20.03.1928
Neðri deild: 52. fundur, 40. löggjafarþing.
Sjá dálk 4110 í B-deild Alþingistíðinda. (3612)
131. mál, dragnótaveiði í landhelgi
Frsm. (Jörundur Brynjólfsson):
Jeg þarf ekki að fara mörgum orðum um þetta mál; greinargerð sú, er frv. fylgir, er svo ítarleg, að ætla má að nægt geti að vísa til hennar.
Sjútvn. hefir lagt til, að þetta frv. næði fram að ganga. Meiri hl. vill gera á því lítilsháttar breytingu, en 2 hv. nefndarmenn vilja gera frekari breytingar á því, og mun jeg víkja máli mínu dálítið að þessum brtt.
Þær brtt., sem nefndin ber fram, má sjá á þskj. 481.
Sú fyrsta er við 1. gr. frv. og er á þá leið, að nánar er til tekið, hverskonar veiðifæri er átt við með frv., og er það skilgreint svo vel, að menn þurfa ekki að vera í neinum vafa um það.
Þá er 2. brtt. um að 2. gr. falli burt. Það þótti rjett að hafa þetta ekki eins einskorðað og til var tekið f frv. og því ekki þörf á að láta 2. gr. standa.
Þá er 3. brtt., við 3. gr., um að það sje tekið fram, hverskonar veiðiskap megi stunda og með hvaða veiðitækjum.
Eigendum og nothöfum jarða, er að sjó liggja, sje heimilt að nota ádráttarnætur og draga þær á land. Ennfremur sje heimilt að króa af síld og ufsa, við land og veiða síld í landhelgi með hringnót, þótt til botns taki.
Nefndin komst að þeirri niðurstöðu, að ekki væri ástæða til þess að amast við síldveiði í landhelgi með herpinót, en frekari veiðiskap má ekki stunda. Þá er og í þessari brtt. gert ráð fyrir því, að atvmrh. geti veitt leyfi til að nota dragnætur í landhelgi til vísindalegra rannsókna, en þó skal það leyfi ætíð tímabundið.
Loks er síðasta brtt., að sektir renni í fiskiveiðasjóð, en ekki í landhelgisjóð. Fiskiveiðasjóður er svo þörf stofnun, að ekki sýnist ástæða til þess að amast við því að hann fái þessar tekjur.
Tveir hv. nefndarmenn fallast að vísu á þessar brtt., en vilja, að heimilt sje að stunda dragnótaveiði frá 1. september til 30. nóvember fyrir þeim hjeruðum, þar sem dragnótaveiði hefir verið stunduð hingað til.
Þeir telja, að þetta algerða bann kunni að einhverju leyti að gera tjón þeim mönnum, sem byrjað hafa á þessum veiðiskap.
Meiri hl. nefndarinnar vill ekki neita því, að þetta geti átt sjer stað. Það má vel vera, að einhverjir menn hafi þegar útvegað sjer þessi tæki, og það er síður en svo, að meiri hl. sje ljúft að ganga á hag manna.
En eftir þeim upplýsingum, sem nefndin hefir fengið, eru það mjög fáir menn, sem svo er ástatt um, að illa verði úti þótt algert bann sje lögfest.
Það er að vísu hart að setja lög, sem skerða hagsmuni einstaklinganna, en það er ekki altaf hægt að gera við því, þótt svo kunni að fara. En um þetta mál getur svo farið, að að því reki, að ekki sje hægt að komast hjá því að banna þennan veiðiskap algerlega, og þá getur vel verið, að þeir sjeu orðnir fleiri en nú, sem útvegað hafa sjer þessi tæki, svo að bannið komi þá harðar niður en þótt það væri nú í lög tekið. Skal jeg nú víkja nokkuð að ástæðunum að þess.
Um skeið hefir þessi veiðiskapur verið stundaður hjer við land, og meir af erlendum mönnum en innlendum. Í sumum hjeruðum hefir verið allmikið um kolaveiði, svo að menn við sjó hafa átt vísan talsverðan afla.
En síðan farið var að reka þennan veiðiskap í stórum stíl, og eins og jeg hefi þegar tekið fram, mest af útlendingum, þá hefir veiðin að mestu leyti horfið.
Í þeim fjörðum, þar sem þessi veiði hefir verið stunduð, hafa erlend skip legið á víkum og vogum inni og sargað stundum langt fram á haust, eftir því, hvernig gengd og veðrátta hefir hagað sjer.
Nú er svo komið sumstaðar við landið, að þar, sem áður var mikið kola, eru þeir alveg horfnir. Það er opinbert leyndarmál, að erlendis er mikill undirbúningur undir að stunda þessa veiði af meira kappi í sumar en nokkru sinni áður. Og það þarf engum getum að því að leiða, hvaða verkanir þetta hefir á fiskigöngurnar og hverra hagsmuna innlendir menn hafa að gæta í þessu efni. Og þótt þessi veiði verði ekki rekin í stórum stíl í sumar, benda ummæli erlendra blaða til þess, að veiðiskapurinn verði aukinn mjög á næstunni. Þar sem margt bendir til, að veiðin spillist á skömmum tíma og út fyrir lítur, að innlendir menn muni hafa litlar tekjur af þessum veiðiskap, virðist það ekki rjett að gefa nokkrum innlendum manni nje útlendum undir fótinn með því að leyfa veiðirjett, sem strax verður afnuminn. Því er rjett að banna þetta strax, áður en meiri spjöll eru að orðin, og banni verður ekki við komið með öðru móti en því að láta eitt yfir alla ganga. Þess vegna virðist mjer og tveim öðrum úr sjútvn. varlegast að taka fyrir veiðina strax. Þótt brtt. 520 verði samþ., er það samt til bóta frá því, sem nú er, þar sem dragnótaveiði er leyfð. En þó að þetta sje framför, tel jeg það ekki nóg og vona, að deildin sýni þá varfærni að samþ. till. sjútvn., þær sem eru á þskj. 481.