29.03.1932
Neðri deild: 37. fundur, 45. löggjafarþing.
Sjá dálk 1156 í C-deild Alþingistíðinda. (4206)
142. mál, skemmtunarskattur og þjóðleikhús
Flm. (Bergur Jónsson):
Með frv. þessu er farið fram á tvær höfuðbreyt. á lögunum frá 1927 um skemmtanaskatt og þjóðleikhús. Í fyrsta lagi, að lögin nái til fleiri staða en áður og í öðru lagi að hækka þennan skatt um 100%. Ennfremur er það lagt til í frv., að allur skemmtanaskattur, sem leiðir af samþ. þessa frv., renni í ríkissjóð. Ennfremur allur skemmtanaskattur eftir l. frá 1927 eftir 1. júlí þ. á. til 1. jan. 1934.
Það er sjáanlegt, að tekjustofnar ríkisins rýrna mjög, sérstaklega vöru og verðtollur, þar sem gera má ráð fyrir, að innflutningur á öðru en brýnustu nauðsynjavöru falli niður að miklu eða öllu leyti. Það er yfirleitt ekki hægt að búast við því, að neinir tollar haldi sér, nema þá ef vera skyldi kaffi- og sykurtollurinn, sem er þó að mínu áliti ranglátastur. Þegar svona árar, þá verður eitthvað að finna, sem bætir upp að einhverju leyti þann tekjumissi, sem ríkissjóður verður fyrir. Sýnist þá vera réttmætt að leggja skatt á skemmtanafýsn manna. Þeir menn sýnast helzt hafa eitthvað aflögu, sem skemmtanir geta sótt, eða haga sér a. m. k. eins og þeir hefðu það.
Um einstök atriði frv. skal ég ekki ræða mikið. Nú koma ekki aðrir staðir undir ákvæði 1. frá 1927 en þeir, sem hafa 1500 íbúa eða fleiri. En hér er lagt til, að sú tala sé færð niður í 500. Virðist réttmætt, að kaupstaðir og kauptún komi undir þetta ákvæði, hvort sem þar er fámennt að þessu marki eða fjölmennt.
Þótt hækkun sú á skattinum, sem gert er ráð fyrir í frv., virðist hlutfallslega há, þá er hún samt sem áður ekki mjög tilfinnanleg. T. d. yrði aðgangur að þeim skemmtunum, sem nú kosta kr. 2.00, eftir frv. kr. 2.20, og mánaðargjald fyrir knattborðsstofur yrði kr. 60.00 fyrir kr. 30.00. Af því gæti auðvitað orðið sú afleiðing, að skemmtanir yrðu heldur minna sóttar. En þótt svo yrði, tel ég það ekki tjón. Að því er knattborðsleik snertir skal ég játa, að hann er að sumu leyti góð íþrótt, sem eykur handlægni og nákvæmni manna, en hann er líka frekur tímaþjófur, sem dregur bæði unga og gamla til sín frá nauðsynlegum störfum.
Þriðja atriðið er það, að þessi skattur renni allur til ríkissjóðs. Hér hefir nú verið borið frv. fram um það að taka tekjur Menningarsjóðs og láta þær renna til ríkisins. Ef það er rétt stefna að hætta að styðja listamennina, sem þess sjóðs eiga að njóta, þá er það ekki síður rétt að taka þann skatt, sem á að ganga til stofnunar á svo dýrri byggingu sem þjóðleikhúsið verður, og fyrirsjáanlega verður svo dýr í rekstri, að við í nánustu framtíð getum alls ekki haldið því uppi.
Eins og sest á grg. frv., hefir skemmtanaskatturinn numið 3 árin 1928–1930 að meðaltali 86 þús. kr. og þótt hann yrði heldur minni, þá ætti hann að nema með hækkun um 75 þús. kr. á þessu ári og þá 150 þús. kr. á næsta ári.