19.05.1932
Efri deild: 78. fundur, 45. löggjafarþing.
Sjá dálk 987 í B-deild Alþingistíðinda. (521)
7. mál, lax- og silungsveiði
Jón Baldvinsson:
Þessu máli sýnist víkja nokkuð öðruvísi við nú en við 2. umr. Þá var sá uppi að samþ. frv. óbreytt. Nú eru komnar hér fram mjög margar brtt., og er líklegt, að einhverjar verði samþ. En það hefir þá þýðingu, að frv. verður að fara aftur til Nd. Ég lít svo á, að í frv. felist réttarbætur, og var við 2. umr. búinn að sætta mig við að samþ. Það óbreytt, þótt ég hafi ýmislegt við það að athuga, til þess að verða því ekki að falli. En líkurnar fyrir því, að frv. verði hér breytt, hafa breytt afstöðu minni, og mun ég því fylgja þeim brtt., sem ég tel vera til bóta, og flytja sjálfur eina.
Það er 3. gr., sem mér er mestur þyrnir í augum, eins og ég gat um við 2. umr. Það er þó ekki af því að ég telji rétt að banda við því, að veiðiréttur fylgi jörðum þeim, er að liggja, ef með því væri séð fyrir því, að veiðin þykist. En ég er hræddur um, að ef nú er krafizt innlausnar á ám, sem nú er góð veiði í, einmitt fyrir það, að þær hafa skilizt frá jörðunum og ádráttur því lagzt niður, þá verði veiðin alveg upprætt aftur. Nú sé ég, að fram eru komnar till. frá hv. 4. landsk. og hv. 3. landsk. um að takmarka innlausnarréttinn við vissan árafjölda, önnur 3 ár, hin 10 ár, eftir að lögin öðlast gildi. Ég mun fylgja þeim till., og er þetta atriði þó ekki það merkilegasta í þessu máli. Ég álit það nauðsynlegt að tryggja með einhverjum hætti, að veiðinni verði haldið við, er innlausnin hefir farið fram. Þá álít ég það fullkomlega réttmætt, að bændum sé fenginn þessi réttur. Ég álít, að þetta verði bezt tryggt með því, að bændur stofni með sér veiðifélög, og vil því leyfa mér að flytja skrifl. brtt. svo hljóðandi:
„Þó er því aðeins hægt að krefjast innlausnar á veiðirétti, að veiðifélag sé stofnað til að hagnýta veiðina“.
Þá fyrst er réttmætt að afhenda árnar, þegar trygging er fengin fyrir því, að farið verði vel með veiðina. Og sú trygging ætti að liggja í því, að veiðifélag sé stofnað áður en veiðin er innleyst. Ég get ekki treyst því, að sæmilega verði með veiðina farið, ef hver jarðeigandi á að innleysa sinn rétt og hagnýta hann eftir sinni vild. Það er fyrst þegar búið er að ala upp þann hugsunarhátt hjá mönnum, að meira gagn sé að ræktun fiskistofnsins en rányrkja, að óhætt er að sleppa ánum við þá.
Ég sé ekki ástæðu til að ræða fleiri brtt., en mun við atkvgr. sýna afstöðu mína til þeirra.