25.04.1924
Efri deild: 54. fundur, 36. löggjafarþing.
Sjá dálk 1916 í B-deild Alþingistíðinda. (1385)
61. mál, bæjargjöld í Reykjavík
Frsm. (Jóhannes Jóhannesson):
Þetta frv. kom til Ed. þegar tveir mánuðir voru liðnir af þinginu og var þá vísað til allsherjarnefndar. Nefndinni var ljóst, að hjer var um stórmál að ræða, og einnig það, að hefði hún átt að rannsaka og yfirvega það þannig, að hún gæti borið ábyrgð á því, myndi það taka allan tíma hennar og koma svo seint frá henni, að það gæti ekki náð fram að ganga á þessu þingi. Eins og kunnugt er, berst hingað fjöldi mála úr hv. Nd., og mörg af þeim lenda í allshn.; svo hún hefði ekki getað afgreitt nema fá mál með því að verja tíma til að athuga þetta frv. svo sem þurfti. Þetta stórmál hefir verið lengi á döfinni; fyrst borið fram 1917. Frv., sem hjer liggur fyrir, felur í sjer margar rjettarbætur fyrir bæjarfjelagið og er undirbúið af bæjarstjórninni. Maður verður að líta svo á, að venjan sje sú, að bæjarstjórnir eigi að hafa sem mest að segja um þau mál, sem bæina varða eingöngu. Verð jeg að halda því fram, að það er bæjarstjórn Reykjavíkur, sem ber í raun og veru alla ábyrgð á þessu frv. Það hefir tekið breytingum í hv. Nd., aðskilinn fasteignaskatturinn, skift í húsaskatt og lóðarskatt, svo hækka má eða lækka annanhvorn án þess að áhrif hafi á hinn, og er það til bóta. Hv. Nd. hefir lækkað lóðarskattinn frá 20 niður í 8. Jeg gæti verið með því að færa hann nokkuð niður enn, en engin brtt. hefir komið fram um það. Nú er lóðarskattur lagður á eftir flatarmáli, en eftir frv. skal hann lagður á samkv. virðingarverði lóðanna. Jeg sje ekki í frv. neitt nýtt princip að því er snertir lóðarskattinn. Hann hefir hvílt á lóðum síðan 1870; munurinn sá, að nú verður hann verðskattur, áður var hann „areal“-skattur, En hann hækkar auðvitað mikið. Mjer finst rjettlátt að miða skattinn við virðingarverð lóða, en ekki stærð, því að lóðir í miðbænum eru miklu verðmeiri en utan til í bænum; er ósanngjarnt að hafa sama skatt á þeim.
Jeg er ráðinn í að greiða atkv. með frv., en vil taka það fram, að frv. hefir ekki sætt svo rækilegri meðferð í allshn., að hv. deild geti reitt sig á, að því sje í engu ábótavant. En verði frv. breytt hjer, er auðsætt, að það nær ekki fram að ganga á þessu þingi. Ýms ákvæði eru í frv., sem bæjarfjelaginu er nauðsynlegt, að verði að lögum sem allra fyrst, sjerstaklega ákvæðið um að leggja gjöld á menn, sem hafa hjer atvinnu, þótt þeir sjeu ekki búsettir í bænum.
Það er einnig nauðsynlegt að setja lög um, hvernig skifta eigi gjaldþoli á milli, þar sem menn eru gjaldskyldir á fleiri stöðum. Mjer þykir leitt, að hæstv. stjórn er ekki hjer við, því jeg vildi beina áskorun til hennar um að taka það mál til yfirvegunar og koma fram með frv. um það á sínum tíma.
Jeg sje ekki ástæðu til að fara fleiri orðum um frv.; jeg mun greiða því atkv. eins og það liggur fyrir, þó með þeim fyrirvara, að jeg vil ekki bera ábyrgð á, að ekkert sje athugavert í því, en sú ábyrgð held jeg hljóti að lenda á bæjarstjórn Reykjavíkur.