09.02.1927
Sameinað þing: 1. fundur, 39. löggjafarþing.
Sjá dálk 8 í B-deild Alþingistíðinda. (4)
Minning látinna þingmanna
Aldursforseti (BK):
Samkvæmt venju vil jeg leyfa mjer að geta stuttlega þeirra þingmanna og fyrverandi þingmanna, sem látist hafa síðan síðasta þingi sleit.
Fyrst ljest Jón Þórarinsson fræðslumálastjóri; ljest hann 12. júní f. á.
Hann var fæddur á Mel í Miðfirði 24. febrúar 1854. Hann tók stúdentspróf 1877 og heimspekipróf 1878. Las síðan guðfræði við Hafnarháskóla 1877–1880, las síðan uppeldisfræði til ársins 1882 og ferðaðist til Þýskalands og Englands í þeim erindum 1881–1882.
1882–1907 var hann skólastjóri í Flensborg. Þá ferðaðist hann um Norðurlönd og dvaldi þar við ýmsa skóla árið 1907–1908 og var síðan skipaður „umsjónarmaður með fræðslumálum landsins“ frá 1. júní 1908, og hjelt því embætti til dauðadags.
Í hreppsnefnd Garðahrepps var hann um hríð, og kosinn var hann fulltrúi á Þingvallafund fyrir Gullbringu- og Kjósarsýslu árið 1886.
Í milliþinganefnd var hann kosinn árið 1886–'87 til að undirbúa lög um alþýðufræðslu.
Þingmaður var hann fyrir Gullbringu- og Kjósarsýslu árin 1886–1900.
Jón Þórarinsson naut jafnan mikillar virðingar og vinsælda, bæði sem þingmaður og embættismaður.
Þar næst ljest Jón Magnússon forsætisráðherra 23. júní f. á.
Hann var fæddur á Múla í Aðaldal 16. janúar 1859. Árið 1875 gekk hann í latínuskólann og tók stúdentspróf 1881 með I. einkunn. Las hann lög um 3 ára skeið við Hafnarháskóla, en hvarf frá því námi um tíma, og varð 1884 ritari hjá Júlíusi amtmanni Havsteen á Akureyri til ársins 1889. En það ár fór hann aftur til Hafnar og lauk lögfræðinámi við Hafnarháskóla á tveim árum. Tók hann próf með hárri I. einkunn 1891. Sama ár var honum veitt sýslumannsembættið í Vestmannaeyjum, og gegndi hann því embætti í 5 ár.
1896 varð Jón Magnússon landshöfðingaritari, og gegndi hann því embætti til ársbyrjunar 1904, er landshöfðingjaembættið var lagt niður.
Skrifstofustjóri í stjórnarráðinu varð hann þar næst til ársbyrjunar 1909, en tók við bæjarfógetaembættinu í Reykjavík sama ár og gegndi því til ársbyrjunar 1917.
Í milliþinganefnd í fátækra- og sveitarstjórnarmálum var hann kosinn 1901 og varð formaður hennar eftir fráfall Páls amtmanns Briems. Og 1907 var hann kosinn í sambandslaganefndina.
þingmaður var Jón Magnússon fyrir Vestmannaeyjasýslu árin 1902–1913, en 1914 var hann kosinn þingmaður í Reykjavík. Og loks hlaut hann kosningu við landskjörið 1922.
Forsætisráðherra var hann 1917–1922, og aftur 1924 til dauðadags.
Jón Magnússon var jafnan talinn gáfaður maður og hygginn, sjerstaklega geðfeldur í umgengni, og einn af best mentuðu mönnum samtíðar sinnar á stjórnmála- og lögfræðisviðinu.
Næstur honum ljest Kristján Jónsson dómstjóri hæstarjettar. Hann ljest 2. júlí f. á.
Kristján Jónsson var fæddur 4. mars 1852 að Gautlöndum við Mývatn. Hann gekk í latínuskólann árið 1865 og útskrifaðist þaðan 1870, 18 ára gamall, með hárri I. einkunn. Fór hann síðan til Hafnarháskóla og lauk þar embættisprófi í lögfræði 1. júní 1875, einnig með hárri I. einkunn. Varð hann þá í bili starfsmaður hjá landfógeta, en 16. ágúst 1878 var honum veitt Gullbringu- og Kjósarsýsla. Gegndi hann því embætti í 8 ár, eða til 28. júlí 1886, en þá var hann skipaður 2. meðdómari og dómsmálaritari í yfirdóminum. 16. apríl 1889 varð hann 1. meðdómari í yfirdóminum, og dómstjóri varð hann 30. mars 1908. Var hann dómstjóri til 1911, er hann varð ráðherra, og síðan frá 1912, er hann ljet af ráðherrastörfum, og til þess er yfirdómurinn var lagður niður í árslok 1919.
1. desember 1919 var hann skipaður dómstjóri í hæstarjetti, og gegndi hann því embætti til dauðadags.
Settur þar hann amtmaður sunnan og vestan frá 1. okt. 1891 til 30. júní 1894.
Endurskoðandi landsreikninganna var hann kosinn af efri deild 1889, 1891 og 1893.
Gæslustjóri við Landsbankann var hann frá 1898 til 1909, og ennfremur kosinn til þess sama starfa 1911, en sagði því af sjer skömmu síðar, er hann varð ráðherra.
Bankastjóri í Íslandsbanka var hann árin 1912 til 1914. Í niðurjöfnunarnefnd Reykjavíkur sat hann frá 1896–1902, og var formaður hennar. í bæjarstjórn sat hann frá 1903–1910 og hafði stjórn fátækramálanna á hendi árin 1905–1908. Kennari var hann í kirkjurjetti við prestaskólann árin 1889–1908, mörg ár í stjórnarnefnd Landsbókasafnsins og forseti Reykjavíkurdeildar Bókmentafjelagsins frá 1904–1909. Skipaður var hann í milliþinganefnd í kirkjumálum 22. apríl 1904.
Frá 1893 til 1903 sat hann á Alþingi sem konungkjörinn þingmaður. 1908 var hann kosinn á þing fyrir Borgarfjarðarsýslu, endurkosinn var hann árið 1911 og sat á þingi til 1913. Eftir það bauð hann sig ekki fram til þings. Ráðherra varð hann 14. mars 1911 og gegndi því embætti til 1. júlí 1912. Forseti efri deildar var hann á þinginu 1909.
Kristján Jónsson var sjerlega vel gefinn maður bæði að gáfum og mannkostum, enda naut hann almennra vinsælda og virðingar, og reynsla mín var sú af honum, að jeg hefi sjaldan setið á þingi með jafnskírum og rjettsýnum þingmanni og honum.
Þá ljest Bjarni Jónsson frá Vogi 18. júlí f. á.
Hann var fæddur á Miðmörk undir Eyjafjöllum 13. okt. 1863. Gekk hann í latínuskólann, í 3. bekk, og útskrifaðist þaðan árið 1888 með hæstu I. einkunn. Sama ár gekk hann á Hafnarháskóla og las þar grísku, latínu og þýsku, og tók embættispróf í þeim málum 1894. Þá fluttist hann heim og gegndi kenslustörfum við latínuskólann árin 1895–1905. Varð viðskiftaráðunautur landsins frá 1909 –1912, og kennari við háskóla Íslands í grísku og latínu frá 1915 til dauðadags. Hann átti sæti í bankaráði Íslandsbanka um margra ára skeið og var síðast kosinn til þess starfa 1924, og þá til 12 ára. Hann var fyrst kosinn á þing í Dalasýslu haustið 1908 og hjelt því þingsæti óslitið til dauðadags.
Í dansk-íslensku ráðgjafarnefndina var hann kosinn 1918, er dansk-íslensku sambandslögin voru samþykt, og hjelt því sæti til dauðadags.
Bjarni Jónsson var frábær gáfu- og mælskumaður og fylginn sjer, og fór í enga launkofa með skoðanir sínar á stjórnmálum. Hann var ótrauður vörður sjálfstæðis Íslands og sterk stoð lista og vísinda.
Og loks ljest prófastur Eggert Pálsson 6. ágúst f. á.
Hann var fæddur 6. okt. 1864 að Meðalfelli í Kjós. Hann gekk í latínuskólann haustið 1880 og útskrifaðist þaðan vorið 1886. Gekk í prestaskólann sama ár og útskrifaðist þaðan árið 1888 með I. einkunn. Hann vígðist að Breiðabólsstað í Fljótshlíð árið 1889 og var þar prestur til dauðadags.
Prófastur var hann skipaður árið 1918.
Hann sat í hreppsnefnd 6 fyrstu árin, þar af 3 ár sem oddviti. Sýslunefndarmaður varð hann 1910 og hjelt því starfi til dauðadags. Auk þess hafði hann ýmsum fleiri störfum að gegna í þarfir hjeraðs síns. Hann var þingmaður Rangárvallasýslu óslitið frá 1902–1918 og svo aftur frá 1923 til dauðadags. Eggert Pálsson hafði mjög notasælar gáfur, vel starfhæfur og atorkusamur. Mátti því telja hann meðal nýtustu þingmanna.
(Þingmenn vottuðu virðing minningu þessara manna með því að standa upp).
Að þessu loknu skýrði aldursforseti frá, að vegna fjarvistar þeirra 5 þingmanna, sem ókomnir voru til þings, væri þessum fundi frestað til kl. 5 síðdegis, í vændum þess, að þeir yrðu þá komnir.
Kl. 5 síðd. var fundinum fram haldið. Voru þá til þings komnir þeir þingmenn, sem ókomnir voru við þingsetningu, og voru þingmenn allir á fundi, aðrir en Magnús Guðmundsson, 1. þm. Skagf., en hann kom á fundinn eftir að lokið var rannsókn kjörbrjefa.
Aldursforseti kvaddi sjer til aðstoðar sem fundarskrifara þá Jóhannes Jóhannesson, þm. Seyðf., og Þorleif Jónsson, þm. A.-Sk.