22.03.1929
Neðri deild: 29. fundur, 41. löggjafarþing.
Sjá dálk 34 í D-deild Alþingistíðinda. (3573)
41. mál, aukin landhelgisgæsla
Pjetur Ottesen:
Jeg gat þess við fyrri hl. þessarar umr., að mjer þætti kröfunum um aukna landhelgisgæslu við Faxaflóa markaður alt of þröngur bás með því að einskorða þær við þau mið, sem Reykvíkingar sækja einir á. N. hefir nú tekið bendingu mína til greina, og gerir hún ráð fyrir, að gæslan verði miðuð við þarfir bátaútvegsmanna við innanverðan flóann án sjerstakra takmarka. Þetta er auðvitað sjálfsagt, því að ef efla á gæsluna, þá verður hún að sjálfsögðu að geta komið öllum þeim að notum, sem fiskiveiðar stunda við innanverðan Faxaflóa, hvort sem er á róðrarbátum eða vjelbátum. Og engum blandast hugur um, að mikil þörf er á vernd fyrir þessa báta; veiðarfæri þeirra og aflafengur eru í hershöndum, ef þeir njóta ekki einhverrar slíkrar verndar. Mjer virðist það svæði, sem eftirlitið þurfi að aukast á, vera einkum meðfram landhelgislínunni frá Seltjarnamesi og vestur að Þormóðsskeri. Það hefir verið tekið fram, að sömuleiðis sje brýn þörf aukinnar gæslu á miðunum fram af Vatnsleysuströnd, svokölluðum Strandaleir. Þessi bátur ætti og jafnframt að geta haft þar nokkurt eftirlit, og þar sem ganga má út frá, að báturinn, sem hefir á hendi landhelgisgæsluna í Norðsjónum, geti og haft eftirlit í Leirusjónum, þá verður að telja, að fengin sje með þessu nauðsynleg vernd fyrir smábátaútveginn við Faxaflóa. En hitt er alls ófullnægjandi, að ætla einum báti að hafa á hendi vörsluna við innan- og sunnanverðan flóann, enda kemur það skýrt fram í nál., því n. vill ekki draga úr þeirri sjergæslu, sem nú er á sunnanverðum flóanum. Vitanlega kemur sú landhelgisgæsla, sem framkvæmd er með mótorbátum, því aðeins að gagni, að bátarnir hafi ekki stórt svæði til yfirferðar. Í till. er gert ráð fyrir, að varslan standi yfir frá 1. ág. til 1. nóv. Eftir mínum kunnugleika til þessara mála er þetta tímabil ekki heppilegt. Það er oftar þörf gæslu en á þeim tiltekna tíma. Og mig undrar það, að flm. skuli hafa flutt till. á þessum grundvelli hvað tímatakmörk snertir. Þorskveiðar eru stundaðar hjeðan aðallega á öðrum tíma árs, nefnilega frá því í aprílbyrjun og til loka, en þá tekur við vorvertíðin, frá lokum til 24. júní. Þetta er vanalega mjög aflasælt tímabil fyrir smábátana. N. hefir lagt til að breyta þessu tímatakmarki og fært það nokkuð í áttina til þess, er betur fór, en þó hvergi svo að nægi. Annars er það erfitt að koma því við, að hafa samfelda 4½ mánaðar gæslu, svo að siglt verði fyrir öll sker í þessu efni. Til þess þyrfti tíminn að vera lengri. En jeg legg áherslu á, að ef til framkvæmda kemur, þá verði fyrst og fremst farið eftir óskum þeirra, sem njóta eiga verndarinnar, hvað þetta snertir, enda munu þeir ekki láta á sjer standa um að gera till. um, hvernig vörnunum skuli best hagað. Jeg álít þetta tímabil n. alls ekki heppilegasta tímann. Mjer virðist nauðsynlegt, að slík landhelgisgæsla yrði hafin strax í apríl.
Viðvíkjandi því atriði í nál. og ræðu frsm., að landhelgisgæslubáturinn ætti jafnframt að hafa björgunarstarfsemi á hendi, þá vil jeg taka það fram, að að mínu áliti er hjer um meginatriði að ræða. Það er enn ekki fengin full reynsla fyrir því, hvernig opnir vjelbátar reynast, þegar í harðbakka slær. Í fyrstu var vjelbátaútgerðin einkum rekin með opnum bátum, en þeir reyndust hættulegir. Þar sem löng sjósókn var, voru þeir lagðir niður og þiljubátar komu í staðinn. En nú hafa menn aftur tekið upp opna vjelbáta, og þó þeir sjeu hentugir og ekki óöruggir innfjarða og þar, sem sjór er að jafnaði eigi mjög úfinn, þá má búast við, að hið sama komi í ljós, sem áður var, að alláhættusamt reynist að sækja á þeim um langan veg og þar sem slæmt sjóhaf er eins og hjer við Faxaflóa. Það er þess vegna áreiðanlega rjett hjá hv. frsm., að slíkur eftirlitsbátur gæti orðið að miklu liði til þess að hjálpa smábátum, ef þeim hlektist eitthvað á. Jeg verð því og að leggja mjög mikla áherslu á þessa hlið málsins.