30.04.1923
Efri deild: 51. fundur, 35. löggjafarþing.
Sjá dálk 1029 í B-deild Alþingistíðinda. (798)
1. mál, fjárlög 1924
Sigurður Hjörleifsson Kvaran:
Jeg ætla ekki að þreyta deildina með langri ræðu. Jeg vil fyrst minnast á till. um, að stjórnin útvegi markaðsskýrslur, og líst mjer vel á það. En til þess að þetta geti komið að sæmilegum notum, verður að sjá um, að skýrslurnar komist út um landið.
Þá er aðstoðarlæknirinn á Ísafirði. Jeg held, að kent hafi misskilnings í umr. um þetta mál. Það hefir verið borið saman við aðstoðarlækninn á Akureyri, en það er ekki fullkomlega sambærilegt. Sá maður, sem hafði það embætti á hendi, sagði því af sjer áður en launalögin voru sett 1919, og hefir ekki verið skipað í það síðan. En aðstoðarlæknirinn á Ísafirði hefir ekki sagt embættinu af sjer, og jeg efast um, að hægt sje að hrekja hann frá því nauðugan.
Jeg er nefndinni þakklátur fyrir till. um barnaskóla utan kaupstaða og vona, að hún verði samþykt, en jeg sje ekki ástæðu til að ræða hana frekar, enda býst jeg ekki við, að menn sjeu henni mótfallnir hjer í deildinni.
Það hefir verið rætt hjer mikið um yfirsetukvennaskólann og sá misskilningur hefir komið fram, að ekki þurfi nema 10 –12 nemendur að útskrifast á ári. En þess ber að gæta, að yfirsetukonur eru svo illa launaðar, að þær haldast mjög illa í embættum sínum og sækja í burtu, þegar er þeim býðst eitthvað betra. Það er því ótiltækilegt að takmarka töluna, því ekla er talsverð og auk þess væri gott að geta losnað við margar af eldri yfirsetukonunum, sem ekki eru starfi sínu vaxnar.
Þá vil jeg mæla með till. minni um styrk til Lárusar Bjarnasonar kennara á Akureyri. 2500 kr., til þess að semja kenslubók fyrir gagnfræðaskóla í eðlis- og efnafræði. Þessi maður hefir próf frá kennaraháskóla í Kaupmannahöfn og fjekk vottorð fyrir „overordentlig Flid og Fremskridt“ og er hann talinn ágætlega að sjer af öllum þeim, sem til þekkja. En hann er mjög samviskusamur og telur sig ekki geta samið þessa bók eins vel eins og hann vill, nema hann geti farið utan og aflað sjer frekari fræðslu. Við eigum nú enga nothæfa bók í þessum efnum, og má það undarlegt heita, því frekar öðrum þurfum vjer Íslendingar að berjast við náttúruna, og þekking í t. d. raffræði og aflfræði er okkur ómissandi. Jeg vona, að háttv. deild fallist á till. Jeg hefi heyrt það, að nefndin vilji sinna þessu að nokkru leyti, en telji sjer ekki fært að fara eins langt og jeg vil. Jeg er náttúrlega nefndinni þakklátur fyrir það, þó að heldur hefði jeg kosið, að hún hefði getað fallist á till. mína.