17.02.1930
Efri deild: 27. fundur, 42. löggjafarþing.
Sjá dálk 1198 í B-deild Alþingistíðinda. (971)
5. mál, sveitabankar
Björn Kristjánsson:
Ég ætla mér ekki að fara að þjarka um þetta mál, en vil þó gera nokkrar aths. við ræðu hv. frsm.
Hv. frsm. las upp heillanga meðmælaromsu um dönsku lánsfélögin (Kreditforeninger) þessu frv. til stuðnings. Dönsku lánsfélögunum í sveit er þannig fyrir komið, að nokkrir stórbændur taka sameiginlega lán út á jarðir sínar, og gefa út „obligationer“ til þess að geta fengið ódýr lán. Samábyrgð sú, sem sá félagsskapur byggist á, er alveg frjálst samkomulag, án þess landslög fyrirskipi neitt um hana, því dönsk lög fyrirskipa ekki neitt um, að menn skuli ganga í samábyrgð, ekki fremur en annara landa lög. Samanburðurinn á því ekki við.
Um það ákvæði frv., að sveitabankar hafi fjárnámsrétt fyrir öllum kröfum á hendur félagsmönum sínum, er það að segja, að með því eru allir þeir, sem í félögin ganga, sviptir þeirri réttarvernd, sem hingað til hefir verið lagt mikið upp úr, og sem öll síðuð lönd telja ómissandi.
Öðru í ræðu hv. frsm. finn ég enga ástæðu til að svara, en vísa til aðalræðu minnar.