt handa sjávarútveginum eða notendum saltsins, sem auðvitað eru fleiri, en þó aðallega sjávarútvegsmenn, þá er eðlilegt, að endurgreiðslan komi fram á sjávarútveginum: sjálft Fiskifjelagið er og á þeirri skoðun, þótt það vilji teygja endurgreiðsluna yfir lengri tíma.
Jeg hefi gleymt að mótmæla því í ræðu háttv. þm. Ísaf. (M. T.). er hann sagði, að ætlast hafi verið til þess í stjórnarfrv., að þessi tollur yrði eilífur. Þessu var mótmælt bæði í ræðu, sem fylgdi frv. frá stjórninni, og í mótivum frv., að mig minnir. Það var þá ákveðið tekið fram, að tollur þessi væri tekinn upp til þess að vinna upp hallann. Þessu var lýst yfir í báðum deildum, og hv. þm. Ísaf. (M. T.) veit ofboð vel, að stjórnin hefir aldrei ætlað sjer annað. Jeg veit það vel, að það er ekki þakklátt að bera fram þessa auknu tolla, einkanlega með því að því er haldið fram, að stjórnin sje að höggva í annan aðalatvinnuveg landsins. En einmitt framkvæmdir stjórnarinnar í þessu máli sýna það, að hún vill og hefir viljað gera sjávarútveginum hægt fyrir. Þetta hefir hún sýnt með því að lækka verð saltsins; ef verslunin hefði verið rekin í reglulegum kaupmannsstíl, þá myndi verðið ekki hafa verið lækkað.