02.03.1928
Neðri deild: 37. fundur, 40. löggjafarþing.
Sjá dálk 655 í B-deild Alþingistíðinda. (118)
1. mál, fjárlög 1929
Hjeðinn Valdimarsson:
Jeg get ekki sjeð, að þótt borðfje konungs hafi verið greitt í dönskum krónum undanfarið, að það leiðrjetti að nokkru leyti það lagabrot að greiða fjárhæð í dönskum krónum, sem ákveðin er í íslenskum krónum í fjárlögum. (MG: Þetta er samþykt í landsreikningum). Jú, landsreikningarnir eru samþ., en þar er hvergi gerð grein fyrir gengismismun á konungsmötum sjerstaklega, heldur er alt fært í sameiginlegri upphæð yfir gengismismun, án þess að sjáist, að greitt hafi verið 14–15 þús. kr. meira en rjett er til konungsmötu. (MG: Yfirskoðunarmennirnir hafa sjeð það). Já, þeir hafa sjeð það, en þeir hafa ekki gert aths. um það. Alþingi á hjer að ráða, en ekki þeir, Enda er það einkennilegt, ef hjer ætti að taka þessar 60 þús. kr. út úr fjárlögum og greiða þær í dönskum krónum, fremur en aðrar upphæðir.
Þá vil jeg svara hv. frsm. nokkrum orðum. Hann dró í efa, að jeg færi rjett með, hve skólagjöld hefðu verið mikil síðasta ár. Jeg hefi hjer fyrir mjer brjef rektors frá 5. nóv. 1927, þar sem svo segir:
„Í skólagjöld fyrir síðasta skólaár er innkomið 23875 kr.; þar frá dragast 4200 kr. endurgreiddar efnalitlum og efnilegum nemendum, svo að eftir verða 19675 kr. Enn hafa ekki allir nemendur greitt gjald fyrir umliðið ár; jeg býst þó ekki við, að meira fáist inn en 225 kr. í viðbót við það, sem komið er, svo að alls fengist þá nettó í skólagjöld 19900 kr.“
Þetta er síðasta árið, sem reikningar eru komnir yfir. Yfirlitsskýrsla fjmrh. er ekki endanleg fyrir 1927. En mjer til undrunar kemur það, sem þar stendur, ekki heim við landsreikningana. Sýnist þar, að mentaskólanemendur hafi ekki greitt nema 21 þús. kr. í skólagjöld síðasta ár, en þeir hafa greitt í alt 23 þús. (MG: Það, sem fram yfir er, hefir verið innborgað síðan um áramót). Svo kann að vera. En þetta sýnir, að skólagjöldin nema meiru en 15 þús. kr. á ári og að þau eru allþungur skattur á fróðleiksfýsn ungra manna.