20.03.1924
Neðri deild: 28. fundur, 36. löggjafarþing.
Sjá dálk 140 í C-deild Alþingistíðinda. (1866)
82. mál, samvinnufélög
Halldór Stefánsson:
Mjer virðast ástæðurnar fyrir þessu frv. vera bygðar á misskilningi eða ekki fullkomlega rjettri hugsun. Menn verða að gæta þess, að ábyrgð kaupfjelaganna er tvíþætt. Annar þátturinn er, hvernig fjelagið er bygt inn á við, hvernig fjelagsmenn ábyrgjast skuldir hver annars gagnvart fjelaginu sjálfu. Hinn þátturinn er ábyrgð fjelagsins gagnvart óviðkomandi mönnum. Þegar litið er á þessa breytingu, sem hjer liggur fyrir, virðist hún vera þess eðlis, að hún snerti aðeins ábyrgð fjelagsins inn á við, fyrirkomulagsatriði um það, hvernig fjelagsmenn ábyrgist skuldir sínar gagnvart fjelaginu sjálfu, hvort heldur þeir ganga til þess saman í smáflokka (deildir), eða þeir gera það í einni heild. En jafnframt því sem gert er ráð fyrir, að fjelagsmenn ábyrgist í flokkum, er ætlast til, að ábyrgðin verði takmörkuð út á við. Jeg sje ekki rjetta hugsun í því, að þó að fjelagsmenn ábyrgist skuldir sínar gagnvart fjelaginu í flokkum, þurfi það að hafa áhrif á það, hvernig ábyrgð fjelagsins er varið út á við. Má ráða af ræðu hv. flm. (PO), að honum hefir ekki verið þetta ljóst. Hann sagði, að þessi tilmæli Kaupfjelags Borgfirðinga bygðust eingöngu á því, að fjelagið gæti notið þeirra sömu hlunninda um takmarkaðar skattaálögur sem önnur kaupfjelög. En jafnframt er þó ætlast til, að þetta hafi meiri áhrif, sem sje þau, að ábyrgð fjelagsins á um leið að vera takmörkuð út á við, en það er mál fyrir sig, sem fjelaginu er í sjálfsvald sett, ef það vill fá að njóta skattverndar samvinnulaganna.
Hv. flm. (PO) sagði, að hvort sem ábyrð fjelagsins inn á við væri í deildum eða samábyrgð allra fjelagsmanna, mundi það ekki rýra álit fjelagsins út á við. Jeg get fallist á, að það mundi verða litið í reyndinni, en þá á heldur ekki að setja það fram á þennan hátt, að af því leiði takmörkun ábyrgðarinnar út á við. Því virðist þetta frv. ekki bygt á rjettri hugsun, og ef þessi er hugsun þeirra, er að því standa, þá er málið áreiðanlega ekki rjett undirbúið eða sett fram á rjettan hátt.