18.08.1919
Neðri deild: 38. fundur, 31. löggjafarþing.
Sjá dálk 787 í C-deild Alþingistíðinda. (3342)
91. mál, ullarmat
Gísli Sveinsson:
Hv. frsm. meiri hl. landbúnaðarnefndar (St. St.) gerir sjálfsagt ráð fyrir, að allar brtt. verði samþ., því að hann talaði með svo miklum móð, og ljet ekki svo lítið að geta þess, hvort engin tiltök væru á að lagfæra þær eins og jeg hafði bent á. Hann hjelt því fram, hv. frsm. (St. St.), að brtt. hv. meiri hl. tækju það fram, að ullarmatsmennirnir ættu að ferðast árlega hver yfir sitt svæði, en þetta gera þær ekki. Tekur brtt. við 4. gr. það eitt fram, að yfirmatsmennirnir skuli ferðast um meðal ullarmatsmannanna um ullartökutímann, en þær greina alls ekki, að þeir skuli koma til þeirra allra árlega. Það má vel vera, að þetta hafi óviljandi tekist svona óhönduglega fyrir hv. frsm. (St. St.), en það má ekki minna vera en að hann játi þetta og lofi bót og betrun.
Enn fremur tók hv. frsm. (St. St.) ekkert fram um, að nefndin væri á því, ef brtt. næðu fram að ganga, að hækka kaup yfirullarmatsmanna. Hefir þó verið rækilega bent á, bæði af mjer og öðrum, að einar 400 kr. eru ekkert kaup, ef þessir menn eiga að koma á alla ullartökustaði, eða yfirleitt stunda starfa sinn. Þetta þyrfti nefndin að taka alt til yfirvegunar.
Annars finst mjer, að hv. meiri hl. hefði getað sparað sjer þessar brtt, með því að leggja það hreinlega til, að frv. yrði drepið. Það eina, sem frv., eftir brtt., hefir fram yfir gildandi lög í þessu efni, eru þessi fjórðungsmerki. Þeim viðvíkjandi verð jeg að segja, að jeg sje ekki betur en að hv. meiri hl. hafi með þeim verið að sæta færi til þess að skapa misrjetti meðal hinna ýmsu landshluta. Frá mínu sjónarmiði er það illa farið, að málið skuli hafa tekið þessa stefnu.
Jeg get tekið það fram, að jeg er að mestu leyti sammála hv. þm. S.-Þ. (P. J.). Jeg er sammála honum um, að aðalullarmatsmennirnir skuli vera fjórir, og sje jeg ekki annað en að hægt sje að koma samræmi á mat þeirra, með því t. d., að stjórnarráðið kveðji þá til sameiginlegra funda, og hafi yfirleitt eftirlit með starfi þeirra. En jeg er aftur á móti ósamþ. hv. sama þm. (P. J.) um þessi fjórðungsmerki, því að mjer finst þau skapa misrjetti, eins og jeg hefi áður tekið fram, og margt annað ilt geti af þeim leitt.
Svo virtist, sem hv. frsm. (St. St.) vildi halda því fram, að ullarmatslögin væru gefin til þess, að ullargæðin kæmu sem best í ljós; en þetta er hinn mesti misskilningur. Ullarmatslögin eru fram komin til þess að bæta verkun ullarinnar og meðferð alla. Það liggur líka í augum uppi, að til þess að bæla ullina þarf alt annað en lög um ullarmat. Til þess þyrftu sjerstök lög eða reglur um kynbætur o. m. fl., en það kemur ekkert þessu máli við, og ef menn því, er um ullarmat ræðir, vilja fara að láta skifta landinu niður í ýms svæði, hvert með sínu merki, þá eru menn alveg komnir út fyrir anda laganna, sem rætt er um. Ef það því er satt, sem margir hv. þm. eru að tala um, að ull á Norðurlandi austast og Austurlandi nyrst standi að gæðum mikið framar ull á Vesturlandi og Suðurlandi, þá þyrfti eftir því sjerstaka löggjöf um það atriði. Og eftir brtt. nefndarinnar ætti, ef svona væri ástatt um ullargæðin, ull úr nokkrum hluta Norðurlands, af Vesturlandi og Suðurlandi, alls ekki að komast í 1. flokk. Jeg býst þó ekki við, að þeir, sem mælt hafa með þessari breytingu hv. nefndar, hafi ætlast til þessa, og geta þeir því sjeð, hversu vanhugsuð þessi breyting þeirra er og hversu ómögulegt er, að hún geti samrýmst nokkru rjettlæti. Enn fremur ber þess að gæta, að þessi skifting á landinu, sem nefndin gerir ráð fyrir, er með öllu ófullnægjandi. Hv. þm. S.-Þ. (P. J.) sagði, að best væri ullin í Þingeyjarsýslum og Norður-Múlasýslu. Eftir því ættu þessar sýslur að vera í sjerstökum flokki, og yrði svo að skipa öðrum sýslum í flokkana eftir nákvæma rannsókn ullargæðanna.
Jeg vænti því svo mikillar sanngirni og rjetts skilnings af hv. þm., að þeir samþ. aldrei slíka fjarstæðu, sem þessi fjórðungsmerki.