13.08.1931
Efri deild: 28. fundur, 44. löggjafarþing.
Sjá dálk 414 í C-deild Alþingistíðinda. (2500)
265. mál, umboðslaun opinberra starfsmanna
Flm. (Jón Baldvinsson):
Það má vera stutt umr. um þetta frv. af minni hálfu nú, því það var talsvert um það rætt í gær, í sambandi við till., sem hv. 1. landsk. bar fram við frv. um tóbakseinkasöluna. Var þar gerð talsverð grein fyrir því, hvernig stæði á því, að þetta frv. væri fram komið, og að til þess lægju margar ástæður, svo sem sá efi sumra manna, að þau lög, sem nú gilda, banni eigi starfsmönnum ríkisins að taka við þóknun eða umboðslaunum frá þeim, sem fyrirtækin skipta við. Ég lýsti því þá yfir, að ég álíti, að þetta ætti ekki að eiga sér stað, og ef svo væri, þá ætti að fyrirbyggja það með löggjöf, en svo víðtækri, að hún næði til allra starfsmanna ríkisins, en auk þess til allra annara opinberra starfsmanna, svo sem sveitar- og bæjarfélaga. Þetta frv. tekur einnig til forstöðumanna og starfsmanna fyrirtækja ríkissjóðs og bæjar- og sveitarfélaga, og til fyrirtækis, sem ekki er nú ríkisfyrirtæki, en nátengt ríkinu, svo sem Síldareinkasölu Íslands, og svo til forstöðumanna og starfsmanna samvinnufélaganna. Ég álít, að þeir eigi svo mikið skylt við opinbera starfsmenn, af því sumpart, að samvinnufélögin eru sett á stofn með fé almennings og studd af löggjöfinni, og sumpart af því að eins og allir vita, eru samvinnufélögin fyrirtæki, sem allir eiga aðgang að, og almenningur á því mikið undir, að vel sé farið með það, sem þessir menn hafa til umráða. Það er ætlazt til að leggja sömu refsingu við því, ef opinberir starfsmenn taka við þóknun utan hjá starfi sínu, eftir þeim ákvæðum, sem þetta frv. felur í sér, eins og ef starfsmenn hinna almennu félaga gera það.
Í 2. gr. frv. er gert ráð fyrir því, án þess ég ætli nú að fara að tala um einstakar gr. frv. —, að jafnþung refsing liggi við, ef brotið er á móti þessum lögum, eins og lögð er í núgildandi hegningarlögum við brotum á móti embættisskyldu, að því er snertir þá starfsmenn ríkisins, er þau lög taka til.
Ég held, að þetta frv. sé ekki svo víðtækt, að hv. þm. ætti að vera það ofvaxið að kynna sér efni þess í fljótu bragði. Ég vil því mælast til, að hv. þm. kynni sér það án þess að það fari til n., þó ég geti hinsvegar ekki móti því mælt, ef tilmæli koma fram um það. En ég álít, að rétt sé að láta það ganga fram nefndarlaust. en ef hv. dm. álíta réttara, að það fari til n., þá vildi ég mælast til, að hún skilaði nál. svo fljótt, að frv. kæmist á skömmum tíma gegnum þingið.
Ég hefi ástæðu til að vænta, að frv. þessu verði tekið með velvilja hér í hv. d., ekki sízt af hv. l. landsk. og fleiri af hans flokki, af því að hann hefir komið hér fram með till., sem fór í svipaða átt, þó hún væri svo ákaflega takmörkuð, að ég gat ekki fylgt henni. Einnig hafa ýmsir menn úr Framsóknarflokknum tekið vel undir þetta mál, svo sem annar aðalforingi flokksins, hv. 5. landsk., svo ég hefi ástæðu til að vænta, að frv. muni sigla hraðbyri gegnum þingið. Ég sé svo ekki ástæðu til að ræða fleira um þetta að sinni og vænti, að n. skili fljótt áliti, ef málinu verður vísað til n. Þetta er 1. umr. málsins hér í hv. d. og svo á það eftir að fara í gegnum hv. Nd., svo málinu þarf að hraða, ef það á að ganga fram á þessu þingi, ef það er rétt, sem heyrzt hefir, að þinginu eigi að slíta innan mjög skamms tíma, jafnvel að því verði slitið innan 10 daga.
Ég vil svo fela mál þetta velvilja hv. d., sem ég hefi ástæðu til að ætla, að sé til staðar, en árétta það, að málið fái hraða afgreiðslu hjá deildinni.