19.02.1925
Neðri deild: 11. fundur, 37. löggjafarþing.
Sjá dálk 226 í C-deild Alþingistíðinda. (2314)
48. mál, friðun rjúpna
Sveinn Ólafsson:
Hv. þm. Ak. (BL) hefir nú eiginlega tekið af mjer ómakið. Skal jeg því ekki fjölyrða um þetta mál. En þar sem jeg hafði þó kvatt mjer hljóðs, finn jeg ástæðu til að bæta nokkuru við það, sem hann sagði.
Jeg hafði vænst þess, að þegar friðunarlögunum frá 1921 var breytt í það horf á síðasta þingi, að aftur mætti fara að skjóta rjúpu, þá fengju þau lög þó að standa að minsta kosti árlangt. En svo hefir ekki orðið. Einnig hafði jeg búist við því, að þörfin á því að lengja nú friðunartímann eftir svo skamma stund sem lögin hafa staðið, hlyti að byggjast á því, að rjúpan hefði svo til þurðar gengið, að friða þyrfti kynstofninn. En þessu er ekki heldur til að dreifa. Öllum ber saman um það, að rjúpunni hafi fjölgað mikið víðast hvar á landinu, og mjer er kunnugt um, að á Austurlandi hefir verið afbrigðamikið um rjúpu tvö síðustu árin.
Að fara nú að grauta í lögunum frá síðasta þingi og stytta veiðitímann vegna þessara tveggja ástæðna, er frv. nefnir, tel jeg ástæðulaust, enda eru þessar ástæður mjög lítilsverðar.
Að veiðitíminn í október komi mjög í bága við haustannir, getur aðeins náð til þeirra manna, sem jarðir hafa og þurfa að yrkja þær, en slíkir menn hjelt jeg að legðu ekki mjög fyrir sig að stunda rjúpnaveiðar. Hitt veit jeg, að margir þurrabúðarmenn og búleysingjar úr kaupstöðum leita til fjalla á haustin, þegar atvinna bregst, og finst mjer ástæðulítið að meina þeim að gera sjer atvinnu af rjúpnaveiðunum, þegar jarðeigendur leyfa hana og gnægð er af þessum veiðidýrum, sem annars, ef til vill, falla fyrir vetrarríki.
Mjer finst ástæðulaust að gera lítið úr þeim arði, sem hafa má af rjúpnaveiðum, enda hygg jeg, að útflutningur á rjúpum næstliðið haust hafi numið álitlegum upphæðum austan lands og norðan.
Hin ástæðan, sem hv. flm. (PO) bar fram, að rjúpan væri lakari í október en nóvember, hygg jeg, að ekki sje rjett. Sömuleiðis held jeg, að það sje á misskilningi bygt, sem háttv. flm. var að benda á, að rjúpan færi ekki að safna í sarpinn fyr en komið væri fram í nóvember. Því að vitanlega safnar hún ekki í sarpinn, nema þegar jarðbann er. Er það því ekki bundið við neinn ákveðinn tíma, heldur fer það eftir því, hve snemma snjóar á haustin.
Að unga rjúpan sje ekki orðin nægilega þroskuð í október, held jeg sje sömuleiðis misskilningur, því að þeir, sem vanir eru rjúpnaveiðum, fullyrða, að á haustin sje mjög erfitt að greina á milli, hvað sje ung rjúpa og hvað af eldra kynstofni. Sjálfur hefi jeg reynt að athuga þetta, og hefi engan mun getað á þeim gert. Tel jeg því þessa ástæðu svo ljettvæga, að vel megi slá striki yfir hana.
Annars finst mjer rjettast að lofa lögunum frá í fyrra að standa óbreyttum nú fyrst um sinn, að minsta kosti þangað til einhver reynsla er fengin á þeim. Jeg vildi því mælast til þess við háttv. landbúnaðarn., sem líklega fær mál þetta til meðferðar, að hún lofi því að sofna sætt og vært. og helst til fullnustu.