25.01.1930
Neðri deild: 5. fundur, 42. löggjafarþing.
Sjá dálk 1438 í B-deild Alþingistíðinda. (1910)
7. mál, refaveiðar og refarækt
Jörundur Brynjólfsson:
Okkur nm., sem um þetta mál áttum að fjalla, kom víst aldrei til hugar, að við mundum þekkja til hlítar öll þau atriði, sem snert geta þetta mál. En við reyndum að taka tillit til þeirrar vitneskju, sem við höfðum um málið, og ég vona, að okkur hafi tekizt sæmilega með þau atriði, sem þekking okkar náði til. Hv. þm. hafa nú þegar drepið á ýms atriði frv., og jafnvel látið það álit sitt í ljós, að I. kafli þess tæki í engu fram þeim reglugerðum, sem nú eru til um refaveiðar. Ég hygg þó, að þetta muni vera ofmælt. Reglugerðarákvæðin munu víða vera ófullkomin og erfið til framkvæmda. Er því tvímælalaust betra að setja almenn lög um þetta efni, og þá um leið um refaeldi. Hitt má vera, að frv. þessu sé ábótavant, og er þá hlutverk landbn. að færa það í betra horf eftir till. þeirra hv. þm., er betur vita.
Hv. þm. Borgf. drap á það atriði, sem mþn. var allsendis ókunnugt um, er hún samdi frv. þetta, að til væru menn, sem í algerðu heimildarleysi færu inn á annara manna lönd og gerðust þar grenjaþjófar. Um þetta heyrði ég fyrst fyrir fáum dögum. Ef okkur nm. hefði verið þetta kunnugt, er við sömdum frv., þá hefðum við eflaust látið 3. gr. frv. kveða nánar á um þetta. Að vísu held ég, að enda þótt frv. verði gert að lögum í núverandi búningi, þá nái þó ákvæði 3. gr. til þessa, og sektarákvæði 15. gr., þar sem slíkt yrði vafalaust talið undir ólöglega meðferð á grenjum. En vitanlega hefi ég ekkert á móti því, að þetta sé nákvæmar orðað.
Hv. þm. N.-Ísf. talaði um II. kafla frv. Út af því vil ég benda á, að ákvæði 12. gr., að aðeins megi flytja út mórauða yrðlinga af beztu tegund, eru sett af því, að mþn. var kunnugt um, að Norðmenn hafa keypt hér misjafna yrðlinga og selt þá síðan, þannig að betri yrðlingana hafa þeir talið grænlenzka, en þá verri íslenzka. Þótti því rétt að leyfa ekki útflutning á yrðlingum nema af beztu gerð. En öll fullorðin dýr má flytja út eftir sem áður, ef þau eru heilbrigð.
Hv. þm. Barð. talaði einna flest aðfinnsluorð um frv. En ég saknaði þess þó, að hann drap á fá atriði máli sínu til sönnunar. Hv. þm. taldi, að frv. tæki í engu fram reglugerðum um refaveiðar eða refaeldi. Ég vil þó benda honum á það, að í einni sýslu sluppu yrðlingar úr gæzlu. Var yfir því kært. En sýslumaður þar kvaðst ekkert geta í því gert, því engin refsiákvæði væru til í lögum, sem hægt væri að beita gegn því. Heildarlög um þetta efni eru því nauðsynleg. Þá þótti hv. þm. óþarfi að verðlauna dráp á hlaupadýri, og kvaðst ekki kannast við merkingu þess orðs. Ég held nú samt, að það sé landskunnugt og gamalt í málinu, og þýði aldrei nema hið sama: dýr, sem ekki er við greni. Venjulega hér sunnanlands eru dýr þessi unnin á þeim tíma, sem skinnin eru lítils virði, og þó stundum haft mikið fyrir þeim. Ég held því varla, að þessi litlu verðlaun séu teljandi eftir.
Þá taldi sami hv. þm. ákvæði 9. gr. fullströng. Játaði þó, að fyrir gæti komið í aftaka vetrum, að samísa yrði við land. Þetta hefir einmitt komið fyrir og valdið skaða. En það má aldrei koma fyrir, og því er það ekki talin örugg gæzla í frv., nema girðing sé líka. Ég bjóst satt að segja ekki við því, að neinn hefði við það að athuga, þótt gæzla refa sé gerð alveg örugg.
Eins og allir vita, er hér um útrýmingu á skaðræðisdýri að ræða. Eiga allir sauðfjáreigendur því of mikið í húfi, ef einstaklingar eru látnir sjálfráðir um það mál. Verður efalaust tryggilegast um þetta búið með allsherjarlögum. Er auðvitað sjálfsagt að vanda sem bezt til þeirra, og er ég þakklátur fyrir allar bendingar, sem miða í þá átt að gera lögin sem bezt úr garði.