17.03.1921
Neðri deild: 25. fundur, 33. löggjafarþing.
Sjá dálk 539 í D-deild Alþingistíðinda. (3761)
87. mál, vantraust á núverandi stjórn
Eiríkur Einarsson:
Jeg sný ekki aftur með það, að mjer þykir það óviðeigandi af hv. 2. þm. Húnv. (Þór. J.) að vera að bera Magnús Stephensen saman við núverandi stjórn. Jeg álít hann hafa haft svo margt mikilsvert fram yfir hana.
Hv. þm. (Þór. J.) gerir sjer mikinn mat úr hengingarvíxlum, sem hann segir, að jeg fáist við að gefa. Jeg hefi ekkert fengist við það, en hv. þm. (Þór. J.) væri sæmra að gæta betur að þeirri meiri háttar snöru, sem hann hefir brugðið að hálsi sjer í þessum umræðum. Annars er ekki víst, hvort hann kemst lífs af úr henni. Verði hún honum til fjörtjóns, myndi hann deyja fyrir stjórnina, en ekki fyrir fósturlandið.
Hæstv. fjrh. (M. G.) er ör til svars eins og fyrri daginn, en hann vjek mest að aukaatriðum. Hann talaði mikið um fjárhag útibúsins á Selfossi og skaða, sem á því hefði orðið. En þar sem hann leggur til grundvallar árið 1919, þá skeikar fjármálaviti hans illilega, því það var frumbýlisárið, og þar að auki var þá ráðist í stóra húsbyggingu á nýjum stöðvum. (Fjrh. M. G.: Húsið er tilfært með fullu verði). Já, en útibúið verður að greiða af því fulla vexti. Er því heimskulegt að búast við miklum hagnaði það ár. Auk þess varð vitanlega margt að kaupa og leggja í kostnað, vegna þess að útibúið var í byrjun, og verkaði það á reikning þess fyrstu árin. Er fjármálaviti ráðherrans (M. G.) vel lýst með þessari skarpskygni hans.
Hv. þm. N.-Ísf. (S. St.) segir, að við viljum „spekúlera“ með lán þau, sem taka þarf. þetta eru mjög ómaklegar getsakir. Við viljum láta taka lán til þess að tryggja landið fyrir fjárhagslegu hruni og losa það við það óorð, sem komið er á það erlendis.
Hæstv. forsrh. (J. M.) segist hafa mikla trú á bændum. þessi ummæli hans gleðja mig. En hann ályktar ekki rjett frá þeirri trú sinni, ef hann vill ekki láta útvega þeim lán til þess, að þeir geti komist úr því skuldabasli, sem margir þeirra eru nú í, og rjett við aftur. Það er einmitt vegna þess, að jeg hefi trú á bændum, að jeg vil láta þá fá hagkvæm lán, því þá er jeg viss um, að þeir geta bjargað sjer við sjálfir. Hæstv. forsrh. (J. M.) mintist á viðtal sitt við bónda að austan, sem hefði sagt, að þegar sólin skini, yrði alt gott aftur. Jeg held jeg þekki þennan bónda. Það er smábóndi, en mjög bjartsýnn maður, og mjer þykir það ekkert undarlegt, þó að honum hafi fundist sólin skína, þegar hann var að tala við svo elskulegan og háttstandandi mann, eins og hæstv. forsrh. (J. M.).
Hv. 3. þm. Reykv. (J. Þ.) minti mig á frv. stjórnarinnar „um rannsókn til undirbúnings virkjunar á Sogsfossunum“, og þótti honum það viðurhlutamikið fyrir mig að leggjast á móti stjórninni vegna þess, að hún er með þetta mál á pappírnum. Jeg virði mjög mikils fossa- og járnbrautarmálið, og framgangur þess er mjer kappsmál, en jeg býst ekki við neinum framkvæmdum í þeim málum, nema landsstjórnin sýni skörungsskap, sem jeg get ekki vonast eftir hjá núverandi stjórn.
Hæstv. atvrh., sem sat í fyrra, dró upp úr vasa sínum samskonar skjal og hæstv. núverandi atvrh. (P. J.) dregur upp núna. Jeg hefi litla trú á, að það komist lengra en upp úr vasanum, og kann ske ofan í hann aftur.
Hv. 3. þm. Reykv. (J. Þ.) virðist þekkja betur hv. samþm. minn (Þorl. G.) heldur en jeg, er hann segir, að hann kunni þó að virða þetta við stjórnina. Jeg veit ekki, hvað hv. þm. (J. Þ.) á við með þessu, því mjer vitanlega ætlar hv. samþm. minn (Þorl. G.) að greiða atkv. með vantraustsyfirlýsingunni.