13.04.1921
Neðri deild: 42. fundur, 33. löggjafarþing.
Sjá dálk 681 í B-deild Alþingistíðinda. (789)
30. mál, fjáraukalög 1920 og 1921
Frsm. samgmn. (Þorsteinn Jónsson):
Þegar samgmn. fór að athuga það, hvað miklu ætti að kosta til strandferða og annara samgangna á sjó, þá sá hún, að hún varð að fara varlega í tillögum sínum til útgjaldaauka, vegna þeirra örðugu fjárhagsástæðna, sem nú eru fyrir dyrum. Vandi nefndarinnar var því í því fólginn að gera tillögur sínar um samgöngur á sjó þannig, að jafnrjetti yrði milli hinna ýmsu landshluta, og láta þær koma að sem mestu liði fyrir takmarkað fjárframlag úr ríkissjóði. Auðvitað má altaf deila um slíkt. Það gengur svo venjulega, að flestum þm. finst sitt kjördæmi hafa helst orðið út undan. Þetta hefir komið glögt fram í þessum umræðum, bæði frá háttv. þm. A.-Sk. (Þorl. J.), og háttv. 1. þm. S.-M. (Sv. Ó.). Lagðist sá síðari fast á móti till. samgmn., kallaði hana örverpi o. s. frv. Mörgum mun koma þessi andstaða háttv. þm. (Sv. Ó.) undarlega fyrir sjónir, því að till. nefndarinnar ber það ljóslega með sjer, æð hún hefir einmitt lagt sig í framkróka til þess að reyna að bæta samgöngur fyrir Austurlandi, enda hefir oft og rjettilega verið undan því kvartað, hvað þær væru ónógar og óhentugar. Og þegar þess er gætt, að kvartanirnar hafa fyrst og fremst beinst að því, hve bátaferðirnar, sem verið hafa þar, væru ófullnægjandi og hve beinar samgöngur við útlönd hafi verið ónógar, virðist harla einkennilegt að rísa upp með ónotum yfir því, að útvega á vandað skip, einmitt til þess að annast beinar ferðir milli Austurlands og útlanda. með viðkomum á öllum helstu höfnum Austurlands. Þar með talinn Djúpivogur, ef nokkur flutningur fæst þangað. En fáist ekki nægur flutningur, virðist skipið eiga lítið erindi á höfnina. En í sambandi við andmæli háttv. 1. þm. S.-M. (Sv. Ó.) gegn Goðafossferðunum, má upplýsa það hjer, að það var einmitt háttv. samþm. hans (S. H. K.), sem sæti á í Ed., sem var því mest fylgjandi að fá þessar ferðir, gegn styrk úr ríkissjóði. Hann taldi þær tvímælalaust mikla samgöngubót fyrir sitt hjerað.
Býst jeg við, ef fleiri háttv. deildarmenn standa upp og halda ræður um samgöngur á sjó, þá verði niðurstaðan sú, að þeim, hverjum um sig, virðist samgöngur verstar við sitt hjerað. Og jeg tel líklegt, að ef hæstv. forseti (B. Sv.) hefði verið á þingmannabekk og mátt halda ræðu hjer í deildinni, þá hefði hann talið sitt kjördæmi verða verst úti, því að þangað er ekkert skip áætlað á nokkra höfn, annað er Sterling.
Háttv. 1. þm. S.-M. (Sv. Ó.) gat þess, að engu öðru skipi en Sterling væri ætluð viðkoma á mörgum höfnum í hans kjördæmi, og Sterling ekki áætluð nema stöku sinnum á sumar hafnirnar. En það eru fleiri hjeruð, sem því verða að sæta. Og svo er um mitt kjördæmi, Norður-Múlasýslu. Það verður nær eingöngu að hlíta ferðum Sterlings. Og ennfremur eru þar ýmsar hafnir, sem hvergi eru settar á áætlun. Get jeg í því sambandi nefnt Loðmundarfjörð; þar er engu skipanna ætlað að koma.
Viðvíkjandi því sem háttv. þm. Mýra. (P. Þ.) talaði um samgöngurnar við Borgarnes, vil jeg geta þess, að þær eru ekki eins vondar og hann hefir haldið fram, þar sem ætlast er til, að farnar verði 30 áætlunarferðir milli Reykjavíkur og Borgarness.
Háttv. 1. þm. S.-M. (Sv. Ó.) beindi þeirri beiðni til forseta, að bera fyrst undir atkv. styrkbeiðni til bátaferða á Austfjörðum (sunnan Seyðisfjarðar), til þess að hann gæti sjeð, hvernig þingmenn snerust við þeirri styrkbeiðni, og hagað atkv. sínu um styrki til annara bátaferða eftir því. Þetta er óbeint tilboð um svo kölluð hrossakaup. Það er sama sem að segja: Jeg skal fylgja þjer að málum, ef þú fylgir mjer. Jeg skal greiða atkvæði með þínum fjárbeiðnum, ef þú greiðir atkvæði með mínum. Jeg skal geta þess, að jeg hefði gjarnan viljað greiða atkv. með þessari till. hv. 1. þm. S.-M. (Sv. Ó.), en sá mjer það ekki fært, því að ef farið væri að veita styrk til bátaferða um suðurhluta Austfjarða, þá er ekki síður ástæða til að veita fje til bátaferða norðanmegin Seyðisfjarðar, til Langaness.