26.04.1924
Neðri deild: 56. fundur, 36. löggjafarþing.
Sjá dálk 1379 í B-deild Alþingistíðinda. (669)
5. mál, vegalög
Bernharð Stefánsson:
Jeg gat þess við 2. umr. þessa máls, að jeg myndi flytja brtt. til 3. umr. Þessi brtt. er nú fram komin á þskj. 392 og fer fram á það, að flutningabrautin frá Akureyri og fram að Saurbæ í Eyjafirði sje tekin í tölu þjóðvega. Eins og jeg gat um við 2. umr., þá eru allar flutningabrautir landsins teknar í tölu þjóðvega samkv. frv., nema Eyjafjarðarbrautin og partur af Borgarfjarðarbrautinni, og jeg veit ekki enn nje hefi fengið neina skýring á því, hvers þessar brautir hafa átt að gjalda. Verði frv. þetta að lögum, þá eru þessar tvær flutningabrautir skildar eftir í nokkurskonar greinarleysi, því flutningabrautir falla þá úr sögunni sem sjerstakur flokkur vega. Þetta eru ekki hreppavegir eða sýsluvegir, og það er engin vissa fyrir því, að brautirnar verði teknar í tölu sýsluvega.
En meginstefna þessa frv. og sú aðalbreyting, sem það gerir á núgildandi lögum, er, að flutningabrautir verði teknar í tölu þjóðvega, og því finst mjer, að þessar tvær brautir hefðu ekki átt að falla undan frekar en aðrar.
Jeg get búist við því, að það verði haft á móti þessari brtt. minni, að Eyjafjarðarbrautin komi ekki að almenningsnotum, að hún sje ekki þjóðleið, heldur aðeins fyrir eitt einstakt hjerað. Við þessu er það fyrst að segja, að í frv. eru teknar upp brautir, sem alveg eins er ástatt um, t. d. Skagafjarðar-, Hvammstanga-, Biskupstungna- og jafnvel Reykjanesbrautin. Jeg get ekki sjeð, að vegurinn út á Reykjanes sje nein almenn þjóðleið. Í öðru lagi má geta þess, að partur af Eyjafjarðarbrautinni má heita þjóðvegur, því vegurinn frá Akureyri og að minsta kosti fram að Grund er farinn af svo mörgum, að hann verður að teljast til almenningsnota. Samkvæmt þessu, sem jeg hefi nú tekið fram, verð jeg að álíta það hreint og beint ranglæti og gagnstætt meginhugsun frv. sjálfs, gagnstætt þeirri hugsun, sem liggur til grundvallar frv., ef brtt. mín verður feld. Án þess að jeg vilji á nokkurn hátt spilla sjerstaklega fyrir öðrum brtt., sem komnar eru fram við frv., verð jeg að segja, að mjer finst standa þar talsvert öðruvísi á. Jeg held, þó að jeg sje ekki vel kunnugur staðháttum, að þar sje að ræða um sýsluvegi, en ekki flutningabrautir, sem farið er fram á, að teknar sjeu í tölu þjóðvega. Svo er um brtt. hv. 2. þm. Skagf. (JS). Jeg tek hana aðeins til dæmis, en ekki af því, að jeg sje að mæla á móti henni. Þar er um sýsluveg að ræða, og er sú till. hliðstæð því, að jeg færi þess á leit, að vegurinn frá Dalvík og inn að vegamótum væri tekinn í tölu þjóðvega. En sem sagt, mjer finst brtt. mín nauðsynleg, til þess að samræmi sje í frv. og sú hugsun náist, sem hefir skapað það.
Háttv. frsm. mintist á þessar brtt., sem fram eru komnar, og sagði, að nefndin hefði ekki sjeð sjer fært að mæla með neinni þeirra, því hún hefði ekki treyst sjer til að gera upp á milli þeirra, en hann gat þess þó, að sumar myndu eiga talsverðan rjett á sjer. Mjer finst, að auðvelt hefði verið fyrir hv. samgmn. að gera þannig upp á milli till., að mæla með þeim, sem eru í sama anda og frv. sjálft, og það er mín brtt., en leggja þá á móti hinum, sem svo er ekki ástatt um.
Það getur vel verið, að ef samþyktar verða brtt. við frv. nú, þá geti það tafið málið, og af því að áliðið er þingtímans, þá verði það til þess, að málið nái ekki fram að ganga að þessu sinni. Jeg verð að vísu að telja það illa farið, að svo færi, en fyrir þær sakir einar á jeg samt erfitt með að taka mína brtt. aftur. Því ef frv. verður ekki breytt að öðru leyti en því, sem er sjálfsögð rjettlætiskrafa, þá skil jeg ekki í því, að hv. Ed., sem er málinu fylgjandi, eins og hún hefir sýnt, fari að hindra framgang þess þess vegna. Trúi jeg ekki slíku fyr en jeg tek þá á því. Jeg skal svo ekki tefja tímann meira, en jeg vonast fastlega eftir þeirri sanngirni hjá hv. deild og Alþingi í heild sinni, að það taki þessa brtt. mína til greina.