07.04.1931
Neðri deild: 40. fundur, 43. löggjafarþing.
Sjá dálk 55 í C-deild Alþingistíðinda. (324)
123. mál, dragnótaveiðar
Benedikt Sveinsson:
Miklar umr. hafa dunið yfir síðan ég talaði síðast, og hefir hinn málsnari þm. Ísaf. reynt að verja sitt mal, en það verð ég að segja, að ekki hefir honum í annað sinn tekizt það lakar.
Hv. þm. byrjaði á því að áfellast mig fyrir það, að ég hefði ekki fært rök fyrir þeirri fullyrðingu, að fiskimenn víðsvegar um land óskuðu eftir því, að frv. þetta næði ekki fram að ganga. Ég get auðvitað ekki sagt, að ég hafi yfirlýsingar frá öllum fiskimönnum á Íslandi, en ég hefi yfirlýsingar margra fjölmennra funda víðsvegar af landinu. Hv. þm. Ísaf. getur aftur á móti ekki bent á fylgi neinna funda við frv. sitt, nema fundar þess í Keflavík, er ég benti honum á, auk ummæla fiskiþingsins um 8. gr. l. Þetta er sýnishorn af röksemdafærslu hv. flm. Hefir hann óþægileg endaskipti á hlutunum, er hann bregður mér um röksemdaþrot í þessu mali, því að sönnunarskyldan hvílir á honum, að sanna það, er hann segir í grg. frv. síns, að fjöldi manna óski nýbreytinga á lögunum í umrædda átt, en hefir svo ekki fyrir sig að bera svo mikið sem þrjátíu hræður í öllu landinu.
Þá minntist hv. þm. á fundinn á Norðfirði. Ekki getur hv. þm. átt við þær raddir í grg. sinni fyrir frv., því að þær komu ekki fram fyrr en eftir að frv. hafði verið útbýtt, svo að ekki er það nein sönnun fyrir ummælum hv. þm. Og þó að Austfirðingar þessir sjái sér einhvern hag í því, að frv. verði samþ., birtist þó í tillögu þeirra eigi alllítill geigur við það, því að þeir komast þannig að orði:
„Vill fundurinn benda hinu háa Alþingi á, að varhugavert sé að opna landhelgina fyrir stærri skipum, ekki sízt bar sem sambandsþjóð vor hefir mikinn og fullkominn útbúnað til slíkra veiða“.
Þá er fundurinn og mótfallinn því, að 8. gr. sé felld niður, og segir svo: „Ennfremur samþykkir fundurinn, að 8. gr. 1. nr. 55 frá 7. maí 1928 sé ekki felld úr gildi“.
Í þessa fundargerð er hv. flm. að vísa til sönnunar um fylgi frv. síns meðal þjóðarinnar. ég býst nú við, að flestum muni þykja þetta allmögur meðmæli með því að opna landhelgina fyrir öðrum þjóðum og afnema 8. gr.
Þá vildi hv. flm. gera lítið úr samþykktum Skagfirðiriga um þetta mal. Var líkast því, að hv. flm. vildi ætla, að skoðanir þeirra væru eingöngu byggðar á einu símskeyti frá mér til sýslumanns, og að þeir hefðu aldrei heyrt dragnótaveiðar nefndar á nafn fyrr. En hv. flm. gleymir því, að sími liggur héðan og norður í Skagafjörð og að daglega berast skeytasendingar á milli. Og þá er margir menn safnast saman á fundi norður í Skagafirði, þá láta menn sér varla nægja stutt skeyti frá mér til fullnaðarþekkingar um mikilvæg þingmal, þótt það sé hvorttveggja á íslenzka tungu og á latinu, og þó að ég sé mönnum að góðu kunnur þar sem annarsstaðar á landinu. En Skagfirðingar hafa reynslu í þessu máli. Þeir hafa ekki ennþá gleymt því, hvernig skipin upprættu kolann í Skagafirði með dragnótum, áður en bannið gegn þeim var sett. Ég held, að fáir gangi þess duldir, að Danir hafa mikinn viðbúnað til þess að efla fiskiveiðar sínar við Grænland. Færeyingar hafa sótt þangað undanfarin sumur á nær því tveim hundruðum skipa, og stunda þeir árl. veiðar hér við land áður þeir fari til Grænlands og síðan er þeir koma þaðan aftur. Það væri því mjög hentugt fyrir þá að stunda dragnótaveiðar hér við land þann tíma, sem þeir eru eigi við veiðiskap við Grænland.
Eins og ég sagði áður, er nú mikill áhugi í Danmörku fyrir Norðurhafsveiðum. Í febr. síðastl. stofnuðu Danir banka með 25 millj. kr. höfuðstól, til þess að efla og styðja fiskiveiðar sínar á norðurveg um. Útlánsvextir bankans eru 41/2%. Held ég, að þessi banki standi Útvegsbanka vorum fullkomlega á sporði, eða treystir hv. 3. þm. Reykv. sér til þess að keppa við hann? Getur Útvegsbankinn látið hérlendum mönnum sömu kjör í té? Annað heyrðist mér á Vestmannaeyingum, sem ekkert höfðu fengið lánað þaðan til útvegs síns frá nýári og allt til þess, er þm. þeirra kom til þings um miðjan febrúarmanuð. Nei, við verðum að ræða um mál þetta í alvoru og reyna að skilja orsakasambandið milli hlutanna. Hér er um að ræða vaxandi útveg hjá þjóð, sem kalla mætti stóra veiðiþjóð í samanburði við oss, þar sem hún hefir margfalt meira auðmagn og meiri kunnáttu og leikni í að fara með þau veiðitæki, er þarf til dragnótaveiða, heldur en ver.
Hvað Grænlandi viðvíkur, þá vil ég benda á það, að afli hefir verið þar mjög stopull og miklu óvissara að stunda þar veiðar heldur en við Ísland. Því var haldið fram til skamms tíma, að enginn fiskur væri við Grænland til neinna drátta, en eftir að Norðmenn og Englendingar fóru að veiða þar, kom í ljós, að stundum er þar mjög mikil veiði. Ganga þá stórar fiskitorfur á vissum aldri. En svo koma ár, að enginn fiskur sest á sveimi, er fæðzt hafi upp sum árabil. Virðast klakskilyrði því vera bar mjög stopul, og af því leiðir, að jafnan má búast við, að veiði bregðist þar um viss tímabil. Og þegar Danir hafa komið sér upp miklum skipastól og rammauknum banka, sem lánar út með beztu kjörum, og eru teknir að stunda þessar veiðar af kappi, er gefið mál, að þeir verða að fara á næsta stað, ef veiði bregzt við Grænland, — og það er Ísland. Fyrir hominem sapientem er það því augljóst, að samband er milli þessara hluta. Þetta veit ég og, að sýslumaður þeirra Skagfirðinga hefir skilið. Að hann hafi farið að hengja upp á vegg þetta skeyti, sem ég sendi honum, þykir mér allskáldskaparkennt, þó að ég hinsvegar vilji ekki rengja hv. þm. Ísaf. (HG: Ég sagði það nú reyndar ekki, heldur að sýslumaðurinn hefði látið þá skýringu fylgja fundarboðinu, að Danir ætluðu að fara að sölsa Ísland undir sig). Þetta atriði skiptir ekki heldur neinu meginmáli, heldur hitt, að hér er um enga hendingu að ræða, en þvert á móti fasta viðburðaröð, því að Danir hafa nú hafið rammaukinn viðbúnað til þess að hagnýta sér sem bezt þessar veiðar hér á norðurvegum.
Þá var hv. þm. Ísaf. að áfellast mig fyrir það, að ég vantreysti Íslendingum til þess að læra dragnotaveiðar, svo sem Danir kynnu með þær veiðar að fara. Sagði ég ekkert í þessa átt, enda geng ég þess ódulinn, að ef Íslendingar fara á annað borð að stunda þessar veiðar, muni þeim fljótlega lærast þær og þeir verða jafnhlutgengir öðrum þjóðum við þær athafnir. En því er ekki til að dreifa eins og stendur.
Ég sé, að sá tími, sem hæstv. forseti ætlaði mér, er liðinn, og mun ég því láta hér hlé á ræðu minni, og vænti ég þess jafnframt, að hæstv. forseti gefi mér færi síðar til þess að ljúka máli mínu, en það þarf ekki mín vegna að verða fyrr en upp úr sumarmálum. [Frh.]