23.03.1933
Neðri deild: 34. fundur, 46. löggjafarþing.
Sjá dálk 385 í C-deild Alþingistíðinda. (4305)
54. mál, vörslu opinberra sjóða
Magnús Jónsson:
Ég verð að segja það, að mér finnst hv. fjhn. hafa tekið mjög lipurlega í þetta mál, eftir því sem málefni standa til. Ég sé ekki nú frekar en áður, hvaða ástæða var hér til löggjafar. Mér heyrist sumir hv. þm. tala um þessa sjóði eins og eitthvert gersamlega herralaust fé, eins og þessu gjafafé sé hent út um hvippinn og hvappinn og hver geti gramsað í því eins og hann vill. Það er vitanlegt, að fyrir hvern einasta sjóð er sett skipulagsskrá, þar sem sá, sem hefir látið sér annast um þetta fé, með ráðum góðra manna hefir sett reglur um, hvernig skuli ávaxta þetta fé. Það er ekki eins og þessu fé sé stjórnað eftir geðþótta einhverra og einhverra manna. Ef við lítum á reynsluna, þá hefi ég ekki heyrt enn talað um það, að þessir opinberu sjóðir hafi orðið fyrir neinum töpum. Ég hefi fyrir mitt leyti aldrei heyrt annað en að opinberir sjóðir hafi sitt fé í ágætu lagi.
Ég get skilið, að ef hér hefði verið um einhver stórtöp eða hrun á slíku fé að ræða, þá hefði verið farið að setja löggjöf um þetta efni. En það er nú ekki. Hér er tilefnislaus löggjöf á ferðinni, og ég held, að fjhn., úr því að hún vildi sinna málinu á annað borð, hafi tekið á því réttum tökum, að setja einfaldar og liprar reglur, sem bættust við skipulagsskrárnar. Annars finnst mér, að hér ætli það að koma fram, að oflögin verði að ólögum. Eftir því, sem hv. 1. flm. og eins hæstv. fjmrh. tala um þetta mál, finnst mér, að þessi vernd ætli að snúast upp í ofsókn á þessa sjóði, því að þær till., sem fram hafa komið, ganga út á að binda hendur þeirra, sem standa fyrir sjóðunum. Það á að gera allt sem tryggilegast, en hitt atriðið er vanrækt, að þessum sjóðum verði sem mest úr sínu fé, eins og t. d. þegar verið er að setja þær reglur, að ekki megi lána gegn fasteignaveði. Það er sterk alda í landinu að færa niður alla bankavexti, og nú er mjög erfitt að selja opinber bréf. Ég veit ekki, hvað það ætti að gera til, þó að lánað væri úr þessum sjóðum gegn tryggum fasteignaveðum og sjóðirnir væru látnir á þann hátt njóta þess, að þeir gætu fengið dálítið hærri vexti en þeir annars myndu fá. Það sama kemur fram hjá hæstv. forsrh., þegar hann vill skylda þessa sjóði til þess að kaupa bréfin af þeim stofnunum, sem gefa þau út og halda uppi algerlega fjarstæðu verði á þeim, eins og ég vil segja, að stofnanirnar geri, þegar þær halda uppi verði, sem er kannske 15% hærra en bréfin ganga kaupum og sölum. Þetta er vitanlega ekkert annað en fjárkvöð, sem er lögð á sjóðina. Það hefir verið talað um það, hvað veðdeildarbréfin hafi gengið lágu verði manna á milli. Verðið hefir verið laust, en ég vil ekki segja, að það hafi verið lágt. Þegar menn líta á það, hvað bankavextir hafa verið háir, þá er ekki nema eðlilegt, að verðið á bréfunum sé lágt. Þetta fylgist að, háir vextir og lágt verð á bréfunum.
Ég vil ekki hafa á móti því, að málinu sé frestað og n. gefi Landsbankastjórn tækifæri til að tala við sig um það, en hinsvegar vil ég skjóta því til n., að hún sé sem harðvítugust í samningum. Sé ég ekki, að Landsbankinn eigi að græða á sjóðum þessum. Það gæti verið, að Landsbankinn vildi skylda alla sjóði til að kaupa bréfin af honum við hans háa verði. En þegar við eigum að gæta hér hagsmuna þessara sjóða, þá verðum við líka að gera það.
Annars væri helzt, að gagn gæti af orðið, ef bankarnir gætu fengið hér betri aðstöðu, og það yrði til þess, að þeir skráðu bréfin við raunverulegu verði.
Að öðru leyti ætla ég ekki að tala um þessa brtt. hér. Þó finnst mér það ofmælt í 3. brtt., þegar farið er fram á að skylda allar stofnanir, sem styrks njóta af opinberu fé, til að birta reikninga sína. Yrði það allt of kostnaðarsamt, en gagnið af því hinsvegar ekki ýkjamikið.