28.04.1932
Neðri deild: 62. fundur, 45. löggjafarþing.
Sjá dálk 580 í C-deild Alþingistíðinda. (3553)
262. mál, vélgæsla á gufuskipum
Frsm. (Guðbrandur Ísberg):
Í fyrri ræðu sinni hafði hv. 4. þm. Reykv. þau orð um vélstjóra, sem starfa með undanþágu, að þeir væru ómenntaðir. Þegar menn tala um menntun í sambandi við vélstjórn, þá eiga menn vitanlega við sérmenntun. Þetta hlýtur hv. þm. að skilja. Er því í rauninni enginn ágreiningur um þetta. Hann taldi það blátt áfram enga sérmenntun, fyrst þessir menn hefðu ekki gengið á skóla, þótt þeir hefðu verið 5 ár eða lengur við vélstjórn. Þó hafa þeir menn að vissu leyti fengið meiri menntun en þeir menn, sem gengið hafa í skólann og eiga eftir að fá hina praktísku reynslu. Hv. þm. lítur svo á, að ef þessum 29 mönnum yrðu veitt vélstjóraréttindi, ef þeir óskuðu þess, þá sé vissa fengin fyrir því, að aðsóknin að vélstjóraskólanum stöðvist að mestu. Nú er það svo með stýrimenn og skipstjóra, að sú stétt er þrefalt fjölmennari en hún strangt tekið þarf að vera, og þó virðist ekki vera neinn hörgull á, að menn gangi í stýrimannaskólann. Ég fæ ekki skilið það, að það séu í rauninni nokkur vandræði, þótt til séu fleiri menn en strangt tekið þarf í stöðurnar, vegna þess að alltaf ganga svo margir úr og innan hópsins, ef þröngur er, finnast ávallt óheppilegir menn, þótt hægt sé að nota þá um stund, af því að aðra vantar. Enn fremur minntist hv. þm. á, að vélstjóraspursmálið væri í rauninni leyst. En svo er ekki. Og það verður ekki leyst fyrr en þeim mönnum, sem veitt hafa verið vélstjóraréttindi með bráðabirgðaskírteini, verður gert kleift að halda áfram starfi sínu. En þó að hér sé um 29 menn að ræða er ekki víst, að allir óski að fá skírteini, þótt þeir gætu það. Má búast við, að margir af þeim reyndu að fara í skólann, ekki sízt ef þeir ættu kost á því, sem lagt er til í 2. gr. frv. og í till. hv. 4. þm. Reykv., og ef þeir að auki mættu eiga von á því, að kennararnir tækju sérstakt tillit til aldurs þeirra, ef þeir yrðu óliðugir við námið, eins og hv. þm. virtist telja sanngjarnt. Annars er það einkennilegt, að hv. 4. þm. Reykv. og aðrir þeir menn, sem fyrir því berjast að útiloka vélstjóra, sem starfað hafa með undanþágu, frá því að gegna áfram vélstjórastörfum, virðast líta svo á, að ef þeir fái skírteini, geti þeir bara gengið um borð í þau skip, sem þeir óska að vera á, og setzt þar að sem vélstjórar, án þess að nokkur geti við það ráðið. Ég get ekki séð annað en að útgerðarmenn og aðrir, sem um ráðningu sjá, ráði eftir sem áður, hvaða menn þeir taka, og óski þeir frekar að taka menn, sem gengið hafa á vélstjóraskólann, þá gera þeir það, en ef þeir trúa hinum eins vel, þá á þeim að vera mögulegt að nota þessa fáu menn á meðan þeir endast. Eins og ég tók fram áður, er hér um það að ræða að taka fyrir undanþáguveitingar framvegis. Við göngum að því leyti inn á afstöðu vélstjórafélagsins, að rétt sé að taka fyrir þetta í framtíðinni, en við viljum einungis undanskilja þá fáu menn, sem starfað hafa samkv. undanþágu. Og ég vil undirstrika það, hve geysitakmörkuð réttindi hér er farið fram á að veita þeim. Þau eru svo takmörkuð hvað suma þeirra snertir, að vafasamt er, að þeir hirði um að fá skírteini, þótt þeir ættu kost á því, heldur legðu á sig að fara í skólann til þess að fá frekari réttindi.
Að endingu vil ég taka það fram og undirstrika enn einu sinni, að þetta mál þarf að leysast, og þótt það kynni að verða drepið á þessu þingi, sem ég vona að verði ekki, þá verður það tekið upp aftur, alveg eins og þegar um það var að ræða að herða á þekkingarskilyrðum stýrimanna og skipstjóra; þá var tekið tillit til þeirra manna, sem höfðu haft réttindi til þess að stjórna skipum fram að þeim tíma, og þeir fengu að halda áfram, þótt þeir fullnægðu ekki þeim skilyrðum, sem krafizt var. Eins á það að vera hér. Um leið og tekið er fyrir undanþáguveitingar á að taka tillit til þeirra manna, sem hafa haft þessar undanþágur, og þeim verði að auki ívilnað um námið, sem er sjálfsagt, þar sem þeir hafa við starf sitt innt af hendi meginhluta þess.